بهترین زمان انجام آزمایش هورمونی زنان: نکته‌ای که خیلیا نمی‌دونن ولی حیاتیه - ماگرتا
سبک زندگیسلامت

بهترین زمان انجام آزمایش هورمونی زنان: نکته‌ای که خیلیا نمی‌دونن ولی حیاتیه

ساعتی که تأثیرش چند برابر می‌شه ⏰ لحظه‌ای که تفاوت رو توی پوستت حس می‌کنی 😍

آزمایش‌های هورمونی زنان فقط یک کار خونی ساده نیستند و زمان انجام آن‌ها نقش مستقیم در تفسیر نتیجه دارد. بدن زن در طول چرخه قاعدگی در حال تغییر مداوم است و غلظت بسیاری از هورمون‌ها مثل FSH، LH، استروژن، پروژسترون و پرولاکتین در هر فاز چرخه بالا و پایین می‌رود. حتی هورمون‌هایی مثل تستوسترون یا هورمون ضد مولرین که بیشتر برای ارزیابی ذخیره تخمدان به کار می‌رود، در شرایط خاصی سنجیده می‌شوند و دانستن زمان درستشان باعث می‌شود نتیجه قابل اعتماد و قابل تفسیر باشد. اگر نمونه‌گیری در روز اشتباه انجام شود، ممکن است یک نتیجه عادی به نظر غیرعادی برسد یا برعکس.

در این مقاله از بخش سلامت ماگرتا، یک نقشه راه کامل از زمان مناسب برای هر هورمون ارائه می‌شود. توضیح داده می‌شود که چرا بعضی تست‌ها باید در ابتدای سیکل قاعدگی انجام شوند، بعضی در اواخر سیکل، بعضی در صبح ناشتا و بعضی تقریبا در هر روزی قابل اندازه‌گیری هستند. درباره شرایط بدنی هم صحبت می‌کنیم: خواب، استرس، مصرف داروهای هورمونی، شیردهی، نزدیک بودن به تخمک‌گذاری و حتی ورزش سنگین.

بهترین زمان انجام آزمایش هورمونی زنان

چرخه قاعدگی و نقش آن در زمان آزمایش هورمونی

چرخه قاعدگی معمولا به چند فاز تقسیم می‌شود. روز اول چرخه همان روز شروع خونریزی قاعدگی است. از روز اول تا روز تخمک‌گذاری، بدن در فاز فولیکولار قرار دارد. در این فاز فولیکول‌ها در تخمدان رشد می‌کنند و هورمون‌های FSH و LH و استروژن در تعادل مشخصی هستند. بعد از تخمک‌گذاری، بدن وارد فاز لوتئال می‌شود که در آن پروژسترون نقش قوی‌تری دارد. اگر بارداری رخ ندهد، سطح هورمون‌ها دوباره افت می‌کند و قاعدگی شروع می‌شود.

چون هورمون‌ها در هر فاز مقادیر متفاوتی دارند، پزشک برای هر هدف بالینی یک بازه خاص از چرخه را پیشنهاد می‌دهد، مثلا روز دوم تا پنجم چرخه یا روز بیستم تا بیست و چهارم چرخه. دانستن اینکه شما دقیقا کدام روز چرخه هستید، مهم است. اگر چرخه نامنظم دارید، باید حتی بیشتر دقت کنید و گاهی لازم می‌شود آزمایش چند بار در زمان‌های مختلف تکرار شود تا وضعیت هورمونی درست ارزیابی شود.

آزمایش FSH و LH چه زمانی باید انجام شود

FSH و LH دو هورمون کلیدی در محور هیپوفیز تخمدان هستند. این دو هورمون به رشد فولیکول‌ها، تحریک تخمدان و در نهایت تخمک‌گذاری کمک می‌کنند. برای تفسیر درست این هورمون‌ها معمولا نمونه‌گیری در روز دوم یا سوم قاعدگی توصیه می‌شود (بعضی مراکز می‌گویند روز دوم تا پنجم، اما رایج‌ترین محدوده روز دوم تا سوم است). دلیل انتخاب این بازه این است که در ابتدای سیکل، سطح پایه این هورمون‌ها بهتر قابل سنجش است و می‌توان از روی نسبت و مقدار آن‌ها اطلاعاتی درباره ذخیره تخمدان و تنظیم محور هورمونی به دست آورد.

اگر این تست در اواسط سیکل یا نزدیک تخمک‌گذاری انجام شود، مقدار LH به طور طبیعی ممکن است یک جهش موقت داشته باشد. در این حالت، اگر کسی نداند در چه روزی از چرخه بوده، ممکن است فکر کند مقدار LH غیرعادی است، در حالی که آن افزایش می‌تواند فقط موج طبیعی قبل از تخمک‌گذاری باشد. بنابراین برای ارزیابی پایه، روزهای اول چرخه بهترین زمان هستند.

آزمایش استرادیول (استروژن) در چه روزی دقیق‌تر است

استرادیول یکی از مهم‌ترین فرم‌های استروژن در بدن زن است و مقدار آن در روزهای اول چرخه برای تفسیر وضعیت تخمدان بسیار کاربرد دارد. معمولا استرادیول همزمان با FSH و LH در روز دوم یا سوم چرخه اندازه‌گیری می‌شود. در این روزها سطح استرادیول باید در یک محدوده پایه باشد. اگر همین هورمون در وسط سیکل، یعنی حوالی تخمک‌گذاری اندازه‌گیری شود، به طور طبیعی بالاتر است زیرا فولیکول بالغ مقدار زیادی استروژن ترشح می‌کند. بنابراین اگر هدف بررسی عملکرد پایه تخمدان و ذخیره تخمدانی باشد، استرادیول اولیه را هم بهتر است در همان اوایل سیکل گرفت.

از سوی دیگر، در فاز لوتئال یعنی بعد از تخمک‌گذاری، استروژن دوباره بالا می‌ماند و همراه با پروژسترون کار می‌کند. پس اگر قرار باشد ارزیابی کیفیت فاز لوتئال انجام شود، پزشک ممکن است بخواهد دوباره استروژن را در روزهای پایانی چرخه بررسی کند. ولی به طور معمول برای غربالگری اولیه، همان روز دوم یا سوم چرخه معیار استاندارد است.

پزشک متخصص زنان در حال توضیح زمان دقیق انجام آزمایش هورمونی به بیمار

پروژسترون چه زمانی باید چک شود

پروژسترون هورمون مهم فاز لوتئال است. بعد از تخمک‌گذاری، جسم زرد در تخمدان پروژسترون ترشح می‌کند تا آندومتر (پوشش داخلی رحم) را برای لانه‌گزینی احتمالی آماده کند. بنابراین این هورمون را در ابتدای سیکل اندازه نمی‌گیرند، چون آن زمان هنوز تخمک‌گذاری رخ نداده و پروژسترون پایین است.

به طور کلاسیک برای بررسی اینکه آیا تخمک‌گذاری انجام شده یا خیر، پروژسترون در اواخر فاز لوتئال اندازه‌گیری می‌شود. این یعنی حدود ۷ روز بعد از تخمک‌گذاری. در چرخه‌های حدودا ۲۸ روزه، این زمان معمولا حدود روز بیست و یکم چرخه است. در چرخه‌های طولانی‌تر یا کوتاه‌تر، روز نمونه‌گیری باید با توجه به زمان تخمک‌گذاری جابجا شود. منطق این انتخاب ساده است: اگر بدن تخمک‌گذاری کرده باشد، پروژسترون در این مقطع باید به حد قابل توجهی برسد. اگر نرسد، یعنی یا تخمک‌گذاری انجام نشده یا فاز لوتئال کیفیت کافی نداشته است.

به این ترتیب، بر خلاف FSH و LH و استروژن پایه که روز دوم یا سوم چرخه بررسی می‌شوند، پروژسترون عمدتا در نیمه دوم چرخه و نزدیک پایان آن سنجیده می‌شود، نه در روزهای اول.

پرولاکتین در چه شرایطی باید سنجیده شود

پرولاکتین یک هورمون ترشح‌شده از هیپوفیز است که در شیردهی نقش دارد، اما حتی در زنانی که شیردهی ندارند نیز می‌تواند افزایش یابد و چرخه قاعدگی را مختل کند. زمان انجام آزمایش پرولاکتین معمولا صبح است و این نکته بسیار مهم است. توصیه می‌شود پرولاکتین بعد از یک خواب کافی و در شرایط آرام اندازه‌گیری شود. استرس، کم‌خوابی، نزدیکی جنسی بلافاصله پیش از آزمایش، درد سینه یا حتی فشار دادن بیش از حد پستان می‌تواند پرولاکتین را به طور موقت بالا ببرد.

به‌طور معمول بهتر است فرد حدود نیم ساعت تا یک ساعت قبل از خون‌گیری استراحت کرده باشد و آزمایش در ساعات اولیه روز انجام شود. این کار کمک می‌کند مقدار پرولاکتین نزدیک‌تر به سطح پایه بدن باشد، نه یک قله موقتی ناشی از استرس یا تحریک. برخلاف پروژسترون که باید در اواخر سیکل سنجیده شود، پرولاکتین لزوما به روز خاص چرخه محدود نیست، ولی آرامش و شرایط فیزیکی قبل از نمونه‌گیری نقش اساسی دارد.

هورمون ضد مولرین (AMH) چه زمانی باید اندازه‌گیری شود

AMH یا هورمون ضد مولرین برای تخمین ذخیره تخمدان استفاده می‌شود. بر خلاف FSH و LH که باید روز دوم یا سوم چرخه بررسی شوند، AMH ثبات بیشتری در طول چرخه دارد و لزوما به روز خاصی از قاعدگی وابسته نیست. یعنی شما می‌توانید تقریبا در هر روز چرخه قاعدگی آن را اندازه‌گیری کنید و تفسیرپذیر باقی می‌ماند. به همین دلیل، AMH معمولا برای زنانی که می‌خواهند بدانند ذخیره تخمدانی‌شان در چه حد است یا قصد بررسی باروری دارند استفاده می‌شود. چون این هورمون کمتر در طول ماه بالا و پایین می‌شود، محدودیت زمانی سختی برای آن وجود ندارد.

نکته قابل توجه این است که AMH بیشتر نشان‌دهنده ظرفیت کلی تخمدان است و کمتر برای بررسی لحظه‌ای تعادل هورمونی روزانه به کار می‌رود. بنابراین برخلاف پروژسترون که به فاز لوتئال وابسته است یا FSH که به روز سوم وابسته است، AMH را می‌توان در بسیاری از موقعیت‌ها، حتی در چرخه‌های نامنظم، درخواست و بررسی کرد.

آزمایش تستوسترون و آندروژن‌ها چه زمانی دقیق‌تر است

در بعضی زنان، به‌خصوص وقتی موضوع پرمویی (هیرسوتیسم)، آکنه مقاوم یا الگوی توزیع چربی مردانه‌طور مطرح است، پزشک ممکن است تستوسترون تام، تستوسترون آزاد یا آندروژن‌های دیگر مثل DHEA-S را درخواست کند. به طور معمول پیشنهاد می‌شود این هورمون‌ها در ساعات اول صبح اندازه‌گیری شوند، زیرا در بسیاری از هورمون‌های جنسی یک ریتم روزانه وجود دارد و صبح مقدار پایه قابل اتکاتری به دست می‌آید.

زمان چرخه قاعدگی در این مورد هم اهمیت دارد. بعضی متخصصان ترجیح می‌دهند نمونه‌گیری در نیمه اول چرخه، یعنی فاز فولیکولار اولیه، انجام شود تا اثر پروژسترون و تغییرات لوتئال بر نتیجه کمتر باشد. اما در مجموع، مهم‌ترین فاکتور در این گروه از تست‌ها ساعت نمونه‌گیری صبحگاهی و پرهیز از مصرف داروها یا مکمل‌های هورمونی بدون هماهنگی است.

آزمایش‌های تیروئیدی در زنان و اهمیت زمان

هورمون‌های تیروئیدی مثل TSH و T4 آزاد در بسیاری از ارزیابی‌های باروری و چرخه قاعدگی نقش دارند، چون اختلالات تیروئیدی می‌توانند باعث بی‌نظمی پریود یا اختلال تخمک‌گذاری شوند. این هورمون‌ها به روز خاصی از چرخه وابسته نیستند و تقریبا در هر روز قابل اندازه‌گیری‌اند. با این حال معمولا توصیه می‌شود صبح و ترجیحا ناشتا یا حداقل قبل از مصرف داروهای تیروئیدی (اگر دارو مصرف می‌کنید) نمونه‌گیری انجام شود. دلیلش این است که مصرف داروهای تیروئیدی درست قبل از خون‌گیری می‌تواند سطح هورمون در گردش را موقتا تغییر دهد و عدد واقعی پایه را پنهان کند. پس اینجا بهترین زمان، بیشتر به ساعت روز و وضعیت دارو مربوط است تا روز چرخه.

فرم آزمایش با برگه نتایج هورمونی شامل FSH، LH و استروژن روی میز پزشک

چرا بعضی تست‌ها باید ناشتا باشند

بعضی از آزمایش‌های هورمونی فقط خود هورمون را می‌سنجند و لزوما به وضعیت قند خون وابسته نیستند، اما برخی پروفایل‌های هورمونی در کنار قند خون، انسولین ناشتا یا چربی خون تفسیر می‌شوند. در زنانی که احتمال سندرم تخمدان پلی‌کیستیک مطرح است، گاهی همزمان با تست‌های هورمونی، قند ناشتا، انسولین ناشتا و پروفایل لیپید درخواست می‌شود. در چنین شرایطی لازم است ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتا باشید تا نتیجه معتبر باشد.

پس اگر برای شما یک پنل کامل متابولیک و هورمونی درخواست شده است، شب قبل از آزمایش از خوردن و آشامیدن چیزی به جز آب خودداری کنید تا عددهایی مثل قند، انسولین یا تری‌گلیسرید مخدوش نشوند. ناشتا بودن همیشه برای همه تست‌های هورمونی لازم نیست، ولی وقتی همراه با بررسی متابولیک است معمولا لازم می‌شود.

آیا نزدیکی جنسی، خواب کم یا استرس می‌تواند نتیجه آزمایش را تغییر دهد

بله، در بعضی هورمون‌ها این موضوع اهمیت بالایی دارد. درباره پرولاکتین گفتیم که تحریک سینه و استرس می‌تواند باعث بالا رفتن موقتی آن شود. خواب ناکافی و استرس شدید می‌توانند محور هورمونی را تحریک کنند و نتیجه آزمایش را در جهت بالاتر یا پایین‌تر تغییر دهند. حتی در مورد کورتیزول، که گرچه بیشتر در تست‌های مرتبط با غدد فوق کلیوی سنجیده می‌شود تا باروری، صبح بودن و استرس نقش پررنگی دارند.

در عمل یعنی چه؟ یعنی اگر هدف بررسی دقیق است، بهتر است شب قبل خواب کافی داشته باشید، صبح با عجله و تنش وارد آزمایشگاه نشوید، در اتاق انتظار چند دقیقه بنشینید و بعد از کمی آرام‌سازی نمونه بدهید. این توصیه ساده است اما روی کیفیت نتیجه بعضی هورمون‌ها واقعا اثر دارد.

چرا پزشک ممکن است بگوید یک بار روز سوم بیا و یک بار روز بیست و یکم

زیرا او در حال بررسی دو فاز متفاوت بدن شماست. روز سوم برای سنجش هورمون‌های محرک تخمدان و استروژن پایه است. این اطلاعات به او می‌گوید در ابتدای چرخه چه اتفاقی می‌افتد، فولیکول‌ها چطور فعال می‌شوند و ذخیره احتمالی شما چگونه است. روز بیست و یکم یا حدودا یک هفته پس از تخمک‌گذاری برای سنجش پروژسترون و بررسی کیفیت فاز لوتئال است. این اطلاعات مشخص می‌کند آیا بدن شما تخمک‌گذاری کرده و آیا لایه داخلی رحم در شرایط مناسبی قرار گرفته یا نه.

بنابراین اگر شما فقط یکی از این دو مرحله را انجام دهید، تصویر نیمه‌کاره است. گاهی هر دو لازم‌اند تا یک ارزیابی کامل از باروری یا نظم چرخه انجام شود. به همین دلیل بعضی از زنان فکر می‌کنند باید چند بار خون بدهند و تعجب می‌کنند. در واقع این چند نوبت بخشی از تشخیص دقیق است.

اگر چرخه نامنظم است، بهترین زمان آزمایش چه زمانی است

در زنانی که چرخه بسیار نامنظم یا طولانی دارند، تشخیص روز دوم یا سوم چرخه کار راحتی نیست، چون ممکن است قاعدگی خیلی دیر به دیر اتفاق بیفتد یا اصلا منظم نباشد. در این حالت پزشک ممکن است آزمایش‌ها را در هر روز موجود چرخه انجام دهد اما تفسیر را با در نظر گرفتن الگوی بی‌نظمی انجام می‌دهد. گاهی لازم است چند تست در بازه‌های جداگانه انجام شود، مثلا یک بار وقتی قاعدگی بعد از مدت طولانی بالاخره شروع شد، و یک بار هم بعد از یک دوره طولانی بدون قاعدگی برای بررسی وضعیت مزمن هورمون‌ها.

همین‌طور در چرخه نامنظم تخمین «۷ روز بعد از تخمک‌گذاری» هم دشوار است، چون نمی‌دانیم دقیقا تخمک‌گذاری چه روزی رخ داده. در چنین شرایطی ممکن است لازم باشد از روش‌های دیگری مثل پایش علائم تخمک‌گذاری یا سونوگرافی فولیکولار برای تعیین زمان تقریبی تخمک‌گذاری استفاده شود تا پروژسترون در زمان درست بررسی شود.

آزمایش هورمونی در منزل و نکات زمان‌بندی آن

امروز امکان نمونه‌گیری در منزل هم وجود دارد. ولی زمان هنوز مهم است. یعنی حتی اگر فرد در خانه خون‌گیری شود، باید بداند که مثلا پرولاکتین بهتر است صبح و در حالت آرام گرفته شود یا FSH و LH باید روز دوم یا سوم قاعدگی سنجیده شود. در نتیجه، انجام آزمایش در منزل شما را از رعایت زمان فیزیولوژیک معاف نمی‌کند، فقط فرایند حضور در آزمایشگاه را برایتان ساده‌تر می‌کند. همچنین باید توجه داشت که برخی تست‌ها نیاز به سانتریفیوژ و حمل سریع نمونه دارند، بنابراین هماهنگی با تیم نمونه‌گیری خانگی ضروری است.

جمع‌بندی زمان‌های کلیدی برای هورمون‌های مهم

برای اینکه تصویر روشن شود، این نقاط زمانی را به خاطر بسپارید

FSH و LH و استرادیول پایه: معمولا روز دوم یا سوم چرخه قاعدگی و صبح

پروژسترون: حدود روز بیست و یکم چرخه در سیکل‌های ۲۸ روزه یا حدود ۷ روز بعد از تخمک‌گذاری

پرولاکتین: صبح زود، بعد از استراحت کافی، بدون استرس و تحریک سینه، در هر روز چرخه مگر دستور خاص

AMH: تقریبا هر روز چرخه چون نوسان قابل توجه ماهانه ندارد

هورمون‌های آندروژنی مثل تستوسترون: ترجیحا صبح و معمولا در نیمه اول چرخه، به‌خصوص در ارزیابی پرمویی یا آکنه هورمونی

هورمون‌های تیروئیدی مثل TSH: صبح و معمولا قبل از مصرف دارو، روز چرخه اهمیت چندانی ندارد

این جمع‌بندی نشان می‌دهد که همه چیز به یک روز ختم نمی‌شود و برای هر هورمون قوانین خودش وجود دارد.

پرسش‌های متداول

آزمایش FSH و LH را دقیقا چه روزی باید بدهم؟
به طور معمول روز دوم یا سوم شروع خونریزی قاعدگی ایده‌آل است چون در این زمان مقدار پایه این هورمون‌ها بهتر مشخص می‌شود؟

پروژسترون را کی باید اندازه بگیرم؟
پروژسترون در انتهای فاز لوتئال اندازه‌گیری می‌شود یعنی حدود ۷ روز بعد از تخمک‌گذاری. اگر چرخه شما ۲۸ روزه است این یعنی تقریبا روز بیست و یکم چرخه؟

پرولاکتین باید صبح اندازه‌گیری شود؟
بله، معمولا توصیه می‌شود صبح زود، بعد از استراحت، بدون استرس و بدون تحریک سینه آزمایش بدهید تا نتیجه نزدیک سطح پایه باشد و اشتباهی بالا نشان داده نشود؟

AMH را چه روزی از پریود باید بدم؟
بر خلاف بسیاری از هورمون‌ها، AMH تقریبا در هر روز چرخه قابل اندازه‌گیری و تفسیر است چون نوسان شدیدی در طول ماه ندارد؟

اگر پریودم نامنظم است و نمی‌دانم روز سوم چرخه کی است چه کار کنم؟
در چرخه نامنظم پزشک ممکن است آزمایش‌ها را در روزی که برای شما در دسترس است انجام دهد و نتایج را با توجه به همین نامنظمی تفسیر کند یا ممکن است از شما بخواهد وقتی بالاخره خونریزی شروع شد همان موقع مراجعه کنید؟

آیا باید ناشتا باشم؟
برای بعضی پنل‌های هورمونی به‌تنهایی ناشتا بودن لازم نیست، اما اگر قرار است همزمان قند خون، انسولین یا چربی خون هم چک شود معمولا باید ۸ تا ۱۲ ساعت ناشتا باشید. بهتر است شب قبل فقط آب بنوشید؟

نزدیکی جنسی یا استرس می‌تواند نتیجه را عوض کند؟
بله، مخصوصا در پرولاکتین. نزدیکی جنسی بلافاصله قبل از آزمایش یا استرس و کم‌خوابی می‌تواند پرولاکتین را موقتا بالا ببرد و آزمایش را گمراه‌کننده کند؟

پروژسترون حتما باید روز بیست و یکم باشد؟
اگر چرخه شما ۲۸ روزه باشد بله تقریبا همان روز بیست و یکم هدف است. اما اگر چرخه‌تان طولانی‌تر یا کوتاه‌تر است معیار واقعی ۷ روز بعد از تخمک‌گذاری است نه عدد ثابت روز بیست و یکم؟

هورمون‌های آندروژنی مثل تستوسترون را چه موقع بدهم؟
معمولا صبح زود بهترین زمان است چون ریتم ترشح این هورمون‌ها در طول روز تغییر می‌کند و صبح عدد پایه‌تری به دست می‌آید؟

آیا آزمایش تیروئید هم باید در روز خاصی از پریود باشد؟
نه، هورمون‌های تیروئیدی مثل TSH تقریبا در هر روز چرخه قابل اندازه‌گیری‌اند. فقط معمولا بهتر است صبح و قبل از مصرف داروی تیروئید خون‌گیری انجام شود تا نتیجه دقیق‌تر باشد؟

آیا می‌توانم در خانه آزمایش هورمونی انجام دهم؟
بله، اما زمان‌بندی هنوز مهم است. مثلا اگر باید پرولاکتین صبح و در حالت آرام اندازه‌گیری شود یا FSH و LH روز سوم سیکل گرفته شود، حتی نمونه‌گیری در منزل هم باید طبق همین اصول انجام شود؟

اگر داروی هورمونی مصرف می‌کنم چطور؟
بعضی داروها از جمله قرص‌های هورمونی می‌توانند نتایج را تغییر دهند. برای همین پزشک ممکن است بخواهد دارو در یک بازه مشخص قطع یا تغییر یابد و بعد نمونه‌گیری انجام شود تا تصویر واقعی‌تری از بدن شما به دست بیاید؟

اگر شب قبل بد خوابیده باشم بهتر است آزمایش را به تعویق بیندازم؟
برای هورمون‌هایی که نسبت به استرس و بی‌خوابی حساس‌اند مثل پرولاکتین این کار مفید است. چون خواب خیلی بد و استرس شدید می‌تواند نتیجه را موقتا بالا ببرد و تفسیر را دشوار کند؟

چرا باید چند بار در یک چرخه مختلف خون بدهم؟
چون هر هورمون در فاز متفاوتی از چرخه اطلاعات متفاوتی می‌دهد. مثلا روز سوم برای FSH و LH و استروژن پایه است و اواخر چرخه برای پروژسترون و بررسی تخمک‌گذاری. هر کدام تصویری جدا از عملکرد هورمونی شما ارائه می‌کند؟

اگر باردار شوم چطور؟
وقتی بارداری اتفاق بیفتد، الگوی هورمونی کاملا عوض می‌شود و آزمایش‌های پیش از بارداری دیگر همان معنا را ندارند. از آن به بعد تست‌ها و زمان‌بندی‌ها با معیارهای بارداری سنجیده می‌شود و باید تحت نظر ادامه یابد؟

نتیجه‌گیری

آزمایش هورمونی زنان فقط یک خون‌گیری ساده نیست که هر زمان وقت آزاد داشتید انجامش دهید. هر هورمون بدن زن در طول چرخه قاعدگی و حتی در طول ساعات روز رفتاری خاص دارد. FSH، LH و استرادیول پایه معمولا در روز دوم یا سوم چرخه قاعدگی بررسی می‌شوند تا وضعیت اولیه محور هیپوفیز تخمدان و ذخیره احتمالی تخمدان بهتر ارزیابی شود. پروژسترون در اواخر چرخه و تقریبا یک هفته بعد از تخمک‌گذاری سنجیده می‌شود تا مشخص شود تخمک‌گذاری رخ داده و فاز لوتئال کیفیت مناسبی دارد یا نه. پرولاکتین باید صبح و در حالت آرام اندازه‌گیری شود چون استرس و کم‌خوابی آن را بالا می‌برند.

AMH را تقریبا در هر روز چرخه می‌توان سنجید چون بالا و پایین شدن شدید ماهانه ندارد و برای بررسی ذخیره تخمدان کاربرد دارد. آندروژن‌ها و تستوسترون معمولا صبح، و هورمون‌های تیروئید هم صبح و اغلب قبل از مصرف دارو اندازه‌گیری می‌شوند. این یعنی بهترین زمان آزمایش هورمونی زنان همیشه یک روز ثابت نیست بلکه ترکیبی از روز چرخه، ساعت نمونه‌گیری و شرایط جسمی و هیجانی شماست.

اگر چرخه نامنظم دارید، گاهی لازم است آزمایش در چند نوبت تکرار شود تا تفسیر کامل‌تری از وضعیت هورمونی به دست آید. همچنین رعایت اصولی مثل ناشتا بودن در صورت بررسی قند و انسولین، پرهیز از استرس شدید پیش از آزمایش پرولاکتین، و ثبت دقیق روز چرخه در زمان خون‌گیری کمک می‌کند نتایج نهایی واقع‌بینانه‌تر باشد و نیاز به تکرار کمتر شود. در نهایت، آگاهی شما از زمان صحیح آزمایش به پزشک کمک می‌کند تصمیم‌های دقیق‌تری درباره تنظیم قاعدگی، ارزیابی تخمک‌گذاری، بررسی علت ناباروری، کنترل علائم پرمویی یا آکنه هورمونی و حتی پیگیری مشکلات تیروئیدی بگیرد.

به اشتراک گذاری نظرات شما

تجربه شما چیست؟ آیا تا به حال برای آزمایش هورمونی به شما گفته‌اند روز خاصی از سیکل یا ساعت خاصی از روز مراجعه کنید و مجبور شده‌اید چند بار خون بدهید تا نتیجه قابل تفسیر باشد؟ در چه مرحله‌ای بیشتر سردرگم بودید؛ روز سوم چرخه، سنجش پروژسترون در اواخر چرخه یا کنترل پرولاکتین صبحگاهی؟

اگر چرخه نامنظم داشته‌اید یا مجبور شده‌اید تست‌ها را تکرار کنید، دقیقا چه چیزی برایتان دشوار بود و پزشک چطور برای شما توضیح داد که چرا زمان اهمیت دارد؟ تجربه‌های خود را با جزئیات بنویسید تا زنانی که تازه در مسیر بررسی هورمونی قرار گرفته‌اند بدانند چه انتظاری باید داشته باشند و کمتر دچار استرس شوند.

بستن
بستن

پیشنهادی باخبر