همشهری آنلاین - گروه سیاسی: هفته‌نامه اکونومیست انگلیس در مطلب نخست این هفته خود به چین پرداخت و در بخش‌هایی از یک گزارش نوشت:
کسانی که نگران چگونگی مقابله با پیشتازی فناوری چین هستند ــ و این افراد کم هم نیستند ــ معمولا ذهن‌شان به سمت خودروهای برقی، پنل‌های خورشیدی و هوش مصنوعی متن‌باز می‌رود. برای این گروه، خبر بدی داریم: این هفته گزارش می‌دهیم که چین با سرعت در دو حوزه پیشرفته دیگر نیز پیش می‌رود؛ خودروهای خودران و داروهای نوآورانه. با گسترش جهانی این صنایع، آنها به نماد قدرت نوآوری چینی تبدیل خواهند شد.
پیشرفت چین در هر دوی این حوزه‌های مهم، خیره‌کننده بوده است. یک انقلاب روباتاکسی در حال سرعت گرفتن است؛ انقلابی که می‌تواند حمل‌ونقل، لجستیک و زندگی روزمره شهری را متحول کند. تاکسی‌های خودران چین که با یک‌سوم هزینه نمونه‌های آمریکایی شرکت وایمو ساخته می‌شوند، میلیون‌ها کیلومتر رانندگی ثبت کرده‌اند و در اروپا و خاورمیانه مشغول ایجاد مشارکت‌های جدید هستند. در حوزه پزشکی نیز چین خود را از یک «تولیدکننده مقلد داروهای ژنریک» به دومین توسعه‌دهنده بزرگ داروهای نوین تبدیل کرده است؛ از جمله داروهای ضدسرطان. رقبای غربی اکنون در حال خرید حق بهره‌برداری از محصولات شرکت‌های چینی‌اند. روزی که یک غول جهانی داروسازی از چین سربرآورد دیگر چندان دور به نظر نمی‌رسد.
ظهور همزمان این ۲ صنعت تصویر روشنی از سازوکار نوآوری در چین ارائه می‌دهد. انبوه استعداد انسانی، پایه تولیدی گسترده و مقیاس عظیم صنعتی به این کشور امکان می‌دهد با سرعت از زنجیره ارزش بالا برود. تولید روبوتاکسی‌ها بر دوش صنعت عظیم خودروسازی برقی و سلطه چین بر بازار لیدار و سایر حسگرهای موردنیاز خودروهای خودران بنا شده است؛ همین مقیاس باعث کاهش شدید هزینه‌ها نیز شده است. در صنعت داروسازی، ارتش عظیم داوطلبان آزمایش‌های بالینی و سودهای حاصل از تولید داروهای ژنریک، فرآیند نوآوری را شتاب داده‌اند.
اما یک عامل غافلگیرکننده در موفقیت چین، تنظیم‌گری چابک و منعطف آن است. همانند سایر صنایع، دولت‌های محلی وام ارزان و حمایت‌های دیگر در اختیار شرکت‌ها قرار داده‌اند. اما آنچه موتور اصلی جهش بوده، قانون‌گذاری سریع و سازگار است. به محض آنکه رهبران سیاسی در سال ۲۰۱۶ هدف تبدیل چین به «ابرقدرت زیست‌فناوری» را اعلام کردند، مجموعه‌ای از اصلاحات اجرا شد. نیروی انسانی نهاد ناظر دارو بین سال‌های ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۸، ۴ برابر شد و عقب‌ماندگی ۲۰ هزار پرونده دارویی تنها در ۲ سال پاکسازی شد. زمان لازم برای دریافت مجوز آزمایش انسانی از ۵۰۱ روز به ۸۷ روز کاهش یافت. سال گذشته شرکت‌های چینی یک‌سوم کل آزمایش‌های بالینی جهان را اجرا کردند.
در حوزه خودروهای خودران نیز چین بسیار زودتر از غرب دست به آزمایش‌های میدانی زد. مقامات محلی، مشتاق جذب سرمایه و استعداد، با سرعت بالا مجوز پروژه‌های آزمایشی را صادر کردند و زیرساخت‌های دیجیتال و حسگرهای لازم را برای هدایت خودروهای خودران نصب کردند. اکنون در بیش از ۵۰ شهر آزمایش‌های روبوتاکسی‌ها انجام شده است. بسیاری از مناطق همچنین با قوانین مربوط به مسئولیت حقوقی و دستورالعمل‌های آزمایش نیز دست به تجربه‌ورزی زده‌اند. گرچه گاهی تصادفات موجب توقف موقت شده است، اما همین طرح‌های آزمایشی کمک کرده تا مهندسان و تنظیم‌گران درک عمیق‌تری از فناوری به دست آورند.
رقابت بی‌رحمانه داخلی نیز شرایط سختی بر شرکت‌های چینی تحمیل کرده، اما بازماندگان این رقابت به قهرمانان صادراتی فوق‌رقابتی تبدیل می‌شوند. اپراتورهای روبوتاکسی‌ها در چین مجبورند هم با یکدیگر رقابت کنند و هم با تاکسی‌های انسانی ارزان‌قیمت در اقتصادی که گرفتار رکود قیمتی است. فناوری‌های جدید با یارانه‌هایی تقویت می‌شوند که در نهایت از جیب نیروی کار کم‌درآمد چین پرداخت می‌شود. بسیاری از شرکت‌های زیان‌ده در جنگ قیمتی دوام نمی‌آورند، اما آنانی که زنده می‌مانند، برای کسب سود به بازارهای خارجی چشم می‌دوزند.
در نتیجه، موج تازه‌ای از نوآوری کم‌هزینه چینی دنیا را درخواهد نوردید. این موج در حوزه‌های مختلف اثرات متفاوتی خواهد داشت. داروهای ارزان چینی می‌توانند به‌ویژه برای کشورهای درحال‌توسعه مفید باشند. اما برای شرکت‌های چینی، بازار پرمنفعت آمریکا ــ که ۷۰ درصد سود صنعت جهانی داروسازی در آن تولید می‌شود ــ جذاب‌ترین مقصد است. همچنین وابستگی شرکت‌های داروسازی غربی به خطوط توسعه چینی می‌تواند نوعی رابطه هم‌زیستی ایجاد کند. در مقابل، روبوتاکسی‌ها احتمالا مسیری آشناتر را طی می‌کنند: آمریکا آنها را به دلیل رقابت صنعتی و نگرانی‌های امنیتی مسدود خواهد کرد، اما در سایر مناطق جهان که توسعه فناوری خودران عقب‌تر است، جای پای محکمی به دست خواهند آورد.
سوال این است که بقیه جهان چگونه باید واکنش نشان دهند؟ این رقابت ممکن است به تخلیه صنایع غرب منجر شود. در مواردی که شواهدی از دامپینگ یا یارانه‌های سنگین چین وجود دارد، اتخاذ اقدامات مقابله‌ای موجه و ضروری است. در مواردی نیز که خطر امنیتی مطرح است، اقدام توجیه دارد. داده‌های جمع‌آوری‌شده توسط خودروهای خودران می‌توانند تهدید نظارتی یا امنیتی ایجاد کنند؛ صنعت داروسازی چین نیز سابقه فساد دارد. اما سیاست‌های حمایتی افراطی یا واکنش‌های هیجانی به نام امنیت یا ایمنی اشتباه خواهد بود. مسدود کردن نتایج نوآوری چینی، مصرف‌کنندگان غربی را از داروهای بهتر و ارزان‌تر و سیستم حمل‌ونقل کارآمدتر محروم می‌کند؛ درست زمانی که نگرانی درباره هزینه‌های زندگی در حال اوج‌گیری است.
به‌همین دلیل بهتر است اقتصادهای غربی منطق نوآوری در داخل خود را بازآفرینی کنند. وسوسه‌ای وجود دارد که رشد چین را نتیجه «اقتدارگرایی» و «یارانه‌های بی‌محابا» بدانیم و نتیجه بگیریم که دموکراسی‌ها نمی‌توانند چنین کاری بکنند. اما واقعیت این است که بخش خصوصی خلاق چین و تنظیم‌گری چابک آن نقش تعیین‌کننده داشته‌اند. متاسفانه غرب در این زمینه در مسیر معکوس حرکت می‌کند.
زندگی در لاین آهسته
آمریکا از نظر مقیاس و منابع مالی قدرت رقابت دارد. اما در بسیاری از ایالت‌ها، به‌ویژه ایالت‌های دموکرات، نهادهای نظارتی خودروهای خودران را متوقف یا مسدود کرده‌اند. دولت با دانشگاه‌ها درگیر شده و بودجه پژوهش‌های پایه را کاهش داده است. غرب همانند سایر حوزه‌ها نسبت به مهاجران ــ حتی افراد بااستعداد ــ نیز رویکرد خصمانه دارد. در حوزه دارو، همزمان با افزایش سهم چین از آزمایش‌های بالینی، اروپا در حال عقب‌نشینی است. اقتصادهای اروپایی به‌شدت نیاز دارند یکپارچگی بیشتری ایجاد کنند تا بتوانند فناوری‌های جدید را توسعه و تامین مالی کنند. بااین‌حال، تنظیم‌گران اروپایی اغلب بیش از حد به ایمنی توجه می‌کنند و ریسک‌پذیری و آزمایش‌گری را سرکوب می‌کنند.
هیچ سرنوشتی از پیش تعیین نشده که چین «مالک آینده» باشد. اما اگر غرب بخواهد در حوزه خودروهای خودران و داروسازی ــ چه رسد به خودروهای برقی، انرژی خورشیدی و سایر فناوری‌های حیاتی ــ رقابت کند، باید درس‌های درست را از صعود چین بیاموزد.
