به گزارش همشهری آنلاین؛ آش شنگ لرستان که بوسیله این گیاه تهیه می‌شود یک غذای سنتی و خوشمزه این منطقه است. این آش با استفاده از گیاه شنگ (نوعی گیاه وحشی کوهی با طعم ملایم و کمی ترش) تهیه می‌شود که در بهار در مناطق کوهستانی لرستان یافت می‌شود. آش شنگ معمولاً با حبوبات، سبزیجات و گاهی گوشت یا بدون گوشت درست می‌شود و طعمی منحصربه‌فرد دارد.
فراموش نکنید اگر شنگ تازه در دسترس نباشد، می‌توانید از سبزی‌های مشابه مانند تره یا اسفناج استفاده کنید، ولی شنگ اصالت این آش است.
اقلام مورد نیاز برای تهیه آش شنگ لرستان
شنگ تازه: ۵۰۰ گرم تمیز، شسته و خردشده (یا اسفناج/تره به عنوان جایگزین)
لوبیا چیتی: ۱۰۰ گرم (از شب قبل خیس کنید)
نخود: ۱۰۰ گرم (از شب قبل خیس کنید)
عدس: ۵۰ گرم (اختیاری، برای غلظت بیشتر)
پیاز: ۲ عدد متوسط برای پیاز داغ
سیر: ۴ تا ۵ حبه برای سیر داغ
نعنا خشک: ۲ قاشق غذاخوری برای نعنا داغ
کشک یا دوغ ترش: ۱ تا ۲ لیوان برای طعم‌دهی و رقیق کردن
زردچوبه، نمک و فلفل: به میزان لازم (حدود ۱ قاشق چای‌خوری زردچوبه)
روغن: به میزان لازم (برای سرخ کردن)
گوشت (اختیاری): ۲۰۰ گرم (گوشت گوسفندی یا مرغ، برای نسخه غیرگیاهی)
قره‌قروت (اختیاری): ۱ تا ۲ قاشق (برای طعم ترش اضافی، خاص لرستان)
مواد اولیه برای تهیه آش شنگ برای ۴ تا ۶ نفر بودت و مدت زمان تهیه آش حدود ۱.۵ ساعت (به علاوه خیساندن حبوبات از شب قبل) است.
چگونگی تهیه آش شنگ
آماده‌سازی حبوبات
لوبیا چیتی و نخود را از شب قبل خیس کنید. سپس آن‌ها را در قابلمه‌ای با ۸ تا۱۰ لیوان آب بپزید تا نرم شوند (۴۵ تا۶۰ دقیقه یا ۲۰ تا ۳۰ دقیقه با زودپز). عدس را در ۱۰ دقیقه آخر اضافه کنید تا نرم شود.
آماده‌سازی شنگ
شنگ تازه را خوب بشویید (ریشه‌ها و برگ‌های زرد را جدا کنید) و ریز خرد کنید. اگر شنگ ندارید، اسفناج یا تره را جایگزین کنید. شنگ را به حبوبات پخته اضافه کنید و ۲۰ تا۳۰ دقیقه روی حرارت ملایم بپزید تا نرم شود و عطرش آزاد شود.
اضافه کردن ادویه‌ها
زردچوبه، نمک و فلفل را اضافه کنید. اگر از گوشت استفاده می‌کنید، گوشت پخته و ریش‌ریش‌شده (گوسفندی یا مرغ) را در این مرحله به آن بیافزایید.
رقیق کردن آش
کشک یا دوغ ترش را کم‌کم اضافه کنید و هم بزنید تا آش به غلظت مناسب برسد (کمی غلیظ‌تر از سوپ). اگر قره‌قروت دارید، برای طعم ترش لری، ۱ تا ۲ قاشق اضافه کنید. سپس ۵ تا۱۰ دقیقه دیگر روی حرارت ملایم بپزید.
تهیه داغ‌ها
پیاز داغ: پیازهای نگینی خردشده را در روغن سرخ کنید تا طلایی شوند.
سیر داغ: سیر رنده‌شده را تفت دهید تا عطرش بلند شود.
نعنا داغ: نعنا خشک را در روغن داغ بریزید و سریع هم بزنید تا نسوزد.
سرو کردن
آش را در کاسه بکشید و با پیاز داغ، سیر داغ و نعنا داغ تزیین کنید. می‌توانید با نان سنگک یا نان محلی لرستان سرو کنید.
خواص سبزی شنگ
گیاهی وحشی و کوهی شنگ که در مناطق کوهستانی ایران، به‌ویژه لرستان، در فصل بهار می‌روید. این گیاه با برگ‌های سبز و طعم ملایم (کمی ترش یا تلخ) در آش‌های محلی مثل آش شنگ و حتی به‌صورت خام در سالاد و غذاهای سنتی استفاده می‌شود.
شنگ به دلیل ترکیبات مغذی و دارویی آن، خواص متعددی دارد که در ادامه به‌طور خلاصه آورده شده است:
ارزش غذایی و ترکیبات
ویتامین‌ها: سرشار از ویتامین C (تقویت سیستم ایمنی)، ویتامین A (سلامت چشم و پوست) و ویتامین‌های گروه B.
مواد معدنی: حاوی آهن (پیشگیری از کم‌خونی)، کلسیم (استحکام استخوان)، پتاسیم و منیزیم.
آنتی‌اکسیدان‌ها: دارای فلاونوئیدها و ترکیبات فنولی که با رادیکال‌های آزاد مبارزه می‌کنند.
فیبر: برای بهبود هضم و سلامت روده مفید است.
خواص درمانی
تقویت سیستم ایمنی: ویتامین C و آنتی‌اکسیدان‌های شنگ به پیشگیری از سرماخوردگی و تقویت بدن در برابر عفونت‌ها کمک می‌کنند.
سلامت گوارش: فیبر موجود در شنگ به بهبود عملکرد روده، رفع یبوست و سم‌زدایی بدن کمک می‌کند.
پیشگیری از کم‌خونی: آهن و اسید فولیک موجود در شنگ برای تولید گلبول‌های قرمز خون مفید است.
سلامت قلب: پتاسیم شنگ به تنظیم فشارخون و کاهش خطر بیماری‌های قلبی کمک می‌کند. - خواص ضدالتهابی: ترکیبات آنتی‌اکسیدانی شنگ می‌توانند التهابات بدن (مثل آرتریت) را کاهش دهند.
سلامت پوست و مو: ویتامین A و آنتی‌اکسیدان‌ها به ترمیم پوست، کاهش چین‌وچروک و تقویت مو کمک می‌کنند. - سم‌زدایی کبد: شنگ به دلیل خاصیت دیورتیک (ادرارآور) به دفع سموم از کبد و کلیه کمک می‌کند.
تقویت استخوان‌ها: کلسیم و منیزیم موجود در شنگ برای سلامت استخوان‌ها و پیشگیری از پوکی استخوان مفید است.
کاربردهای سنتی در لرستان
در طب سنتی لرستان، شنگ برای درمان مشکلات گوارشی، کاهش تب و تسکین دردهای مفصلی استفاده می‌شود.
گاهی به‌صورت دم‌کرده یا جوشانده برای رفع مشکلات تنفسی و سرماخوردگی مصرف می‌شود.
شنگ خام در سالاد (مثل سالاد محلی با دوغ) برای تقویت عمومی بدن خورده می‌شود.
موارد احتیاط
حساسیت: برخی افراد ممکن است به شنگ حساسیت داشته باشند؛ در مصرف اول مقدار کمی تست کنید.
جمع‌آوری: شنگ وحشی باید از مناطق تمیز و غیرآلوده جمع‌آوری شود تا از مسمومیت جلوگیری شود.
مصرف بیش از حد: به دلیل فیبر بالا، مصرف زیاد ممکن است باعث نفخ یا مشکلات گوارشی شود.
زنان باردار: بهتر است با مشورت پزشک مصرف کنند، چون اطلاعات کافی درباره اثرات آن در بارداری وجود ندارد.
