دیسک ترمز؛ همان قطعه‌ای که اگر خیانت کند هیچ چیز مانع فاجعه نمی‌شود
به گزارش تابناک؛خیلی‌ها اسمش را شنیده‌اند، اما کمتر راننده‌ای واقعاً می‌داند دیسک چرخ چه نقشی در جان سالم به‌در بردن روزانه ما دارد. این قطعه گرد فلزی که خیلی وقت‌ها حتی دیده هم نمی‌شود، دقیقاً همان جایی‌ست که لنت ترمز با آن چفت می‌شود، سرعت خودرو را می‌گیرد، دما را تحمل می‌کند و زیر وزن ماشین و فشار ترمز و شتاب نفس می‌کشد. اصلاً عادی نیست یک تکّه آهن بتواند این‌همه فشار را هربار تحمل کند، اما هر بار که شما پای‌تان را روی ترمز فشار می‌دهید، دیسک چرخ وارد جنگی چندثانیه‌ای با گرما و اصطکاک می‌شود که اگر فقط یک‌ذره بیش از حد باشد، اولین هدفش ترک‌برداشتن و تاب برداشتن است؛ یعنی همان چیزی که ما راننده‌ها به‌صورت یک لرزش لعنتی در فرمان حسش می‌کنیم.
دیسک چرخ از جنس آلیاژهای مقاوم حرارتی ساخته می‌شود اما مقاوم بودن به این معنی نیست که شکست‌ناپذیر باشد. دما، وزن، ترمزهای بی‌رحمانه، جاده‌های پر دست‌انداز و البته لنت‌های بی‌کیفیت، آرام‌آرام سطح دیسک را می‌سابند. یک‌روز می‌بینید هنگام ترمز گرفتن فرمان می‌لرزد، پدال می‌زند بالا، ماشین انگار چپ‌چپ نگاهتان می‌کند و اصطلاحاً «ترمز موج می‌زند». این یعنی دیسک تاب برداشته و دیگر آن صفحه صاف و دقیق نیست. تاب‌برداشتن دقیقاً زمانی رخ می‌دهد که شما با سرعت زیاد ترمز ناگهانی گرفته‌اید و دیسک از فرط دما سرخ شده اما بلافاصله روی چاله آب افتاده یا پاشش گل‌ولای سرد روی آن نشسته. همان شوک حرارتی کاری را با دیسک می‌کند که ریختن آب سرد روی شیشه داغ؛ ترک‌های ریز، تاب و موج‌دار شدن.
اگر بدبیاری بیاورید و دیسک دچار ترک شود، قضیه خیلی جدی‌تر است. ترک باعث افت قدرت ترمز و حتی قفل‌شدن چرخ‌ها می‌شود و ماشین کاملاً رفتارش غیرقابل‌پیش‌بینی خواهد شد. یعنی همان لحظه‌هایی که راننده می‌گوید «نمی‌دونم چی شد، ماشین یهو کشید چپ». از این خطرناک‌تر؟ بله. دیسک اگر لب‌پر شود، احتمال جدا شدن تکه‌ای از لبه‌اش هنگام ترمزگیری شدید وجود دارد؛ سناریویی که هیچ راننده با تجربه‌ای حاضر نیست آن را حتی تصور کند.
چرا دیسک چرخ خراب می‌شود؟ ساده‌ترین دلیل، لنت بی‌کیفیت است؛ لنت‌هایی که سفتی بیش از حد دارند و سطح دیسک را می‌تراشند. دلیل دوم همان سبک رانندگی خشن است؛ ترمزهای ناگهانی، سراشیبی‌های طولانی بدون ترمزگیری پله‌ای و رانندگی با بار اضافه. دلیل سوم گرم و سرد شدن‌های ناگهانی است؛ همان چیزی که در شهرهای بارانی و جاده‌های گل‌آلود زیاد اتفاق می‌افتد. و دلیل چهارم، عمر: دیسک هم مثل هر قطعه‌ای یک مقدار مجاز تراش دارد. وقتی بارها تراش می‌خورد، نازک می‌شود و دیگر تحمل دما و فشار را ندارد.
حال اگر دیسک خراب شد چه باید کرد؟ اگر فقط موج دارد و تاب برداشته، تراش‌کاری دقیق می‌تواند کمک کند، به شرطی که ضخامت دیسک هنوز در محدوده استاندارد باشد. اما اگر دیسک ترک داشته باشد، بدون هیچ بحثی باید تعویض شود. ترمز شوخی‌بردار نیست؛ هیچ مکانیکی هم مسئولیت جوش‌دادن یا ترمیم ترک را قبول نمی‌کند چون از نظر فنی و اخلاقی کار خطرناکی‌ست. مهم اینجاست که تعویض دیسک باید جفت روی یک محور باشد؛ فقط یک طرف را عوض کنید، تعادل ترمز به‌هم می‌ریزد و نتیجه‌اش می‌شود کشیدن ترمز به یک سمت.
جلوگیری از خرابی دیسک کار سختی نیست، فقط باید چند عادت رانندگی را جدی گرفت. اولین و مهم‌ترینش این است که از ترمزگیری‌های ناگهانی تا حد ممکن دوری کنید. همیشه ترمز را پله‌ای بگیرید تا دیسک فرصت خنک شدن داشته باشد. اگر در سرازیری طولانی هستید، از معکوس دادن استفاده کنید، نه اینکه ترمز را تا ته بچسبانید و دیسک را مثل ماهیتابه داغ کنید. بعد از عبور از چاله آب یا شستن خودرو، اگر دیسک داغ است چند دقیقه صبر کنید؛ یعنی نزنید وسط کارواش بعد از رانندگی سنگین ترمز را آتش کنید! لنت استاندارد و برند معتبر هم به‌معنای واقعی کلمه عمر دیسک را نجات می‌دهد. از همه مهم‌تر اینکه سرویس دوره‌ای را جدی بگیرید؛ چون لرزش‌های جزئی، صدای سوت لنت، و کمی‌کشیدن فرمان در ترمز، علائم اولیه هستند و همان لحظه باید پیگیری شوند.
دیسک چرخ یک قطعه ساده نیست؛ یکی از آخرین سدهایی‌ست که بین شما و یک حادثه خطرناک قرار دارد. هر بار که ماشین را با سرعت 120 کیلومتر بر ساعت می‌نشانید روی صفر، این دیسک‌ها هستند که تنشان داغ می‌شود و پا به‌پایتان می‌جنگند. پس اگر یک روز فرمان شروع به لرزیدن کرد یا پدال ترمز حالت عجیب گرفت، نگذارید قضیه تا فردا بماند. ترمز همان جایی‌ست که “اگر شک داری، یعنی باید بررسی کنی”. هیچ راننده باهوشی بازی ترمز را ساده نمی‌گیرد.
پیشنهادی باخبر
تبلیغات
