تشکیل «کابینه شرایط خاص» از سوی پزشکیان؟ | ایمانی: دولت تصمیمات اقتصادی بزرگ بگیرد | باید از برزخ خارج شویم

به گزارش اقتصادنیوز، 1405 از نگاه تحلیلگران اقتصادی و سیاسی سالی سخت برای ایران است، سالی که اثرات برخی بحران ها از جمله ناترازی ها، خشکسالی، بازگشت تحریم ها و ...اثرات خود را بیش از پیش بر زندگی مردم نشان خواهد داد. 

برهمین اساس برخی تاکید دارند دولت باید به سمت تغییر در چینش کابینه و چابک کردن دولت برای مقابله با این شرایط حرکت کند و البته این ایده مخالفانی نیز دارد. در مجلس نیز طرح استیضاح برخی وزرا کلید خورده است و گرچه سیاسی بودن برخی از این طرح ها مشهود است اما طیفی از نمایندگان نیز معتقدند کابینه باید در مسیر اصلاح قرار گیرد و متناسب با شرایط سخت چینش شود.

ناصر ایمانی فعال سیاسی اصولگرا بر این باور است که «دولت باید تصمیمات بزرگ در عرصه اقتصاد اتخاذ کند. در واقع، باید نوعی اعلام عمومی وضعیت خاص اقتصادی صورت پذیرد. لازمه این کار، سازماندهی جدی در بدنه دولت است.»

ایمانی به اقتصادنیوز می گوید: «سازماندهی دولت باید با توجه به شرایط فعلی، تغییر اساسی کند. »

گفتگوی اقتصادنیوز را با ناصر ایمانی، فعال سیاسی اصولگرا می خوانید. 

*****

*آقای ایمانی! سال 1405 از نگاه اقتصاددانان و سیاسیون سالی سخت برای ایران به نظر می رسد، چرا که اثر خشکسالی، ناترازی ها و تحریم ها ملموس تر می شود. به عقیده شما ساختار فعلی دولت پزشکیان در رده های مدیریتی وزرا و معاونان چقدر توانایی مدیریت این شرایط و زمینه سازی برای عبور از آن را دارد؟

ممکن است در سال جاری یا سال آینده با برخی بحران‌های امنیتی و بحران های طبیعی مواجه شویم. حال، چه باید کرد؟ احساس بنده این است که دولت اراده ای برای مقابله با این بحران‌ها ندارد و این اصلاً خوب نیست. به‌ویژه اگر مسائل امنیتی و درگیری‌های احتمالی را در آینده در نظر بگیریم، اقتصاد کشور باید کاملاً توانایی کشش مدیریت بحران‌های امنیتی، حتی در درازمدت را داشته باشد نه 12 روز بلکه شاید چند ماه. ما نمی‌دانیم؛ شاید این بحران‌ها چند ماه به طول بینجامد یا اصلاً رخ ندهد، اما در هر صورت، آمادگی کامل برای آن باید وجود داشته باشد.

خبری از تصمیمات مهم در عرصه اقتصادی نیست

اما به نظر بنده مجموعه دولت این آمادگی را از خود نشان نمی‌دهد. یعنی در حال حاضر ما با این واقعیت مواجهیم که متأسفانه خبری از تصمیمات جدی و مهم که باید در عرصه مسائل اقتصادی گرفته شود، نیست. بنده چند روز پیش که دیدم دولت در مورد بنزین تصمیم گرفته است، خوشحال شدم. صرف‌نظر از اینکه این تصمیم چقدر درست یا غلط است، اما از اینکه دولت بالاخره یک تصمیمی گرفت، خوشحال شدم. 

دولت باید برای این شرایط اعلام عمومی کند

دولت باید تصمیمات بزرگ در عرصه اقتصاد اتخاذ کند. در واقع، باید نوعی اعلام عمومی وضعیت خاص اقتصادی صورت پذیرد. لازمه این کار، سازماندهی جدی در بدنه دولت است. بنابراین آمادگی برای تصمیم‌های بزرگ و آماده کردن روحی مردم برای این شرایط لازم است. دولت در طول یک سال اخیر، نتوانسته اقدام خاصی برای کنترل این تورم غیرقابل کنترل انجام دهد که این‌ها واقعاً خوشایند نیست.

البته باید با دولت همکاری و به آن کمک کرد. قاعدتاً دولت به‌تنهایی نمی‌تواند شرایط را مدیریت کند. اما در وهله اول، خود دولت باید آمادگی‌اش را داشته باشد. به نظر بنده، دولت بیشتر روزمره عمل می‌کند و حداکثر کاری که انجام می‌دهد، رساندن امروز به فردا است. اینطور به نظر می‌رسد اصلاً فکری برای بحران‌های شش ماه دیگر یا یک سال دیگر در کار نیست. یعنی ما علائمی نمی‌بینیم که دولت عزمی برای اتخاذ تصمیمات جدی در عرصه یارانه‌ها، مسائل انرژی و مصرف آن، مسئله ارز، مسائل پولی و بانکی و مبارزه با فساد داشته باشد. ما این عزم را در ذهن دولت مشاهده نمی‌کنیم.

*شما چشم‌اندازی از ایران در یک سال آینده یا تا چند ماه مانده به سال جدید دارید؟ 

امید کمی نداریم، واقعاً کم نداریم. یعنی کشور در مجموع، منابع کافی در اختیار دارد. از نظر مسائل ارزی با وجود تحریم‌ها، کشور دچار مشکل جدی نیست؛ عرض کردم جدی، نگفتم اصلاً مشکل ندارد. نیروی انسانی قابل نیز وجود دارد. ما در حال حاضر مقداری دچار مشکل سوءمدیریت و بی‌انگیزگی مدیران هستیم. یعنی انگیزه و عزم کافی در مدیران کشور در سطوح مختلف (منظورم تنها وزیران نیستند، بلکه تا سطوح پایین و در شهرستان‌ها) وجود ندارد.

دولت باید مسئله مبارزه با فساد را بسیار جدی‌تر از وضعیت فعلی بگیرد. وقتی هر کشوری نه فقط ایران، دچار تحریم‌های سنگین می‌شود، منابعش دیگر مانند کشوری که تحریم نیست، به‌طور عادی جریان پیدا نمی‌کند. در این صورت، مسئله فساد خودبه‌خود به وجود می‌آید و باید با فساد، جدی مقابله کرد.

فساد؛ از دلایل اصلی ناامیدی مردم است

در کشورهایی که چنین وضعیت اقتصادی دارند، مبارزه با فساد و اُلیگارشیسم، امیدها را افزایش می‌دهد. یکی از دلایل کم‌امیدی در میان توده مردم و مدیران، مسئله فساد است. اگر واقعاً عزمی برای مقابله با فساد ببینند، ناامیدی کمتر می‌شود. به نظر بنده، دولت باید در این زمینه‌ها خیلی جدی وارد عمل شود.

*برخی از تحلیلگران تأکید دارند که دولت باید به سمت تغییر در چینش کابینه برود و متناسب با شرایط اضطراری سال آینده، کابینه را تغییر دهد. نگاه شما چیست؟

یک نکته تعجب‌آور و تأسف‌بار وجود دارد. رئیس جمهور یک سال پیش در کل 30 نفر را در کابینه و مدیران لحاظ کرد. چطور ممکن است در طول این یک سال، ایشان به این نتیجه نرسیده باشد حتی یک نفر از آنهایی را که منصوب کرد، دچار سوءمدیریت است و باید او را تغییر دهد؟ چطور چنین چیزی ممکن است؟ یعنی ایشان 30 مدیر عالی‌رتبه در کشور گماشته و در یک سال تغییری نداده است. بنابراین این تغییر ندادن ها درست نیست و نمای خوبی ندار و نشان می‌دهد رئیس جمهور می‌خواهد بر اینکه همه این انتصاباتی که یک سال انجام داده مصر باشد و بگوید همه آنها خوب هستند. خیر، این خود پیام خوبی را به جامعه منتقل نمی‌کند. اگر یک وزیر خوب کار نکرده است او را تغییر دهد و فرد دیگری را معرفی کند. نکته دیگر اینکه، آن اراده برای تغییرات وجود ندارد.

دولت باید کابینه شرایط خاص تشکیل دهد

نکته دوم این است که سازماندهی دولت باید با توجه به شرایط فعلی، تغییر اساسی کند. اشاره مشخص بنده در مرحله اول به معاون اول رئیس جمهور است. ضمن احترام به آقای دکتر عارف و توانایی و کار ایشان، به هر حال شرایط، شرایط خاصی است. پزشکیان باید یک کابینه شرایط خاص ایجاد کند. معاون اول رئیس جمهور در این کابینه باید فردی باشد که از نظر سن و سال و توانایی‌های فردی، کشش مدیریت موضوع را داشته باشد.

هماهنگی بین دستگاه‌ها، چابکی و سرعت عمل خوب در این شرایط بحرانی لازم است تا بتوانیم از آن عبور کنیم. این شرایط شاید دو تا سه سال بیشتر طول نکشد؛ یعنی تا پایان دوره آقای پزشکیان لازم است. درباره بحث چالاکی باید بگویم سرعت چالاکی دولت حداقل در بخش‌هایی که مربوط به مسائل اقتصادی و امنیتی است، بیشتر شود.

بنده می‌خواهم بگویم که این موضوع تنها مربوط به ایران نیست. برخی کشورها اساساً دو کابینه دارند. یک کابینه اصلی و یک کابینه که اصطلاحاً امنیتی است. بسیاری از تصمیمات، امنیتی گرفته می‌شود، حتی تصمیمات اقتصادی، فرهنگی و رسانه‌ای هم امنیتی اتخاذ می شود چرا که شرایط، شرایط ویژه‌ای است.

باید از حالت برزخی خارج شویم

به لحاظ رسانه‌ای، کشور کاملاً در حالت رها قرار دارد. یعنی افرادی می‌آیند و راجع به مسائلی اظهارنظر می‌کنند که اصلاً نباید این کار را انجام دهند. شرایط کشور اقتضا نمی‌کند که راجع به مسائل سیاست خارجی، یا پیام‌هایی که فلان کشور به ایران داده یا بالعکس (حالا چه راست یا دروغ)، اظهارنظر شود، حتی گفتن واقعیتش هم در این شرایط نباید صورت گیرد چون اکنون شرایط ویژه‌ای است.

این روزها هر کس به خود اجازه می‌دهد که اظهار نظر کند. حتی مقامات نظامی که همه آن‌ها نیز اجازه اظهار نظر راجع به هر مسئله‌ای را ندارند چون شرایط ویژه‌ای است. حتی مقامات امنیتی و اقتصادی؛ همه این‌ها باید از جهت رسانه‌ای سازماندهی شوند. باید تصمیم‌های خیلی جدی و عاجل گرفته شود. مردم نیز باید این را احساس کنند؛ اکنون مردم تصور می‌کنند کشور در حالت برزخ قرار دارد. ما باید از این حالت برزخی خارج شویم. مردم باید احساس کنند کشور و دولت عزم و جدیت دارند و مشکلات را به سرعت حل می‌کنند.

دولت باید تصمیمات اقتصادی بزرگ بگیرد

*این نااطمینانی و بی اعتمادی که در جامعه رسوخ کرده به نظر نمی رسد با دست فرمان فعلی دولت قابل رفع شدن باشد. اقدامات دولت در چه زمینه هایی می تواند زمینه را برای رفع نااطمینانی در گذر زمان فراهم سازد؟

مشکلاتی که وجود دارد باید با تصمیم‌های بزرگ پاسخ و باید به سرعت به مردم آمادگی روحی داده شود. در بخش‌های مختلف اقتصادی باید تصمیمات بزرگ بگیریم، تصمیماتی که ممکن است مقداری تعجب‌برانگیز هم باشد اما شرایط این‌طور اقتضا می‌کند. اگر لازم است مثلاً یک سری بانک‌ها محدودیت پیدا کنند، این کار باید انجام شود.

در مورد مسائل ارزی، طلا، مالیات و انواع و اقسام مسائل اقتصادی که وجود دارد، چه در بخش مالی و چه در بخش پولی، باید تصمیمات جدی و به فوریت گرفته شود. با این روندی که الان داریم طی می‌کنیم، این دولت حتی در شرایط صلح نیز آن عزم کافی را ندارد چه برسد به الان که هم مشکلات طبیعی و هم مشکلات امنیتی داریم.

همه باید از دولت حمایت کنند اما دولت هم باید تغییراتی ایجاد کند

*از نگاه شما فشارهایی که از سوی منتقدان به دولت پزشکیان وارد می شود، چقدر با هدف نیمه کاره گذاشتن عمر این دولت است؟ 

به نظر بنده الان دولت از جانب هر 2 طیف سیاسی موجود تحت فشار قرار دارد. یک طیف طرفداران دولت، اکنون دولت را روی سیاست خارجی دستگاه دیپلماسی به شدت تحت فشار قرار می‌دهند. حتی صحبت‌های جدی راجع به آقای عراقچی مطرح می‌کنند و این اصلا موضوع خوبی نیست.

طیف منتقد دولت نیز فشارهای زیادی وارد می‌کنند، از این جهت که مثلاً دولت باید استعفا بدهد یا فلان وزیر یا فلان فرد باید محاکمه شود، یا رئیس جمهور باید فلان کار را انجام دهد.

هر دوی این‌ها غلط است. صحبت‌هایی که رهبری به تازگی داشتند نیز دقیقاً بر این نکته تأکید داشت که همه باید از دولت حمایت کنند چون شرایط کشور این‌طور اقتضا می‌کند. حتی اگر انتقادات درستی هم اکنون وجود دارد، برخی از آن‌ها نباید مطرح شود، حداقل به‌صورت علنی نباید مطرح شود. بلکه باید از کانال‌های خودش به اطلاع دولت رسانده شود. اگر دولت توسط هر جریانی، هر فکری و به هر شکلی تضعیف شود، حتی اگر برخی حرف‌هایشان درست باشد، هرج و مرج به وجود می‌آید و اجماع ملی به شدت آسیب می‌بیند. ما الان احتیاج به اجماع ملی داریم و باید از دولت، شخص رئیس جمهور و کابینه حمایت کرد.

این یک طرف ماجراست. طرف دیگر هم خود دولت است. نباید بگوییم حالا که همه از دولت حمایت می‌کنیم، دولت هم با همین دست‌فرمان که دارد می‌رود، همین را ادامه بدهد. خیر، این درست نیست.

شرایط کشور خاص است و دولت باید تغییراتی را انجام دهد اما همه باید از دولت حمایت کنند. بنده اگر مسئولیتی داشتم، می‌گفتم هیچ کس در رسانه‌ها حق انتقاد، حداقل انتقادات جدی، بدون ارائه پیشنهاد به دولت، ندارد و گرنه باید با او برخورد قانونی صورت پذیرد.