به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، از دید جغرافیایی، با فاصله گرفتن از استوا، هوا سردتر می‌شود و این قاعده علت سرمای شدید در مناطق قطبی و گرمای بیابان‌های نزدیک به استواست، اما این منطق در بخش‌هایی از اروپای غربی چندان صدق نمی‌کند. برای مثال شهر لندن با عرض جغرافیایی ۵۱/۵ درجه شمالی به‌طور تقریبی هم‌عرض با کلگری در کاناداست که در عرض ۵۱ درجه شمالی قرار دارد؛ با این حال دمای میانگین ژانویه در لندن حدود ۸/۳ درجه سانتی‌گراد و در کلگری نزدیک به صفر درجه است. چنین تفاوت دمایی میان شهرهایی که فاصله چشمگیری از نظر عرض جغرافیایی ندارند، پرسشی اساسی در اقلیم‌شناسی ایجاد کرده است که چرا اروپا زمستان‌های ملایم‌تری نسبت به آمریکای شمالی دارد.
پاسخ این تفاوت را باید در نقش جریان‌های اقیانوسی و بادهای غالب جست‌وجو کرد. یکی از مهم‌ترین عوامل، سامانه گسترده‌ای موسوم به «گردش شمالی اطلس» یا AMOC است؛ جریانی از آب‌های گرم که از مناطق استوایی به شمال اقیانوس اطلس حرکت می‌کند. این سامانه به بخاری درون یک خانه تشبیه می‌شود که با چرخش هوای گرم، فضای اطراف را گرم می‌کند. AMOC همانند تسمه نقاله‌ای غول‌پیکر، حدود ۱۷ میلیون مترمکعب آب در ثانیه جابه‌جا می‌کند و گرمایی معادل توان تولیدی بیش از یک میلیون نیروگاه را انتقال می‌دهد.
این حجم وسیع از آب گرم نه‌تنها دمای اقیانوس بلکه هوای اطراف اروپا را نیز بالا می‌برد. بادهای موسوم به بادهای غربی (Westerlies، بادهایی که به‌طور عمده از عرض‌های جغرافیایی میانه، بین حدود ۳۵ تا ۶۵ درجه شمالی یا جنوبی، از سمت غرب به شرق می‌وزند)، این گرما را همچون یک بخاری بزرگ به درون قاره اروپا هدایت می‌کنند و به‌ویژه در زمستان، موجب اعتدال دمایی در بعضی نواحی ازجمله جنوب‌غرب انگلستان می‌شوند.
اروپا از نظر جغرافیایی نیز شرایطی دارد که این گرما را حفظ می‌کند. این قاره به‌نسبت باریک و از سه طرف در محاصره دریاست و نزدیک بودن شهرهای اروپایی به اقیانوس موجب می‌شود دریا در تابستان گرما را جذب و در زمستان آن را آزاد کند. این ویژگی موجب شده است آب‌وهوا در سراسر اروپای غربی متعادل‌تر از نقاط درونی قاره آمریکای شمالی باشد. در تابستان نیز اثر معکوس رخ می‌دهد؛ آب‌های سرد اقیانوس دمای هوا را خنک‌تر نگه می‌دارند. ازاین‌رو، کشورهایی همچون بریتانیا، فرانسه و اسپانیا هم زمستان‌هایی معتدل و هم تابستان‌هایی مطبوع‌تر نسبت به شهرهای هم‌عرض در قاره آمریکا تجربه می‌کنند.
شهرهای ساحلی آمریکای شمالی همچون نیویورک و بوستون چنین تأثیری از اقیانوس اطلس نمی‌گیرند که علت این پدیده تا حد زیادی در اثر جریان گلف استریم نهفته است. این جریان که بخشی از سیستم AMOC است، آب گرم را از خلیج مکزیک به سمت شمال‌شرق اطلس منتقل می‌کند، ولی در امتداد ساحل شرقی آمریکا بعضی الگوهای جوی ایجاد می‌شود که سردی هوا را از عرض‌های شمالی به مناطق میانی قاره می‌کشاند.
پژوهشی در نشریه طبیعت (Nature) نشان داده است این پدیده تا نیمی از تفاوت دما میان دو سوی اقیانوس را توضیح می‌دهد. علاوه‌بر این، جریان پرسرعت «جت‌استریم» در بالای جو، پس از عبور از رشته‌کوه راکی به‌سمت جنوب متمایل می‌شود و توده‌های هوای سرد قطبی را به‌سمت خاک آمریکا هدایت می‌کند؛ پدیده‌ای که به‌ویژه در زمستان موجب نفوذ هوای به‌شدت سرد به مناطق شرقی و مرکزی قاره می‌شود.
کارشناسان هشدار می‌دهند که اقلیم معتدل اروپا همیشگی نخواهد بود. مطالعات اخیر نشان می‌دهد که سیستم AMOC تحت‌تأثیر تغییرات اقلیمی و گرمایش جهانی رو به تضعیف است و در صورت فروپاشی احتمالی آن، اروپا ممکن است به سمت سرمایی شبیه مناطق شمالی کانادا یا آلاسکا پیش رود. بر اساس پژوهش مشترک مؤسسه نیلز بور در دانشگاه کپنهاگ، فروپاشی احتمالی این سیستم ممکن است بین سال‌های ۲۰۲۵ تا ۲۰۹۵ روی دهد که بسیار زودتر از تخمین‌های گذشته است.
در چنین سناریویی، بخش‌هایی از انگلستان و ایرلند ممکن است با کاهش تا ۵۰ درصدی در تولیدات کشاورزی روبه‌رو شوند. به این ترتیب، موتور گرمایی طبیعت که هزاران سال تعادل اقلیم اروپا را حفظ کرده است، امروز در برابر تهدید مستقیم تغییرات اقلیمی قرار دارد، تهدیدی که اگر مهار نشود، چهره زمستان‌های اروپایی را برای همیشه دگرگون خواهد کرد.
