مصطفی شریف، امروز سهشنبه ۱۱ آذر در سلسله نشستهای علمی و تخصصی بررسی طرحها و تجارب زیارت و گردشگری مشهد که با عنوان «خط ویژه مشهدگردی» در ساختمان جلسات شورای شهر برگزار شد، با اشاره به ضرورت ایجاد شبکههای حملونقل گردشگری درون شهری اظهار کرد: این شبکهها با رویکرد ایجاد زیرساختهای منظم و تجربهمحور برای گردشگر طراحی شده و ایجاد آن الزامات خاص خود را دارد. در مطالعاتی که روی پنج شهر پیشرو در این حوزه انجام شد، محدودیتها و الزامات طراحی بومی مدنظر قرار گرفت و با وجود تفاوت بافت شهرها، مشهد ظرفیت ایجاد چنین شبکهای را دارد و از نظر اقتصادی برای سرمایهگذار امکانپذیر است.
وی افزود: در مدل اقتصادی این پنج شهر، شبکهها عمدتا توسط بخش خصوصی اجرا میشود و در چهار مورد، مدیریت شهری در قالب قرارداد سهمی دارد. تجربه این شهرها نشان داده است که بدون مشارکت فعال مدیریت شهری، اجرای شبکه گردشگری پایدار نخواهد بود. بنابراین در مشهد نیز حمایت و همکاری شهرداری ضروری است.
شریف اظهار کرد: این شبکه باید ترکیبی باشد؛ یعنی بخشی از ناوگان مترو و بخشی از تاکسیرانی در آن به کار گرفته شود. در برخی بافتهای شهری که امکان ورود اتوبوس وجود ندارد، استفاده از مدل ترکیبی الزامی است. تجربه شهر پاریس نیز نشان داده است که چنین رویکردی کارآمد است. همچنین ایستگاههای اختصاصی و مسیرهای ویژه باید ایجاد شود تا شبکه گردشگری کاملا گردشگرمحور باشد.
مدیرعامل شرکت توسعه گردشگری شهرداری مشهد با تاکید بر اینکه شبکههای گردشگری باید از نظر محتوای فرهنگی و تاریخی کامل باشند و اطلاعات مرتبط با هویت هر مکان ارائه شود، افزود: ایجاد یکپارچگی در دسترسی به جاذبههای گردشگری و بهرهگیری از فناوری اطلاعات نیز از اصول مهم طراحی این شبکه است.
وی در رابطه با مزایای خط ویژه گردشگری بیان کرد: مهمترین مزایای آن شامل کاهش سردرگمی زائران، افزایش راحتی و تجربه سفر، کاهش هزینههای سفر، اتصال نقاط دیدنی شهر در مسیرهای یکپارچه، حمایت از اقتصاد گردشگری، افزایش بهرهوری سفر و ایجاد تجربه متفاوت گردشگری است. همچنین مدیریت بار ترافیکی شهر، بهویژه در محدوده حرم، بهبود مییابد و زمان ماندگاری زائر افزایش پیدا میکند.
شریف اضافه کرد: مهمترین هزینههای ثابت شامل نیروی انسانی و امکانات حملونقل است. بررسی مدلهای بینالمللی نشان میدهد که ۷۰ درصد درآمد شبکه از طریق اپلیکیشنهای آنلاین و فروش بلیطهای دیجیتال تامین میشود. بر اساس تحلیلهای انجام شده، قیمت بلیط برای هر گردشگر بین ۱۹۰ تا ۲۵۰ هزار تومان تعیین شده و بخشی از درآمد، بین ۱۵ تا ۳۰ درصد، از طریق مشارکت با جاذبههای گردشگری و اسپانسرها بازمیگردد.
نقطه آغاز طرح خط ویژه گردشگری، شناسایی ذینفعان است
در ادامه آرش قهرمان -عضو پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی- با تاکید بر اهمیت اجتماعمحور بودن پروژه خط ویژه گردشگری اظهار کرد: نقطه آغاز این طرح، شناسایی ذینفعان است. اگر کسبوکارها و فعالان حوزه گردشگری منافع خود را در مسیر پروژه ببینند، مشارکت خواهند کرد و در این صورت، طرح کمهزینه و پربازده خواهد بود. اتوبوس گردشگری فراتر از یک سامانه حملونقل شهری، یک نقشه اقتصادی برای برندسازی شهری است که میتواند کسبوکارها را در جذب مشتریان جدید و افزایش درآمد پایدار همراهی کند.
وی ادامه داد: کسبوکارهای زنجیرهای شامل هتلها، اقامتگاهها، رستورانها، کافیشاپها، مراکز سوغات و سرگرمی باید جایگاه خود را در این طرح مشخص کنند و اگر مشارکت کنند، مسیر پروژه به شکل طبیعی و پایدار شکل میگیرد. این مسیر شبیه یک اکوسیستم است؛ همانطور که در طبیعت ریشهها، درختچهها و درختها مسیر خود را پیدا میکنند، اتوبوس گردشگری نیز در بستر مناسب و با کاهش مداخلات غیرضروری بخش دولتی، به حرکت بازار اعتماد کرده و مسیر توسعه خود را مییابد.
قهرمان در رابطه با مزایای این پروژه گفت: اتوبوس گردشگری میتواند اسپانسرهای خود را جذب کند و مزایای متعددی برای شهر ایجاد کند، ازجمله افزایش مدت اقامت زائران و گردشگران، معرفی مسیرها و جاذبههای فرهنگی کمتر شناختهشده و ارتقای تجربه گردشگری در شهر مشهد با توجه به کاهش رتبه ماندگاری زائران، در رقابت با دیگر شهرهای کشور برای جذب گردشگر نیازمند اجرای چنین برنامههایی است و محدود کردن ظرفیتهای گردشگری صرفا به زیارت، خود محدودیتی برای توسعه اقتصادی و فرهنگی شهر ایجاد میکند.
عضو پژوهشکده گردشگری جهاددانشگاهی تصریح کرد: اتوبوس گردشگری نهتنها یک انتخاب، بلکه یک ضرورت برای مشهد است تا جایگاه زیارتی و گردشگری شهر حفظ شود و تجربهای کامل برای گردشگران ارائه گردد. این پروژه میتواند بهعنوان یک رسانه متحرک، پل ارتباطی میان کسبوکارهای گردشگری و زائران باشد و نقش مهمی در توسعه برند و اقتصاد شهری ایفا کند.
اتوبوس گردشگری میتواند تجربه مشهدگردی را گسترده و مستمر کند
در ادامه بهزاد چوپانکار-مدیر احیاء بافتهای تاریخی سازمان بازآفرینی فضای شهری شهرداری مشهد- با تاکید بر ضرورت اتصال زیرساختهای گردشگری و ایجاد تجربه یکپارچه برای شهروندان و زائران، اظهار کرد: ما بیش از ۱۵۰ آژانس گردشگری داریم که کمتر به آنها توجه شده و باعث شده مسیر تورها به سایر مناطق کشور متمرکز شود. علاوه بر این، ظرفیت اقامتی بیش از یک میلیون و ۱۰۰ هزار تخت در هتلها و بیش از ۷۰۰ کارت راهنمای گردشگری در بخش خصوصی وجود دارد، اما این مجموعهها به هم متصل نیستند.
وی اضافه کرد: مدل اتوبوس گردشگری میتواند بهعنوان یک محور حرکت برای ایام پیک مانند نوروز، تابستان یا مناسبتهای دیگر در مشهد مورد استفاده قرار گیرد و تجربهای مشابه با شهرهای دیگر مانند شیراز ایجاد کند. این شبکه باید شامل خطوط ویژه اتوبوسرانی با ایستگاههای مشخص و قابل تشخیص باشد تا امکان دسترسی راحت به نقاط گردشگری فراهم شود و اطلاعات تاریخی در دسترس مسافران قرار گیرد.
مدیر احیاء بافتهای تاریخی سازمان بازآفرینی فضای شهری شهرداری مشهد با اشاره به اهمیت بافت تاریخی شهر گفت: در مشهد یک حصار تاریخی و بافت تصویبشده نزدیک به ۲۰۰۰ هکتار داریم که شامل آثار متعددی مانند گنبد سبز، مزار میرزا ابراهیم رضوی و مصلی است و میتوان برای آنها یک خط گردشگری طراحی کرد که خدمت عمومی به شهروندان ارائه دهد.
وی با بیان تجربههای پیشین گردشگری شهری افزود: موضوعی که وجود دارد عدم شناخت شهر مشهد است. در سالهای ۱۳۸۶ و ۱۳۸۷ تورهای مشهدشناسی برگزار شد و بعدا تورهای دستاوردهای انقلاب و تورهای فرهنگی اضافه شد، اما ظرفیت آنها محدود بود و تعداد محدودی از شهروندان توانستند از خدمات بهرهمند شوند. مدل اتوبوس گردشگری میتواند این خدمت را بهصورت مستمر و گسترده ارائه کند.
چوپانکاره با اشاره به نقش اداره کل میراث فرهنگی و گردشگری در رابطه با این موضوع، تصریح کرد: این ظرفیت بسیار خوب است، اما بیشتر در سیاستگذاری و نظارت متمرکز شده است. لازم است تا این سازمان به شکل فعالتری در فرآیندهای گردشگری مشارکت داشته باشد.
وی درباره اهمیت تبلیغات و معرفی آثار تاریخی مشهد تاکید کرد: در شهرهای دیگر بیش از هزار تابلو برای معرفی آثار تاریخی وجود دارد، اما در مشهد کمتر به این موضوع پرداخته شده است. احیای پنج گذر تاریخی و ایجاد مسیرهای گردشگری مانند ۲۴ گذر تشرف میتواند زمینهای مناسب برای توسعه گردشگری شهری باشد و نیازمند حمایت تبلیغاتی بیشتر است.
انتهای پیام
