جولانی تروریستی که فقط رنگ عوض کرد

 به گزارش صد آنلاین ، مسیر الجولانی با تحصیل در رشته پزشکی در عراق آغاز شد، اما با حمله آمریکا در سال ۲۰۰۳، مسیر زندگی او برای همیشه تغییر کرد. او به عراق رفت و به شبکه القاعده تحت رهبری ابومصعب الزرقاوی پیوست. استعداد او در سازماندهی و مدیریت عملیات به سرعت مورد توجه قرار گرفت و به یکی از نزدیکان الزرقاوی تبدیل شد.

جولانی کیست؟

در سال ۲۰۰۶، نیرو‌های آمریکایی او را دستگیر و به اردوگاه بوکا فرستادند. این زندان به کانونی برای افراطیون تبدیل شده بود و الجولانی در آنجا با ابوبکر البغدادی، رهبر آینده داعش، ملاقات کرد. گفته می‌شود او در همین دوران بود که طرحی برای گسترش فعالیت‌های جهادی به سوریه ریخت. آزادی او از زندان، نقطه عطفی بود که او را مستقیماً به سمت تأسیس جبهه النصره، شاخه القاعده در سوریه، سوق داد.

رهبری میدانی به قدرت سیاسی

الجولانی با ورود به سوریه، نقشه‌ای که در زندان کشیده بود را اجرا کرد. در سال ۲۰۱۱، او جبهه النصره را تأسیس کرد که به سرعت به یکی از قدرتمندترین گروه‌های شبهنظامی در سوریه تبدیل شد. رهبری عملگرا و توانایی او در جذب نیرو، پایه‌های قدرت او را محکم کرد.

جدایی از داعش و القاعده: در سال ۲۰۱۳، هنگامی که ابوبکر البغدادی خواستار ادغام جبهه النصره در داعش شد، الجولانی مخالفت کرد و به جای آن، وفاداری خود را به ایمن الظواهری، رهبر القاعده اعلام کرد. این حرکت، استقلال عمل او را نشان داد. سپس در سال ۲۰۱۶، او حتی از القاعده نیز جدا شد و گروه جدیدی به نام هیئت تحریر الشام تشکیل داد. این جدایی‌های پیاپی، نشان‌دهنده تلاش او برای ایجاد هویتی مستقل و مناسب‌تر برای بازیگری در عرصه سیاسی بود.

 از فرمانده نظامی تا سیاستمدار

هوشیاری الجولانی در استفاده از رسانه، کلید اصلی دگرگونی چهره عمومی او بود. او که سال‌ها با چهره‌ای پنهان مصاحبه می‌کرد، در سال ۲۰۲۱ با چهره‌ای آشکار و در هیئتی جدید مقابل دوربین سی‌ان‌ان ظاهر شد. او با محاسنی کوتاه و کت و شلوار، تصویری آرام و متفکر از خود به نمایش گذاشت.

اعلام کرد که گروهش تهدی برای غرب محسوب نمی‌شود و قصد حمله به خاک آمریکا یا اروپا را ندارد.

بر اولویت مبارزه با رژیم اسد تأکید کرد.

از حقوق اقلیت‌ها سخن گفت و اعلام کرد جنگ او با علویان یک جنگ مذهبی نیست.

این تغییر استراتژی ارتباطی، تلاش آشکاری برای "سفیدشویی" چهره او و جلب مشروعیت بین‌المللی بود.

 صعود به اوج قدرت

با تشدید جنگ در سوریه و تضعیف رژیم اسد، موقعیت برای الجولانی مهیا شد. بر اساس یک گزارش تحلیلی، نیرو‌های تحت امر او در اواخر سال ۲۰۲۴ موفق به سرنگونی رژیم اسد شدند. در ژانویه ۲۰۲۵، احمد الشرع به عنوان رئیس‌جمهور سوریه سوگند یاد کرد.

این صعود نمادین زمانی парадوکس‌تر شد که دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور پیشین آمریکا، پس از ملاقاتی با او در ریاض، از وی تمجید کرد. این در حالی بود که وزارت خارجه آمریکا روزگاری برای دستگیری الجولانی جایزه ۱۰ میلیون دلاری تعیین کرده بود.

جدول زیر مراحل کلیدی تحول او را خلاصه می‌کند:

دوره زمانی وضعیت/گروه رویداد یا تغییر کلیدی

۲۰۰۳ - ۲۰۰۶ عضویت در القاعده عراق آموزش زیر نظر الزرقاوی و دستگیری توسط نیرو‌های آمریکایی

۲۰۰۸ - ۲۰۱۱ تأسیس جبهه النصره آزادی از زندان و انتقال فعالیت‌ها به سوریه

۲۰۱۳ جدایی از داعش بیعت با القاعده و حفظ استقلال عمل

۲۰۱۶ جدایی از القاعده تشکیل "هیئت تحریر الشام"

۲۰۲۱ تغییر چهره رسانه‌ای مصاحبه تلویزیونی با چهره‌ای آشکار با سی‌ان‌ان

۲۰۲۵ (طبق گزارش‌ها) ریاست جمهوری سوریه سوگند به عنوان رئیس‌جمهور پس از سقوط دولت اسد

 درس‌هایی از یک تحول غیرمنتظره

داستان صعود الجولانی نشان می‌دهد که در جغرافیای پیچیده خاورمیانه، مرز‌های ثابتی بین تروریسم و سیاست وجود ندارد. عواملی که این تحول را ممکن ساختند، متعدد و قابل تأمل هستند:

انعطاف ایدئولوژیک و عملیاتی: الجولانی نشان داد که برای بقا و رسیدن به قدرت، می‌توان هم با داعش درافتاد، هم از القاعده جدا شد و هم با غرب اعلام بی‌خطری کرد.

بازسازی هوشمندانه روایت‌ها: استفاده حساب شده از رسانه‌های بین‌المللی برای ارائه تصویری معتدل و منطقی، نقش حیاتی در تغییر نگاه جامعه جهانی به او ایفا کرد.

تغییر معادلات منطقهای: خستگی قدرت‌های بزرگ از جنگ طولانی در سوریه و نیاز به یک بازیگر باثبات برای پرکردن خلأ قدرت، میدان را برای ظهور چهره‌هایی مانند الجولانی باز کرد.

این تحول، پرسش‌های بنیادینی را درباره معیار‌های مشروعیت در عرصه بین‌الملل و امکان گذار از خشونت به سیاست مطرح می‌سازد. /اختصاصی صد آنلاین