محاسبه دقیق قیمت طلا دیگر به حدس و گمان وابسته نیست. در سالهای اخیر شیوه محاسبه قیمت مصنوعات طلا با تغییر قواعد مالیاتی و شفافتر شدن اجزای قیمت بهروز شده است. نتیجه این تغییرات برای خریدار و فروشنده بسیار مهم است چون اثر مستقیم بر رقم نهایی فاکتور و شفافیت معامله دارد. در این راهنمای جامع، تازهترین روش محاسبه قیمت طلا را به زبان کاملاً عملی و گامبهگام توضیح میکنیم تا هم در خرید و هم در فروش، بتوانید با اطمینان عدد درست را محاسبه کنید. متن پیش رو بر اساس فرمولهای مرسوم بازار، دستورالعملهای بهروز و محتوای آموزشی معتبر تهیه شده و تلاش میکند تمام اجزای هزینه را به تفکیک باز کند.
در این مقاله از بخش اقتصادی ماگرتا، ابتدا مفاهیم پایه مانند عیار، وزن، قیمت هر گرم طلای خام و تفاوت طلای خام با مصنوعات را روشن میکنیم. سپس فرمول استاندارد قیمتگذاری برای خرید طلا، فروش طلا، خرید طلای دست دوم و آبشده و همچنین محاسبه قیمت انواع سکه و طلای سرمایهگذاری را تشریح میکنیم. بخش ویژهای به قانون جدید مالیات بر ارزش افزوده و اثر آن بر فاکتور طلا اختصاص یافته است تا دقیقاً بدانید مالیات روی کدام جزء محاسبه میشود. در ادامه با مثالهای عددی واقعی، چکلیست کنترل فاکتور، سناریوهای پرکاربرد و یک الگوی اکسل ذهنی، مهارت محاسبه را در عمل تثبیت میکنیم.

مفاهیم پایه که قبل از هر محاسبه باید بدانیم
برای اینکه فرمولها شفاف شوند، چهار مؤلفه اصلی را تعریف میکنیم.
عیار طلا
عیار نشاندهنده خلوص است. طلای 24 عیار خالص فرض میشود. طلای 18 عیار رایجترین عیار در بازار جواهر ایران است و یعنی 75 درصد طلا و 25 درصد فلزات آلیاژی. اگر قیمت پایه بازار برای 18 عیار اعلام شود، همان را مستقیم در محاسبه بهکار میبریم. اگر قیمت پایه 24 عیار باشد، برای رسیدن به 18 عیار ضریب 0.75 اعمال میشود.
وزن
وزن در فاکتور مصنوعات معمولاً به گرم ثبت میشود. برای سکه و آبشده نیز وزن استاندارد یا درجشده ملاک است. دقت ترازو و رُند کردن منطقی وزن در شفافیت نهایی اثر دارد.
قیمت هر گرم طلا
این همان قیمت لحظهای طلای خام در عیار مدنظر است. برای محاسبات مصنوعات، معمولاً قیمت هر گرم طلای 18 عیار مبنا قرار میگیرد. این عدد متناسب با بازار روز تغییر میکند.
اجرت و سود
مصنوعات طلا علاوه بر ارزش طلای خام، اجرت ساخت دارند. سود فروشنده نیز جداگانه تعریف میشود. قانون جدید مالیات مشخص میکند مالیات بر چه بخشی اعمال شود. این نکته کلیدی تفاوت روش جدید با شیوه قدیمی است.
تفاوت قیمت طلای خام، طلای آبشده و مصنوعات
- طلای خام یا آبشده فقط ارزش فلز را دارد و اجرت ساخت به آن تعلق نمیگیرد.
- مصنوعات علاوه بر ارزش فلز، هزینه طراحی و ساخت و سپس سود شبکه فروش را دارند.
- طلای دست دوم هرچند اجرت ساختش قبلاً پرداخت شده، اما در خرید و فروش دست دوم قواعد خاص خود را دارد که پایینتر توضیح میدهیم.
درک همین تمایز ساده مانع از اشتباهات رایج میشود؛ مثلاً انتظار نداشته باشید انگشتر نو با نگین و تراش ظریف دقیقاً به قیمت وزن خام محاسبه شود.
قانون جدید مالیات و اثر آن بر فاکتور طلا
در شیوه بهروز، مالیات و عوارض ارزش افزوده با نرخ مصوب، بر پایه اجرت ساخت و سود فروشنده محاسبه میشود نه بر کل ارزش طلای خام. معنای عملی این قانون برای خریدار این است که دیگر مالیات روی ارزش خود طلا اعمال نمیشود و تنها بخش خدماتی معامله یعنی اجرت و سود مشمول مالیات است. بنابراین باید در فاکتور، اجرت و سود بهصورت شفاف درج شوند تا پایه محاسبه مالیات روشن باشد.
خلاصه اثر مهم:
- پایه مالیات = اجرت ساخت + سود فروشنده
- نرخ مالیات و عوارض = نرخ مصوب روز که بهصورت عدد درصدی اعلام میشود
- مالیات روی ارزش طلای خام اعمال نمیشود
این تغییر، عدد نهایی فاکتور را نسبت به شیوه قدیمی منصفانهتر و قابلراستیآزماییتر میکند و محاسبه را استاندارد میسازد.
فرمول استاندارد قیمتگذاری برای خرید مصنوعات نو
برای یک تکه جواهر نو با عیار 18 و وزن W گرم، قیمت لحظهای هر گرم طلای 18 عیار را با P مشخص کنید، اجرت ساخت هر گرم را با A و سود فروشنده را با S. محاسبه نهایی:
- ارزش طلای خام = W × P
- اجرت کل = W × A
- سود فروشنده = S ← این عدد یا درصد توافقی است و باید به رقم ریالی روی فاکتور تبدیل شود
- پایه مالیات = اجرت کل + سود فروشنده
- مالیات و عوارض = درصد مصوب × پایه مالیات
- قیمت نهایی = ارزش طلای خام + اجرت کل + سود فروشنده + مالیات و عوارض
نکتههای عملی:
- اجرت ساخت میتواند بهصورت مبلغ ثابت به ازای هر گرم یا عدد کلی برای قطعه درج شود.
- سود فروشنده گاهی بهصورت درصدی از ارزش طلای خام یا روی اجرت تعریف میشود، اما در نهایت باید رقم ریالی شفاف در فاکتور داشته باشد.
- نرخ مالیات را روی فاکتور بهصورت درصد و رقم ریالی بنویسید تا راستیآزمایی آسان شود.

الگوی عددی کامل برای یک انگشتر 18 عیار
فرض کنید وزن W و قیمت هر گرم P و اجرت هر گرم A و سود ریالی S مشخص شده است. محاسبه را دقیقاً طبق شش گام بالا انجام دهید. برای اطمینان از صحت، یک چک نهایی انجام دهید:
- آیا وزن و عیار درست درج شدهاند
- آیا اجرت بهصورت ریالی دقیق ثبت شده است
- آیا سود عددی و نه مبهم است
- آیا مالیات فقط روی اجرت و سود محاسبه شده است
اگر پاسخ به همه موارد مثبت است، فاکتور بر مبنای روش جدید تنظیم شده است.
محاسبه قیمت فروش به طلافروش هنگام بازخرید
وقتی میخواهید یک قطعه جواهر را به فروشنده بفروشید، فرمول متفاوت است چون فروشنده اجرت ساخت پرداختشده قبلی شما را بهعنوان ارزش فلز حساب نمیکند.
روند مرسوم:
- عیارسنجی و وزنکشی دقیق
- ارزش طلای خام قابل بازیافت = وزن × قیمت هر گرم طلای خام همان عیار
- کسر افتِ ذوب یا کارمزد ذوب در صورت نیاز
- پرداخت رقم نهایی بدون اجرت ساخت
بنابراین در بازفروش، معمولاً اجرتی که در خرید اول پرداخت کردهاید برنمیگردد. این نکته را در تصمیمگیری بین خرید نو یا دست دوم حتماً لحاظ کنید.
محاسبه خرید طلای دست دوم
طلای دست دوم چون اجرتش قبلاً یکبار پرداخت شده، در بازار نزدیکتر به ارزش طلای خام معامله میشود. اما همچنان:
- قیمت پایه همان قیمت هر گرم طلای 18 عیار روز است
- سود فروشنده تعریف میشود، ولی اجرت ساخت جدید اعمال نمیشود
- مالیات طبق قاعده روز اگر لازم باشد بر پایه مربوط اعمال میشود
نتیجه عملی اینکه طلای دست دوم برای خریدار، نسبت به نو، عدد نهایی پایینتری دارد چون اجرت تازهای به آن تعلق نمیگیرد.
محاسبه طلای آب شده
طلای آبشده مستقیماً بر مبنای وزن و قیمت هر گرم طلای همان عیار قیمتگذاری میشود و عملاً اجرت ساخت ندارد. در خرید آبشده برای سرمایهگذاری، توجه به عیار دقیق، فاکتور معتبر، و صحت مهر یا گزارش آزمایشگاهی اهمیت اول دارد چون کوچکترین اختلاف عیار، رقم نهایی را دگرگون میکند.
نحوه رسیدن به قیمت هر گرم طلای 18 عیار
اگر قیمت پایه بازار در همان عیار اعلام شود، مستقیم استفاده کنید. اگر قیمت مرجع شما طلای 24 عیار یا اونس جهانی بود، تبدیل ساده است:
- قیمت هر گرم 24 عیار = قیمت هر اونس ÷ 31.1035 × نرخ ارز
- قیمت هر گرم 18 عیار = قیمت هر گرم 24 عیار × 0.75
در بازار داخلی معمولاً قیمت هر گرم 18 عیار بهصورت لحظهای اعلام میشود و از همین مقدار استفاده میکنیم تا از خطای تبدیل و تأخیر قیمتی دور بمانیم.
محاسبه قیمت سکه و تفاوت آن با جواهر
سکههای متداول وزن و عیار استاندارد دارند و قیمتگذاری آنها بر پایه ارزش ذاتی طلا بهعلاوه حباب بازار انجام میشود.
مراحل:
- محاسبه ارزش ذاتی سکه بر اساس وزن × قیمت هر گرم طلا در عیار سکه
- مشاهده قیمت معاملاتی روز
- حباب سکه = قیمت معاملاتی − ارزش ذاتی
حباب مثبت نشاندهنده تقاضای بالاتر از ارزش ذاتی و محدودیت عرضه یا انتظارات بازار است. برای سرمایهگذاری، مقایسه حباب بین انواع سکه راهنمای خوبی برای انتخاب بهینه است.
چرا قیمت نهایی دو فروشگاه میتواند متفاوت باشد
چند عامل باعث اختلاف میشود:
- اجرت ساخت واقعی قطعه که بسته به ظرافت، طراحی، برند کارگاه و نگینکاری فرق میکند
- سود فروشنده که میتواند با توجه به موقعیت، خدمات و شرایط گارانتی متفاوت باشد
- زمان ثبت قیمت هر گرم در فاکتور نسبت به نوسان بازار
- هزینههای خدماتی جانبی مانند تغییر سایز، گارانتی پرداختی، یا قاب و جعبه خاص
اگر این اجزا شفاف و عددی روی فاکتور درج شوند، اختلاف قیمت قابل توضیح و سنجش خواهد بود.
چک لیست شفافیت فاکتور خرید
- نوع و عیار قطعه
- وزن دقیق به گرم
- قیمت هر گرم طلای عیار مربوط در لحظه صدور فاکتور
- اجرت ساخت به ازای هر گرم یا جمعبندی ریالی
- سود فروشنده بهصورت رقم ریالی
- پایه مالیات = اجرت + سود
- نرخ مالیات و رقم ریالی آن
- قیمت نهایی پرداختی
این چکلیست را جلوی خود بگذارید. اگر فاکتور این 8 مورد را دارد، محاسبه شما با روش جدید سازگار است.

مثالهای عددی مرحلهبهمرحله
مثال 1؛ محاسبه قیمت یک گردنبند 18 عیار نو
فرض کنید وزن W، قیمت هر گرم P، اجرت هر گرم A و سود ریالی S مشخص است.
- ارزش طلای خام = W × P
- اجرت کل = W × A
- سود فروشنده = S
- پایه مالیات = اجرت کل + سود فروشنده
- مالیات = نرخ مصوب × پایه مالیات
- قیمت نهایی = ارزش طلای خام + اجرت کل + سود فروشنده + مالیات
پس از محاسبه کاغذی، فاکتور را با چکلیست تطبیق دهید.
مثال 2؛ خرید یک النگو دست دوم
- ارزش طلای خام = W × P
- سود فروشنده = S
- مالیات اگر طبق قاعده روز لازم باشد، بر پایه مربوط محاسبه میشود
- قیمت نهایی = ارزش طلای خام + سود فروشنده + مالیات احتمالی
در اینجا چون اجرت ساخت جدیدی پرداخت نمیشود، عدد نهایی کمتر از نمونه نو خواهد بود.
مثال 3؛ فروش دوباره یک انگشتر نو به طلافروش
- وزنکشی و عیارسنجی
- ارزش طلای خام = W × P
- کسر افت ذوب یا کارمزد ذوب در صورت نیاز
- مبلغ دریافتی = ارزش خام تعدیلشده
توجه کنید اجرت قبلی شما بازنمیگردد.
روش سریع ذهنی برای کنترل فاکتور در لحظه
- ضرب وزن در قیمت هر گرم را سریع انجام دهید تا ارزش طلای خام دستتان بیاید.
- اجرت و سود را بهصورت ریالی جمع کنید و بدانید مالیات تنها روی این جمع اعمال میشود.
- نرخ مالیات را ضرب در جمع اجرت و سود کنید و با رقم درجشده مقایسه کنید.
- جمع کل را با ماشینحساب موبایل چک کنید.
اگر اختلافی دیدید، مودبانه بخواهید محاسبه خط به خط روی فاکتور چاپ شود.
محاسبه نگین، سنگ و اجزای غیرطلایی
قیمت نگین و اجزای غیرطلایی از طلا جداست و باید بهصورت آیتم مستقل روی فاکتور درج شود. هرگز نباید وزن نگین یا زنجیرهای غیرطلایی وارد وزن طلا شود. بدیهی است مالیات و سود مرتبط با این اجزا نیز باید شفاف و جداگانه درج شوند.
نکات کلیدی درباره اجرت ساخت
- اجرت تابع زمان ساخت، تکنیک، ظرافت و برند کارگاه است.
- اجرت بهصورت «به ازای هر گرم» یا «کل کار» درج میشود.
- اجرت بالاتر الزاماً گرانفروشی نیست. برای کارهای دستساز و تراشهای پیچیده اجرت طبیعی است که بالاتر باشد.
- آنچه اهمیت دارد شفافیت عددی و تطابق با نمونههای مشابه بازار است.
تفاوت خرید سرمایهگذاری و خرید مصرفی
- در خرید سرمایهگذاری بهدنبال کمینهکردن اجزای غیرقابل برگشت هستید. طلای آبشده، سکه یا مصنوعات کماجرت گزینههای منطقیاند.
- در خرید مصرفی زیبایی، طراحی، تناسب سایز و کیفیت ساخت مهمتر است و اجرت نقش پررنگتری دارد.
دانستن این تفاوت باعث میشود از یک قطعه مصرفی انتظار عملکرد سرمایهای کامل نداشته باشید.
راستیآزمایی قیمت هر گرم
بهتر است قبل از خرید، قیمت هر گرم طلای 18 عیار را از یک مرجع لحظهای معتبر بررسی کنید. تفاوتهای جزئی طبیعی است، اما اگر تفاوت زیاد بود، زمان آخرین بهروزرسانی قیمت و نوسان لحظهای بازار را لحاظ کنید.
الگوی اکسل ذهنی برای محاسبه قیمت
چهار خانه ذهنی بسازید:
- وزن × قیمت هر گرم = ارزش طلای خام
- وزن × اجرت هر گرم = اجرت کل
- سود فروشنده = رقم ریالی
- مالیات = نرخ × جمع اجرت و سود
جمع این چهار رقم، قیمت نهایی را میدهد. همین الگوی ساده را روی کاغذ یا موبایل پیاده کنید.
اشتباهات رایج که محاسبه را غلط میکند
- جمع کردن مالیات روی کل ارزش طلا بهجای اجرت و سود
- ادغام وزن نگین یا زنجیر غیرطلایی در وزن طلا
- مبهم رها کردن سود فروشنده بهصورت درصد بدون تبدیل به رقم ریالی
- نادیده گرفتن افت ذوب در فروش دوباره
- در نظر نگرفتن تفاوت ماهوی بین خرید مصرفی و سرمایهای
اگر این پنج خطا را حذف کنید، 90 درصد مسیر شفافیت را طی کردهاید.
سناریوهای پرکاربرد بازار
سناریو 1؛ خرید سرویس عروس
معمولاً اجرت بالا است. حتماً اجرت بهصورت عددی و نه درصدی درج شود، مالیات تنها روی اجرت و سود بیاید، و وزن نگینها از وزن طلا جدا باشد. برای کاهش هزینه، بخشی از طرح را با مدلهای کماجرتتر جایگزین کنید.
سناریو 2؛ خرید کادویی با بودجه محدود
بهجای قطعات سنگین با اجرت بالا، سراغ مدلهای مینیمال کماجرت بروید. در این حالت سهم اجرت در قیمت نهایی پایینتر میآید و فروش دوباره راحتتر است.
سناریو 3؛ تبدیل طلای کهنه به نو
طلای کهنه را به ارزش خام بفروشید و روی قطعه جدید پرداخت کنید. چون اجرت قابل برگشت نیست، تلاش کنید مدل جدید را با اجرت منطقی انتخاب کنید.
سناریو 4؛ مقایسه سکه و طلای آبشده برای سرمایهگذاری
حباب سکه را با ارزش ذاتی مقایسه کنید. اگر حباب بالا است و دید سرمایهگذاری کوتاهمدت دارید، آبشده یا مصنوعات کماجرت منطقیتر است. اگر دید بلندمدت دارید، نگهداری سکه با ریسک کمتر نقدشوندگی همراه است.
چگونه سود فروشنده را شفاف کنیم
سود میتواند درصدی از ارزش فلز یا رقم ثابت باشد. در هر دو حالت عدد ریالی را در فاکتور بنویسید تا پایه مالیات روشن شود. اگر فروشنده سود را در قالب درصد گفت، از او بخواهید رقم ریالی دقیق را درج کند. این کار حق شماست و محاسبه مالیات به آن وابسته است.
چرا مالیات باید جداگانه درج شود
چون پایه مالیات اجزای خدماتی معامله است. درج جداگانه مالیات:
- امکان راستیآزمایی نرخ را فراهم میکند
- جلوی اعمال مالیات روی ارزش فلز را میگیرد
- مسیر رسیدگی قانونی را در صورت اختلاف ساده میکند
چکلیست فروشنده برای صدور فاکتور استاندارد
- بهروزرسانی لحظهای قیمت هر گرم
- درج وزن و عیار دقیق
- تفکیک اجرت و سود بهصورت ریالی
- محاسبه مالیات فقط بر پایه اجرت و سود
- تفکیک قیمت نگین و قطعات غیرطلایی
- درج تاریخ و ساعت صدور فاکتور
اجرای همین چکلیست اعتبار فروشگاه را نزد مشتری چند برابر میکند.
پرسشهای متداول
در روش جدید مالیات، مالیات بر ارزش افزوده روی کدام بخش محاسبه میشود؟
فقط روی اجرت ساخت و سود فروشنده اعمال میشود و ارزش خود طلای خام مبنای مالیات نیست؟
چطور قیمت نهایی یک قطعه طلا را گامبهگام حساب کنم؟
ارزش طلای خام را از ضرب وزن در قیمت هر گرم بهدست آورید، اجرت کل را اضافه کنید، سود فروشنده را بهصورت ریالی بیفزایید، سپس مالیات را فقط روی جمع اجرت و سود محاسبه و به جمع کل اضافه کنید؟
برای طلای دست دوم چه فرقی با نو وجود دارد؟
در دست دوم معمولاً اجرت ساخت جدید دریافت نمیشود و قیمت به ارزش طلای خام نزدیکتر است. سود فروشنده و قواعد مالیاتی مربوط بر اساس روش روز اعمال میشود؟
اگر بخواهم طلایم را به طلافروش بفروشم، اجرتی که قبلاً دادهام برمیگردد؟
خیر. در بازخرید، ارزش طلای خام ملاک است و اجرت ساخت پرداختشده قبلی بازپرداخت نمیشود. ممکن است افت یا کارمزد ذوب نیز اعمال شود؟
قیمت سکه چطور محاسبه میشود؟
ابتدا ارزش ذاتی سکه از وزن و قیمت هر گرم طلا بهدست میآید. اختلاف قیمت بازار با ارزش ذاتی، حباب سکه نام دارد. تصمیمگیری سرمایهای با مقایسه همین حباب منطقی میشود؟
نگین و قطعات غیرطلایی باید چطور در فاکتور بیاید؟
بهصورت آیتم مستقل با قیمت جداگانه. وزن آنها نباید به وزن طلا اضافه شود و مالیات و سود مرتبط باید شفاف درج شود؟
چرا دو فروشگاه برای یک مدل مشابه قیمت متفاوت میدهند؟
بهخاطر تفاوت در اجرت ساخت، سود فروشنده، زمان بهروزرسانی قیمت هر گرم، خدمات جانبی و شرایط گارانتی. اگر همه اجزا شفاف درج شوند، اختلاف قابل توضیح است؟
برای سرمایهگذاری، طلا بهتر است یا سکه یا آبشده؟
به هدف و افق زمانی بستگی دارد. برای نقدشوندگی و استاندارد، سکه محبوب است. برای کمینهکردن هزینههای غیرقابل برگشت، آبشده مزیت دارد. مصنوعات کماجرت تعادلی بین مصرف و سرمایهاند؟
چطور جلوی محاسبه غلط مالیات روی کل ارزش طلا را بگیرم؟
از فروشنده بخواهید پایه مالیات را بهصورت «اجرت + سود» روی فاکتور درج کند. سپس نرخ را روی همین پایه اعمال و با ماشینحساب چک کنید؟
آیا میتوان سود فروشنده را بهصورت درصدی پذیرفت؟
بله اما باید به رقم ریالی تبدیل و روی فاکتور ثبت شود تا محاسبه مالیات و جمع کل شفاف باشد؟
نتیجهگیری
جدیدترین روش محاسبه قیمت طلا بر شفافسازی اجزای فاکتور استوار است. ستونهای اصلی این روش عبارتاند از تفکیک ارزش طلای خام از اجرت و سود، محاسبه مالیات فقط بر پایه اجرت و سود، و درج عددی و روشن همه مؤلفهها در فاکتور. با این رویکرد، خریدار میداند بابت چه چیزی پول میدهد و فروشنده هم میتواند محاسبهاش را خط به خط دفاع کند. اگر قبل از خرید قیمت هر گرم را بررسی کنید، وزن و عیار را دقیق بگیرید، اجرت و سود را عددی کنید و مالیات را فقط بر پایه درست اعمال نمایید، فاکتور شما استاندارد است. در فروش نیز توجه داشته باشید که اجرت بازنمیگردد و ارزش خام ملاک است. برای سرمایهگذاری، فرق بین آبشده، سکه و مصنوعات را در نظر بگیرید و حباب را در تصمیم لحاظ کنید. نتیجه عملی این دانش، خرید و فروش آگاهانه، عادلانه و کمریسک است.
به اشتراکگذاری نظرات شما
شما در خرید یا فروش طلا از چه فرمولی استفاده میکنید و کدام بخش محاسبه بیشتر شما را سردرگم کرده است تجربهتان از فاکتورهای شفاف یا موارد اختلاف را بنویسید. اگر الگوی اکسل یا روش ذهنی سریعی برای چک کردن فاکتور دارید، با جزئیات به اشتراک بگذارید تا دیگران نیز در معاملات خود با اطمینان بیشتری تصمیم بگیرند.