سومالیلند و بازی ژئوپلیتیک تلآویو؛ نفوذ اسرائیل در مسیرهای حیاتی دریایی
کارشناسان معتقدند شناسایی جمهوری خودخوانده سومالیلند بخشی از پروژه رژیم صهیونیستی برای ایجاد شبکه اطلاعاتی، پایگاههای نظامی و تسلط بر مسیرهای حیاتی دریایی است و میتواند نقشههای قدرت منطقهای را تغییر دهد.
به گزارش ایلنا به نقل از بغداد الیوم، رژیم صهیونیستی در اقدامی که بازتاب گستردهای در جهان عرب و سطح بینالمللی داشت، رسما از جمهوری خودخوانده سومالیلند به عنوان کشوری مستقل حمایت کرد. این تصمیم، در چارچوب آنچه «روح توافقهای ابراهیم» خوانده شده، با حضور بنیامین نتانیاهو، نخستوزیر، جدعون ساعر، وزیر خارجه اسرائیل، و رئیس سومالیلند اعلام شد. در ظاهر، اقدام سیاسی به نظر میرسد، اما در عمق، بخشی از استراتژی گسترده تلآویو برای افزایش نفوذ ژئوپلیتیکی در منطقهای حساس است که در آن منافع قدرتهای منطقهای و جهانی به هم گره خورده و هدف آن بازتعریف موازنه قدرت در دریای سرخ و تنگه بابالمندب است.
تصمیم اسرائیل در زمانی حساس اتخاذ شد تا موقعیت دائمی در نزدیکی مسیرهای حیاتی دریایی ایجاد کند و توانایی اطلاعاتی و نظامی برای رصد بازیگران اصلی منطقهای فراهم شود. این اقدام همچنین پیامی روشن به کشورهای آفریقایی و جامعه بینالمللی ارسال میکند که این رژیم قصد دارد حضور خود را فراتر از مرزهای سنتی گسترش دهد و از ابزار «شناسایی سیاسی» برای تثبیت منافع اقتصادی و امنیتی خود استفاده کند.
کارشناسان تأکید دارند که این اقدام صرفا نمادین نیست و اهداف عملی و نظامی مشخصی را دنبال میکند؛ از جمله تامین مسیرهای تجاری دریایی، نظارت بر گذرگاههای دریایی و ایجاد شبکه اطلاعاتی برای رصد تحرکات قدرتهای منطقهای. همچنین، این گام تلاش اسرائیل برای کاهش نفوذ ترکیه و ایران در منطقه شاخ آفریقا و نشان دادن توان دیپلماتیک و نظامی خود در تحقق اهداف بلندمدت است.
واکنش رسمی کشورهای عربی سریع بود؛ عراق، مصر، ترکیه، سومالی و جیبوتی اقدام اسرائیل را رد کردند و آن را نقض حاکمیت و تمامیت ارضی کشورها دانستند. احمد ابو الغیط، دبیرکل اتحادیه عرب، اعلام کرد این تصمیم نقض آشکار قوانین بینالمللی است و میتواند به الگویی برای تشویق گرایشهای جداییطلبانه در دیگر مناطق تبدیل شود.
جاسم الغرابی، کارشناس مسائل استراتژیک، این اقدام را بخشی از پروژه گسترده اسرائیل برای افزایش نفوذ سیاسی و نظامی توصیف کرد و گفت: «به رسمیت شناختن سومالیلند تنها آغاز یک استراتژی بلندمدت برای کنترل خطوط حیاتی دریای سرخ، تامین موقعیتهای استراتژیک و ایجاد پایگاههای اطلاعاتی است». او افزود این اقدام، خارج از مرزهای سنتی این رژیم انجام شده و اهداف امنیتی و نظامی مشخصی را دنبال میکند، از جمله تثبیت حضور در تنگه بابالمندب و رصد نیروهای رقیب منطقهای.
از سوی دیگر، عراق بر حمایت از تمامیت ارضی سومالی و احترام به قوانین بینالمللی تاکید کرده و هرگونه شناسایی یکجانبه مناطق جداییطلبانه را رد کرده است. این اقدام میتواند تنشها را در منطقه شاخ آفریقا افزایش دهد و ثبات سیاسی سومالی را به خطر اندازد، در حالی که واکنشهای عربی عمدتا محدود به بیانیهها و محکومیتهای رسمی بوده و اقدامات عملی ملموس را دنبال نکردهاند.
کارشناسان هشدار میدهند که اسرائیل از خلأ هماهنگی میان کشورهای عربی بهرهبرداری کرده و ابزارهای سیاسی و نمادین را به پایگاههای نفوذ استراتژیک تبدیل میکند، موضوعی که میتواند بازتعریف موازنه قدرت در دریای سرخ و شاخ آفریقا و تأثیرگذاری اسرائیل در معادلات ژئوپلیتیک منطقهای و جهانی را به همراه داشته باشد.
