تاریخچه گیمینگ از مگنافوکس Magnavox Odyssey تا گیمینگ 8k
به گزارش شفق نیوز، گیمینگ یا بازی‌های ویدیویی از آزمایش‌های ساده دانشگاهی در دهه ۱۹۵۰ به پدیده‌ای فرهنگی و اقتصادی با میلیاردها بازیکن تبدیل شده است. این صنعت از کنسول‌های اولیه با گرافیک‌های ساده تا فناوری‌های پیشرفته مانند رزولوشن ۸K، مسیری طولانی را طی کرده است. اولین کنسول خانگی، یعنی Magnavox Odyssey در سال ۱۹۷۲، توسط رالف بائر اختراع شد و پایه‌گذار عصر کنسول‌های خانگی شد. تاریخچه گیمینگ به دهه ۱۹۵۰ بازمی‌گردد، زمانی که دانشمندان کامپیوتری بازی‌های ساده‌ای مانند Tic-Tac-Toe روی کامپیوترهای بزرگ (mainframes) طراحی می‌کردند. یکی از اولین بازی‌ها، OXO در سال ۱۹۵۲ توسط الکساندر “سندی” داگلاس ساخته شد. اما نقطه عطف در سال ۱۹۶۲ با Spacewar! بود، که توسط دانشجویان MIT روی کامپیوتر PDP-1 توسعه یافت و اولین بازی با نمایشگر ویدیویی بود. این بازی دو بازیکنه، که دو فضاپیما را در برابر هم قرار می‌داد، الهام‌بخش نسل‌های آینده شد.
در اوایل دهه ۱۹۷۰، گیمینگ از آزمایشگاه‌ها به بازار مصرفی وارد شد. Computer Space در سال ۱۹۷۱ اولین بازی آرکید تجاری بود، اما موفقیت واقعی با Pong در سال ۱۹۷۲ از شرکت Atari رقم خورد. Pong، یک بازی تنیس ساده، میلیون‌ها دلار فروش داشت و صنعت آرکید را راه‌اندازی کرد. اولین کنسول خانگی، Magnavox Odyssey، در سال ۱۹۷۲ عرضه شد. این دستگاه، که توسط رالف بائر (معروف به “پدر بازی‌های ویدیویی”) اختراع شد، ۲۸ بازی ساده با کارت‌های پلاستیکی و overlayهای تلویزیونی ارائه می‌داد. Odyssey حدود ۳۵۰,۰۰۰ واحد فروخت، اما بازاریابی ضعیف آن را محدود کرد. این کنسول پایه‌گذار نسل اول کنسول‌ها شد، که شامل کلون‌های Pong مانند Atari Home Pong (۱۹۷۵) بود.
تاریخچه گیمینگ (از مگناوکس تا ۸K)
| دوره | ویژگی‌ها و رویدادهای مهم |
|---|---|
| دهه ۱۹۵۰-۱۹۶۰ | بازی‌های ساده دانشگاهی مانند OXO (۱۹۵۲) و Spacewar! (۱۹۶۲) روی کامپیوترهای بزرگ. |
| اوایل دهه ۱۹۷۰ | ظهور آرکیدها با Computer Space (۱۹۷۱) و موفقیت بزرگ Pong (۱۹۷۲) از Atari. |
| نسل اول کنسول‌ها (۱۹۷۲-۱۹۷۷) | عرضه Magnavox Odyssey در ۱۹۷۲، اولین کنسول خانگی با ۲۸ بازی ساده. |
| نسل دوم (۱۹۷۶-۱۹۸۳) | ورود کارتریج‌های ROM، موفقیت Atari 2600 با بیش از ۳۰ میلیون فروش؛ بحران ۱۹۸۳. |
| نسل سوم (۱۹۸۳-۱۹۹۰) | نینتندو NES (۱۹۸۵) با بازی‌هایی مثل Super Mario و Zelda صنعت را احیا کرد. |
| نسل چهارم (۱۹۸۷-۱۹۹۶) | جنگ کنسول‌ها بین Sega Genesis و Super Nintendo؛ موفقیت Game Boy (۱۹۸۹). |
| نسل پنجم (۱۹۹۳-۲۰۰۲) | ورود گرافیک سه‌بعدی؛ PlayStation (۱۹۹۴) و Nintendo 64 (۱۹۹۶) با بازی‌های ۳D. |
| نسل ششم (۱۹۹۸-۲۰۰۶) | PlayStation 2 (۱۵۵ میلیون فروش)، Xbox با Xbox Live، و محبوبیت MMORPGها. |
| نسل هفتم و هشتم (۲۰۰۵-۲۰۲۰) | ورود HD، آنلاین، کنترل حرکتی Wii؛ سپس ۴K اولیه با PS4، Xbox One و Switch. |
| نسل نهم و ۸K (۲۰۲۰-اکنون) | PS5 و Xbox Series X/S با پشتیبانی از ۸K، ray tracing و SSD؛ گیمینگ ابری و VR/AR. |
نسل اول و دوم کنسول‌ها: دهه ۱۹۷۰ – Pong و ظهور کارتریج‌ها
به نقل از ابرار صنعتی abrarsanati.ir نسل اول (۱۹۷۲-۱۹۷۷) بر پایه بازی‌های سخت‌افزاری ثابت بود و اودیسه پیشگام آن بود. اما نسل دوم (۱۹۷۶-۱۹۸۳) با معرفی کارتریج‌های ROM، انقلابی ایجاد کرد. آتاری ۲۶۰۰ (معروف به VCS) در سال ۱۹۷۷ با پردازنده میکرو و کارتریج‌های قابل تعویض، بیش از ۳۰ میلیون واحد فروخت. بازی‌هایی مانند Space Invaders (۱۹۷۸) و Pac-Man (۱۹۸۰) آرکیدها را پر کردند و کنسول‌ها را محبوب کردند.
این دوره با “بحران بازی‌های ویدیویی ۱۹۸۳” به پایان رسید، که به دلیل اشباع بازار، بازی‌های بی‌کیفیت (مانند E.T. برای Atari) و رقابت با کامپیوترهای شخصی، فروش را ۹۷٪ کاهش داد. شرکت‌هایی مانند آتاری و ماتل ورشکست شدند، اما این بحران زمینه را برای نوآوری‌های آینده فراهم کرد.
نسل سوم و چهارم: دهه ۱۹۸۰ – احیای صنعت با ۸-بیت و ۱۶-بیت
نسل سوم (۱۹۸۳-۱۹۹۰) با سرگرمی نینتندو (ان‌ای‌اس) در سال ۱۹۸۵ (فامی‌کام در ژاپن) احیا شد. ان‌ای‌اس با بازی‌هایی مانند سوپر ماریو برادرس (۱۹۸۵) و افسانه زلدا، بیش از ۶۲ میلیون واحد فروخت و ژاپن را به رهبر صنعت تبدیل کرد. سگا مستر سیستم (۱۹۸۵) رقابت را آغاز کرد، اما ان‌ای‌اس غالب بود.
نسل چهارم (۱۹۸۷-۱۹۹۶) “جنگ کنسول‌ها” را به اوج رساند. سگا جنسیس (۱۹۸۹، مگا درایو در ژاپن) با گرافیک ۱۶-بیت و سونیک خارپشت (۱۹۹۱)، بیش از ۳۰ میلیون فروخت. سرگرمی سوپر نینتندو (اس‌ان‌ای‌اس، ۱۹۹۰) با بازی‌هایی مانند سوپر ماریو ورلد، پاسخ داد و ۴۹ میلیون واحد فروخت. این نسل دستگاه‌های دستی را هم معرفی کرد: گیم بوی نینتندو (۱۹۸۹) با تتریس، اولین دستگاه دستی موفق با کارتریج‌های قابل تعویض بود و بیش از ۱۱۸ میلیون فروخت.
نسل پنجم و ششم: دهه ۱۹۹۰ – عصر ۳D، CD-ROM و آنلاین
نسل پنجم (۱۹۹۳-۲۰۰۲) با گرافیک ۳D و CD-ROM، گیمینگ را سه‌بعدی کرد. Sony PlayStation (۱۹۹۴) با بیش از ۱۰۲ میلیون فروش، اولین کنسول دیسک‌بیس بود و بازی‌هایی مانند فاینال فانتزی هفت را میزبانی کرد. نینتندو ۶۴ (۱۹۹۶) با کارتریج‌ها و بازی‌هایی مانند سوپر ماریو ۶۴، ۳D را معرفی کرد، اما تنها ۳۳ میلیون فروخت. سگا ساترن (۱۹۹۴) شکست خورد، اما دریم‌کست (۱۹۹۸) آنلاین گیمینگ را پیش برد.
نسل ششم (۱۹۹۸-۲۰۰۶) با پلی‌استیشن ۲ (۲۰۰۰) به اوج رسید، که با ۱۵۵ میلیون فروش، پرفروش‌ترین کنسول تاریخ است و از دی‌وی‌دی استفاده می‌کرد. ایکس‌باکس مایکروسافت (۲۰۰۱) با ایکس‌باکس لایو (اولین سرویس آنلاین موفق) و هیلو: کامبت ایوولود، وارد شد. گیم‌کیوب نینتندو (۲۰۰۱) با بازی‌هایی مانند سوپر اسمش بروس. می‌لی، ۲۲ میلیون فروخت. این نسل بازی‌های نقش‌آفرینی آنلاین عظیم (مانند ورلد آو وارکraft در رایانه‌های شخصی) و دستگاه‌های دستی پیشرفته مانند گیم بوی ادوانس (۲۰۰۱) را آورد.
نسل هفتم و هشتم: دهه ۲۰۰۰ و ۲۰۱۰ – HD، آنلاین و حرکت به سمت ۴K
نسل هفتم (۲۰۰۵-۲۰۱۳) با اچ‌دی و آنلاین، بازی‌های ویدیویی را اجتماعی کرد. ایکس‌باکس ۳۶۰ (۲۰۰۵) با کینکت و ۸۴ میلیون فروش، ایکس‌باکس لایو را گسترش داد. پلی‌استیشن ۳ (۲۰۰۶) با بلو-ری و ۸۷ میلیون فروش، رقابت کرد. وی نینتندو (۲۰۰۶) با کنترلر وی و تمرکز بر کنترل حرکتی، ۱۰۱ میلیون فروخت و بازی‌های ویدیویی را خانوادگی کرد.
نسل هشتم (۲۰۱۲-۲۰۲۰) با ۱۰۸۰پی و ۴کی اولیه، وارد شد. پلی‌استیشن ۴ (۲۰۱۳) و ایکس‌باکس وان (۲۰۱۳) هر کدام بیش از ۱۰۰ میلیون فروختند، با سرویس‌هایی مانند پی‌اس پلاس و گیم پس ایکس‌باکس. سوئیچ نینتندو (۲۰۱۷)، هیبرید دستگاه دستی و خانگی، ۱۴۰ میلیون فروخت و بازی‌هایی مانند حیات وحش جانوری: افق‌های جدید را محبوب کرد. بازی‌های رایانه‌ای شخصی هم با استیم و گرافیک‌های آر‌تی‌ایکس، پیشرفت کرد.
نسل نهم و عصر ۸K: ۲۰۲۰ تا امروز – ray tracing، SSD و رزولوشن فوق‌العاده
نسل نهم (۲۰۲۰-حال) با تمرکز بر ۴K، ۸K، ray tracing (برای نورپردازی واقعی) و SSDهای سریع (برای لودینگ صفر)، شروع شد. PlayStation 5 (۲۰۲۰) و Xbox Series X/S (۲۰۲۰) هر دو از ۸K پشتیبانی می‌کنند، با نرخ فریم بالا (تا ۱۲۰fps)، صدای ۳D و ذخیره‌سازی SSD. PS5 بیش از ۶۰ میلیون فروخت و بازی‌هایی مانند God of War Ragnarök را با گرافیک‌های خیره‌کننده ارائه داد.
گیمینگ ۸K، که رزولوشنی ۷۶۸۰×۴۳۲۰ (۴ برابر ۴K) دارد، هنوز در مراحل اولیه است. کنسول‌ها مانند Xbox Series X و PS5 از آن پشتیبانی می‌کنند، اما نیاز به تلویزیون‌های ۸K (مانند مدل‌های سامسونگ) و کارت‌های گرافیک قدرتمند (مانند NVIDIA RTX ۴۰۹۰) دارد. بازی‌هایی مانند Forza Horizon 5 و Cyberpunk 2077 با آپدیت‌های ۸K، جزئیات بی‌نظیری ارائه می‌دهند. همچنین، cloud gaming (مانند Google Stadia، که متوقف شد، یا Xbox Cloud) و VR/AR (مانند Meta Quest) گیمینگ را فراتر از کنسول‌ها برده است. در سال ۲۰۲۵، صنعت گیمینگ بیش از ۲۰۰ میلیارد دلار درآمد دارد و ۳ میلیارد بازیکن جهانی.
سوالات متداول
اولین کنسول بازی‌های ویدیویی خانگی چیست؟
مگنافوکس اودیسه در سال ۱۹۷۲، که ۲۸ بازی ساده ارائه می‌داد.
بحران بازی‌های ویدیویی ۱۹۸۳ چه بود؟
اشباع بازار و بازی‌های بی‌کیفیت باعث سقوط ۹۷٪ فروش شد، اما ان‌ای‌اس آن را احیا کرد.
پرفروش‌ترین کنسول تاریخ کدام است؟
پلی‌استیشن ۲ با ۱۵۵ میلیون واحد.
بازی‌های ۸کی چیست و چرا مهم است؟
وضوح فوق‌العاده بالا (۷۶۸۰×۴۳۲۰) برای جزئیات واقعی؛ کنسول‌های نسل نهم مانند پلی‌استیشن ۵ از آن پشتیبانی می‌کنند.
نقش نینتندو در تاریخ بازی‌های ویدیویی چیست؟
احیای صنعت با ان‌ای‌اس و معرفی دستگاه‌های دستی با گیم بوی.
منبع:
https://shafaghnews.com/%da%af%db%8c%d9%85%db%8c%d9%86%da%af-8k/
