به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، خاک‌های کشاورزی اکنون به بزرگ‌ترین محل دفن پلاستیک در جهان تبدیل شده است؛ موضوعی که کمتر به آن توجه شده اما پیامدهای زیست‌محیطی و سلامت انسانی آن بسیار جدی است. بر اساس بررسی تازه‌ای از دانشگاه مرداک استرالیا، خاک‌های کشاورزی به‌طور تقریبی ۲۳ برابر بیشتر از اقیانوس‌ها حاوی ذرات ریز پلاستیکی (میکروپلاستیک‌ها) هستند. این ذرات پلاستیکی که بسیار ریز و میکروسکوپی‌اند، برخلاف زباله‌های پلاستیکی قابل مشاهده همچون بطری‌ها و کیسه‌ها، اغلب نادیده گرفته می‌شوند، اما حاوی ترکیبات شیمیایی پیچیده و متنوعی هستند که می‌توانند بر خاک، گیاهان و در نهایت سلامت انسان تأثیرات مخربی بگذارند. یکی از نگرانی‌های اصلی در این زمینه این است که این ذرات پلاستیکی ممکن است تا ۱۰ هزار نوع افزودنی شیمیایی مختلف داشته باشند که بسیاری از آن‌ها در زمینه کشاورزی به‌طور کامل بدون نظارت باقی مانده‌اند. این ترکیبات مواد پرکننده بی‌اثر نیستند و با خاک و گیاهان واکنش می‌دهند و وارد زنجیره غذایی انسان می‌شوند. برای مثال بسته‌بندی‌های پلاستیکی که برچسب «بدون بیسفنول‌ای (ترکیب شیمیایی به‌کاررفته در ساخت انواع قطعات پلاستیکی)» دارند، ممکن است ایمنی کاذب ایجاد کنند، چرا که جایگزین‌های این ماده شیمیایی در این بسته‌بندی‌ها ازجمله بیسفنول‌اف و بیسفنول‌اس نیز می‌توانند اختلالات هورمونی مشابه یا حتی شدیدتری ایجاد کنند.
میکروپلاستیک‌ها از طریق ریشه‌ها وارد گیاهان و حتی بعضی از آن‌ها از طریق برگ‌ها جذب و به ریشه‌ها منتقل می‌شوند. این انتقال موجب می‌شود هیچ بخشی از گیاه از آلودگی پلاستیکی در امان نباشد. به‌عنوان مثال در گیاه بادام‌زمینی، حضور میکروپلاستیک‌ها موجب کاهش ۳۵ درصدی جذب نیتروژن شده است که به‌طور مستقیم سلامت و ارزش غذایی محصول را کاهش می‌دهد. این ذرات همچنین می‌توانند فرآیندهای زیستی مهمی همچون فتوسنتز و جذب آب را مختل و استرس اکسیداتیو در بافت‌های گیاهی ایجاد می‌کنند که به کاهش کیفیت محصول منجر می‌شود. بعضی از شرکت‌ها به‌دنبال جایگزین‌های زیست‌تجزیه‌پذیر همچون بیوپلاستیک‌ها هستند، اما تحقیقات نشان داده است که این مواد به رشد گیاهان آسیب و تعادل میکروبی خاک را بر هم می‌زنند، بنابراین حتی جایگزین‌های به ظاهر سبز پلاستیک‌ها نیز می‌توانند به‌نوعی موجب تشدید آلودگی محیط زیست شوند.
آلودگی پلاستیکی خاک‌های کشاورزی یک مسئله جهانی است که در بیش از ۳۰ کشور مشاهده شده که تراکم ذرات پلاستیکی از چند صد ذره در هر کیلوگرم خاک در مناطق روستایی تا بیش از ۲۰۰ هزار ذره در مناطق صنعتی متغیر است. این آلودگی نه‌تنها سلامت گیاهان، بلکه کل اکوسیستم خاک را تهدید می‌کند. کرم‌های خاکی و حشرات خاکزی در رویارویی با میکروپلاستیک‌ها رشد کُند، کاهش تولیدمثل و آسیب‌های داخلی را تجربه می‌کنند که تنوع زیستی خاک را به‌شدت کاهش می‌دهند. میکروپلاستیک‌ها از نظر شیمیایی چرخه‌های کربن و نیتروژن خاک را مختل می‌کند و موجب کاهش تثبیت نیتروژن و فعالیت میکروبی خاک می‌شود. این امر با کاهش حاصل‌خیزی خاک، کندی رشد گیاهان و کاهش جذب مواد مغذی همراه است. در نتیجه کشاورزان مجبور به استفاده بیشتر از کودهای شیمیایی می‌شوند که خود چرخه آلودگی را تشدید می‌کند و به تخریب بیشتر خاک منجر می‌شود.
از سوی دیگر میکروپلاستیک‌ها تنها در خاک باقی نمی‌مانند، بلکه وارد زنجیره غذایی شده‌اند. این ذرات در انواع مختلف غذاها از جمله میوه‌ها، سبزیجات، گوشت، شیر و غذاهای دریایی مشاهده شده‌اند. به طور مثال سیب‌ها می‌توانند تا ۲۳۳ هزار ذره پلاستیکی در هر گرم داشته باشند. بزرگسالان ممکن است به‌طور ناخودآگاه بیش از پنج گرم پلاستیک در هفته (معادل وزن یک کارت اعتباری) مصرف کنند. این ذرات پلاستیکی نه‌تنها از بدن دفع نمی‌شوند، بلکه در خون، ریه‌ها، قلب، جفت جنین و حتی پلاک‌های شریانی انسان یافت شده‌اند که نشان‌دهنده تهدید جدی سلامت انسان است. با وجود این تهدیدات، مقررات جهانی یا ملی مشخصی برای محدود کردن میزان میکروپلاستیک‌ها در خاک کشاورزی یا مواد غذایی وجود ندارد، آزمایش‌ها اغلب ناکافی و گمراه‌کننده‌اند و بسیاری از ترکیبات افزودنی پلاستیک‌ها همچنان بدون نظارت باقی مانده‌اند. به‌عنوان مثال اتحادیه اروپا محدودیت‌هایی برای بیسفنول‌ای وضع کرده است، اما بیشتر افزودنی‌های پلاستیکی همچنان خارج از کنترل هستند و در آمریکا نیز دستورالعمل‌های سازمان جهانی غذا و دارو از سال ۲۰۱۳ به‌روزرسانی نشده‌اند.
گزارش حاضر هشداری جدی نسبت به آلودگی گسترده و پنهان خاک‌های کشاورزی به میکروپلاستیک‌هاست که سلامت اکوسیستم‌ها و انسان‌ها را به‌طور غیرقابل بازگشتی تهدید کند. برای مقابله با این بحران، همکاری هماهنگ علمی، صنعتی و قانونی ضروری است تا خاک‌های کشاورزی به‌جای محل دفن پلاستیک، به بستری سالم برای تولید غذا تبدیل شوند.
