حبیب‌الله محمودیان در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: باستان‌شناسان مقطع زمانی ۱۵۰۰ تا ۵۰۰ قبل از میلاد را عصر آهن نام‌گذاری کرده‌اند، در این میان عصر آهن یک، بازه زمانی ۱۴۵۰ تا ۱۱۰۰ قبل از میلاد را در بر می‌گیرد و بر اساس یافته‌های باستان‌شناسی بسیاری از محوطه‌ها، گورستان‌ها و مکان‌های باستانی ایران در این دوره دارای استقرار بوده‌اند.
وی خاطرنشان کرد: اریک اشمیت در سال‌های ۱۹۳۴ تا ۱۹۳۵ و همچنین در سال ۱۹۳۸ در رأس هیئتی از مؤسسه آمریکایی باستان‌شناسی و هنر ایران در دره رومشکان و دره سیمره به کاوش و حفاری پرداخت،او قصد داشت تا اطلاعات دقیقی از گورستان‌های لرستان به دست آورد و این هیئت موفق شد در خاتون‌بان لرستان گورهای دارای مفرغ منسوب به مفرغ لرستان را کشف کند، او همچنین در منطقه سرخ‌دم لرستان به یافته‌های مهمی دست یافت.
این باستان‌شناس توضیح داد: «اورل اشتاین» بین سال‌های ۱۹۳۱ تا ۱۹۳۵ موفق به کشف استقرارگاه‌های حسنلو و دینخواه تپه شد، گوی‌تپه نیز به‌وسیله «برتن براون» مورد بررسی قرار گرفت و آثار متعلق به عصر آهن یک و دو در این مکان باستانی به دست آمد، در سال ۱۹۵۰ در حفاری گنج‌تپه موفق شدند استقرارهای عصر آهن را در این منطقه کشف کنند، این محوطه در سال ۱۹۵۴ توسط پروفسور واندربرگ نیز مورد حفاری قرار گرفت و هیئت بلژیکی موفق شد در این فصل ۱۴ گور را مورد حفاری و کاوش قرار دهد. یافته‌های باستان‌شناسی این هیئت نشانگر فرهنگ عصر آهن یک در این مکان باستانی است.
محمودیان ادامه داد: کایلر یانگ با مطالعه اطلاعات به‌دست آمده از فعالیت‌های باستان‌شناسی به ویژه سفالینه‌های ایران در عصر آهن ۱۵۰۰ تا ۵۰۰ قبل از میلاد چند افق سفالی تشخیص داد نکته بسیار مهم در مطالعات او این بود که ایرانیان از ربع آخر هزاره دوم قبل از میلاد از شمال شرقی ایران به غرب و به منطقه زاگرس مهاجرت صورت گرفته است. کیل یانگ در گودین‌تپه به آثار عصر آهن دست یافت و استر وناخ نیز در فاصله سال‌های ۱۹۶۷ تا ۱۹۷۷ در نوشیجان‌تپه حفاری کرد و موفق شد به فرهنگ عصر آهن سه دست یابد.
این استاد باستان‌شناسی پیش از تاریخ یادآور شد: دره هیلان در سال‌های ۱۹۲۴ تا ۱۹۶۳ به وسیله هیئت باستان‌شناسی دانمارکی به سرپرستی یورگن ملدگارد و هنری برتن مورد حفاری قرار گرفت، در این فصل لایه‌های عصر آهن در تپه گوران به دست آمد همچنین تپه باباجان در دره دلفان در سال‌های ۱۹۶۳ تا ۱۹۶۸ به وسیله هیئت باستان‌شناسی انگلیسی به سرپرستی کلر گاف مورد بررسی قرار گرفت، این مکان دارای سه مرحله استقراری است که قدیمی‌ترین آن‌ها مربوط به عصر آهن است.
محمودیان افزود: مهم‌ترین فعالیت‌های باستان‌شناسی در غرب ایران به ویژه در منطقه پشتکوه صورت گرفت، هیئت باستان‌شناسی بلژیکی به سرپرستی لویی وانبرگ در سال ۱۹۶۵ به بررسی‌های منظمی در منطقه مبادرت کرد، نتیجه مطالعات این هیئت تقسیم گورستان‌های لرستان به هفت دوره استقراری است که از هزاره سوم تا میانه هزاره اول قبل از میلاد را شامل می‌شود.
وی بیان کرد: بررسی‌ها نشان می‌دهد برخی از گورها در گورستان‌های بردبل چنار باشی، پاکل گراب، شورابه، گل‌گل و سرتنگ متعلق به استقرارهای دوره آهن یک هستند و گاه‌نگاری انجام شده مقطع زمانی ۱۱۰۰ تا ۹۰۰ قبل از میلاد را نشان می‌دهد و آثار مربوط به استقرارهای عصر آهن دو و سه نیز در این مکان‌ها و برخی گورستان‌ها چون تاتو لبان، ورکبود، سرکبود، تجریان و شعله‌شوری به وسیله این هیئت تاریخ‌گذاری شده است.
این باستان‌شناس تشریح کرد: در سال ۱۹۶۱ اداره باستان‌شناسی ایران پژوهش‌های گسترده‌ای به منظور تکمیل نقشه باستان‌شناسی ایران انجام داد، منطقه شمال کشور از جمله این مناطق بود که مورد پژوهش قرار گرفت و نگهبان در این مقطع زمانی به مهم‌ترین یافته‌های باستان‌شناسی دست یافت او موفق شد گورستان مارلیک را کشف کند و اشیای بسیار زیادی در این منطقه به دست آورد. نگهبان این آثار را متعلق به اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره اول قبل از میلاد می‌داند.
محمودیان گفت: منطقه گورستان‌های عصر آهن تا عصر برنز غرب ایران نیز اهمیت زیادی دارد، گورستان منجل در ناحیه کوهستانی منجل از توابع چار واقع شده و متعلق به عصر برنز است، این گورستان بزرگ ده‌ها گور حفاری‌شده دارد و ویژگی‌های طبیعی محدوده آن شامل چشمه آب، پوشش جنگلی، زمین حاصلخیز و اقلیم معتدل است. در نزدیکی گورستان معدن زغال‌سنگ منجل قرار دارد که در گذشته مورد بهره‌برداری قرار گرفته است همچنین گورستان بان حاجی نیز از جمله محوطه‌های مهم این دوره به شمار می‌رود.
انتهای پیام
