۹ خودرو لوکسی که تنها روی کاغذ وجود دارند!
برخی از خودروها علیرغم معرفی و رونمایی همچنان اثری از آنها در خیابانها دیده نمیشود
صنعت خودروی ایران در سالهای اخیر شاهد پدیدهای عجیب و تکرارشدنی بوده است؛ برگزاری مراسمهای رونمایی پرزرقوبرق، انتشار کاتالوگهای رسمی و حتی اعلام قیمتهای علیالحساب، اما در نهایت تاخیرهای طولانیمدت در عرضه یا حتی مسکوت ماندن کامل پروژه. این فاصله میان "معرفی" تا "عرضه"، اعتماد عمومی بازار را نشانه رفته است.
به گزارش خودرو بانک، در لیست خودروهایی که نام برده میشود، ترکیبی از محصولات ملی، وارداتیهای لوکس و خودروهای برقی دیده میشود که هرکدام به دلیلی پشت درهای کارخانه یا گمرک ماندهاند. در این گزارش تحلیلی، وضعیت فنی و جایگاه بازار این خودروها را بررسی میکنیم تا ببینیم آیا ارزش انتظار را دارند یا خیر.
آریا سایپا؛ طولانیترین پروژه فیسلیفت ملی
داستان کراساوور آریا، به یکی از طولانیترین سریالهای مهندسی در گروه خودروسازی سایپا تبدیل شده است. این خودرو که در ابتدا قرار بود نسخهای هاچبک کراس از شاهین باشد، حالا به پروژهای برای نمایش توان فنی سایپا در ارتقای قوای محرکه تبدیل شده است. بزرگترین تغییر در این پروژه، کنار گذاشتن موتور توربوشارژ ۸ سوپاپ M15-TC (مشترک با شاهین دندهای) و حرکت به سمت موتورهای مدرنتر دو لیتری میتسوبیشی یا نمونههای GDI خط DAE چین است.
سایپا آریا در آخرین نسخههای پروتوتایپ خود با موتور ۲ لیتری تنفس طبیعی مجهز به تکنولوژی GDI (پاشش مستقیم سوخت) دیده شده است که توانی در حدود ۱۵۰ اسب بخار و گشتاوری نزدیک به ۲۰۴ نیوتنمتر تولید میکند. این پیشرانه در کنار گیربکس ۶ سرعته اتوماتیک AT (مبدل گشتاوری)، روی کاغذ ترکیبی به مراتب مطمئنتر و کماستهلاکتر از شاهین CVT را نوید میدهد.
نکته مثبت این تغییرات، فاصله گرفتن از دردسرهای موتورهای توربوشارژ کمحجم در شرایط بنزین ایران است. استفاده از گیربکس AT نیز تجربه رانندگی لذتبخشتری نسبت به جعبهدندههای CVT ارائه میدهد. با این حال، نکته منفی و پاشنه آشیل آریا، "کیفیت متریال داخلی" و "زمانبندی" است. پلتفرم SP100 که آریا روی آن توسعه یافته، پتانسیل خوبی دارد اما تاخیر بیش از حد در عرضه باعث شده تا طراحی داخلی و برخی المانهای ظاهری آن پیش از ورود به بازار، کمی قدیمی به نظر برسند. همچنین عدم تطابق خطوط تولید با موتور جدید، هزینههای سربار پروژه را به شدت افزایش داده است.
بایک BJ60 دیار خودرو؛ لندکروز چینی در برزخ مونتاژ
در میان انبوهی از کراساوورهای شهری، بایک BJ60 دیار خودرو یک استثنای جذاب محسوب میشود. این خودرو یک شاسیبلند واقعی (Body-on-frame) است که با هدف رقابت با تویوتا لندکروزر پرادو و تانک ۵۰۰ طراحی شده است. دیار خودرو که سابقه همکاری طولانی (و البته پرفراز و نشیب) با بایک (BAIC) دارد، قصد داشت با این محصول قواعد بازی در سگمنت شاسیبلندهای آفرودی لوکس را تغییر دهد.
بایک BJ60 از یک پیشرانه ۲ لیتری توربو به همراه سیستم هیبرید خفیف (48V) بهره میبرد که خروجی آن به حدود ۲۶۰ اسب بخار قدرت و ۴۰۰ نیوتنمتر گشتاور میرسد. گیربکس ۸ سرعته اتوماتیک و سیستم چهارچرخ محرک با قفل دیفرانسیلهای الکترونیکی، آن را به گزینهای جدی برای آفرود تبدیل کرده است. نکته مثبت BJ60، تلفیق تواناییهای آفرود سنگین با کابینی بسیار لوکس و پر از آپشن است که در بازار ایران رقیب مستقیم ندارد (مگر خودروهای دستدوم ژاپنی با قیمتهای نجومی).
اما نکته منفی بزرگ، سابقه شرکت عرضه کننده است. دیار خودرو در گذشته با عرضه محدود و خدمات پس از فروش ضعیف محصولاتی مثل سابرینا و بایک X25، مشتریان را دچار چالش کرده بود. عرضه خودرویی در این کلاس قیمتی و فنی، نیازمند شبکه خدماتی قدرتمند است که هنوز چشمانداز روشنی از آن وجود ندارد.
دیپالهای سایپا؛ جاهطلبی برقی با طعم چانگان
برند دیپال (Deepal) که زیرمجموعه لوکس و فناورانه چانگان محسوب میشود، یکی از جذابترین گزینههای روی میز سایپا برای واردات است. دو مدل SL03 (سدان) و S7 (کراساوور) محصولاتی هستند که با طراحیهای رادیکال و مشخصات فنی بالا معرفی شدند. این خودروها قرار بود چهره سایپا را از یک خودروساز سنتی به یک واردکننده تکنولوژی تغییر دهند.
بررسی دیپال S7 و SL03
این خودروها در نسخههای EREV (Range Extender) یا تمام برقی معرفی شدهاند. در نسخه هیبریدی دامنهافزا، موتور بنزینی نقش ژنراتور را بازی میکند و چرخها توسط موتور برقی با قدرتی حدود ۲۱۵ تا ۲۵۸ اسب بخار به حرکت در میآیند. طراحی بدنه فوقالعاده آیرودینامیک و کابین مینیمالیستی با نمایشگرهای چرخشی، از نقاط قوت بارز دیپالهاست.
نکته مثبت این خودروها، تکنولوژی بسیار پیشرفته و طراحی است که دستکم ۵ سال از بازار فعلی ایران جلوتر است. اما نکته منفی، قیمت تمام شده و زیرساخت است. با توجه به تعرفهها و هزینههای جانبی، قیمت نهایی دیپالها بسیار فراتر از قدرت خرید طبقه متوسط خواهد بود. همچنین پیچیدگی فنی این خودروها، تعمیر و نگهداری آنها را در شبکه نمایندگیهای فعلی سایپا با چالش جدی مواجه میکند.
بی ام کارز Neta و فنگون E5؛ هجوم برقیهای بهمن
گروه بهمن با زیربرند BM Cars سعی کرد تا سهمی از بازار خودروهای انرژی جدید داشته باشد. نتا (Neta) در مدلهای U و GT و همچنین فنگون E5 به عنوان یک کراساوور پلاگین هیبرید، در نمایشگاهها حضور پررنگی داشتند.
نتا U و GT؛ اسپرتهای الکتریکی
نتا GT به عنوان یک کوپه اسپرت برقی، میتوانست لقب اولین کوپه الکتریکی بازار ایران را کسب کند. شتاب صفر تا صد عالی و طراحی اسپرت، آن را به گزینهای برای قشر جوان متمول تبدیل میکند. نتا U نیز به عنوان یک کراساوور کامپکت، نقش مدل اقتصادیتر را بازی میکند. نکته مثبت نتا GT، خاص بودن سگمنت آن است؛ بازاری که کاملاً خالی است. نکته منفی، برند ناشناخته Neta در مقایسه با بیوایدی یا چانگان است. همچنین نگرانی از افت قیمت شدید خودروهای برقی چینی در بازار دستدوم، خریداران را محتاط میکند.
فنگون E5؛ پلاگین هیبرید منطقیتر
فنگون E5 در واقع نسخه برقیشده دیگنیتی (یا همان دانگفنگ ix5/580) نیست، بلکه پلتفرمی مشترک با خانواده محصولات دانگفنگ دارد. سیستم پلاگین هیبرید آن اجازه میدهد تا مسافتهای کوتاه را به صورت تمام برقی طی کنید. نکته مثبت E5، کاهش مصرف سوخت بدون استرسِ تمام شدن شارژ (به دلیل وجود موتور بنزینی) است. نکته منفی، طراحی ظاهری نسبتاً محافظهکارانه و قدیمی آن در مقایسه با خودروهایی مثل دیپال یا لاماری است که ممکن است جذابیت بصری کمتری برای مشتری ایجاد کند.
امجی RX9 و پیکاپ فردا موتورز؛ توسعه سبد محصولات FMC
فردا موتورز که با مونتاژ محصولات دانگفنگ (T5 و SX5) جای پای خود را محکم کرد، حالا به دنبال احیای برند MG و ورود به بازار پیکاپهاست. امجی RX9 پرچمدار شاسیبلندهای سایک موتور است و پیکاپ فردا F70 نیز تلاشی برای سهمخواهی از بازار داغ وانتهای دوکابین.
امجی RX9؛ بازگشت لوکس
این خودرو با موتور ۲ لیتری توربو و گیربکس ۹ سرعته اتوماتیک، یکی از قویترین قوای محرکه را در بین چینیها دارد. کابین لوکس، صندلیهای خلبانی و اعتبار برند MG، از مزایای آن است. نکته مثبت: کیفیت ساخت بالاتر محصولات MG نسبت به میانگین خودروهای چینی و گیربکس مدرن ۹ سرعته. نکته منفی: قیمتگذاری احتمالی بسیار بالا و بدقولیهای تاریخی در عرضه محصولات MG در ایران که ذهنیت بازار را مخدوش کرده است.
پیکاپ فردا موتورز؛ ستارهای که در نمایشگاه جا ماند
پیکاپ هانتر پلاس ( کایزن F70) فردا موتورز را باید یکی از ستارههای بیچونوجرای نمایشگاههای خودرویی سال گذشته دانست که با تبلیغات گسترده و مانور روی موتور 2.4 لیتری توربوشارژ و پلتفرم مشترک با پژو لندترک، وعده تغییر معادلات بازار وانتهای دو دیفرانسیل را میداد. مدیران فردا موتورز در زمان رونمایی، این محصول را رقیبی جدی برای بهمن G9 و فوتون G7 معرفی کردند و حتی صحبت از عرضه آن در نیمه اول سال بود؛ اما با گذشت ماهها از آن رونمایی، اکنون این پروژه در سکوتی سنگین فرو رفته و هیچ خبر رسمی مبنی بر آغاز پیشفروش یا حتی صدور مجوزهای شمارهگذاری آن منتشر نشده است تا این خودرو نیز به لیست بلندبالای "رونماییهای بیپشتوانه" اضافه شود.
نیسان آریا نامی خودرو و EVK؛ دو روی سکه واردات
در انتهای لیست، دو خودروی کاملاً متفاوت قرار دارند. نیسان آریا، یک کراساوور برقی ژاپنی اصیل و سدان مدرن برقی فورتینگ S50 EVK.
نیسان آریا؛ کیفیت ژاپنی در ابهام
نامی خودرو با معرفی نیسانهای بنزینی، امیدواریهایی ایجاد کرد اما مدل آریا (Ariya) داستان متفاوتی دارد. این خودرو یکی از پیشرفتهترین محصولات نیسان در سطح جهانی است. نکته مثبت: کیفیت ساخت ژاپنی، ایمنی فوقالعاده و پرستیژ برند نیسان که قابل مقایسه با چینیها نیست. نکته منفی: محدودیتهای سقف ارزی واردات خودروهای برقی و چالشهای خدمات پس از فروش یک خودروی برقی پیچیده ژاپنی در شرایط تحریم. احتمالاً این خودرو به صورت بسیار محدود و نمادین عرضه شود.
فورتینگ S50 EVK؛ سدان مدرنی که در هیاهوی نمایشگاه گم شد
فورتینگ S50 EVK که در نمایشگاه خودرو تهران به عنوان ستاره غرفه فردا موتورز درخشید، یک سدان الکتریکی بزرگ و خوشساخت است که با طول نزدیک به ۵ متر و طراحی فوق آیرودینامیک (ضریب پسا 0.191)، پتانسیل بالایی برای رقابت با سدانهای لوکس بازار داشت.
این خودرو با بهرهگیری از موتور قدرتمند ۱۶۰ کیلوواتی، شتاب زیر ۷ ثانیه و برد پیمایشی معادل ۵۵۵ کیلومتر را ارائه میدهد و لیست کاملی از امکانات رفاهی و ایمنی نظیر سطح خودرانی L2+ و نمایشگرهای بزرگ را در خود جای داده است. با توجه به قیمت جهانی رقابتی ۱۸ تا ۲۰ هزار دلار و سابقه همکاری موفق فردا موتورز با برند فورتینگ (سازنده T5 و لاماری)، انتظار میرفت این محصول به یکی از ارزشمندترین گزینههای برقی بازار تبدیل شود.
با این حال، علیرغم مشخصات فنی جذاب و بازخوردهای مثبت اولیه، این سدان پیشرفته پس از پایان نمایشگاه در سکوت خبری مطلق فرو رفت و اکنون هیچ نشانی از آن در برنامههای فروش فردا موتورز دیده نمیشود. با اینکه S50 EVK روی کاغذ تمام فاکتورهای یک خودروی موفق را دارد، اما به نظر میرسد چالشهای واردات خودروهای برقی یا تغییر اولویتهای شرکت سازنده باعث شده تا این پروژه مسکوت بماند و فعلاً خبری از عرضه، قیمتگذاری و ورود آن به جادههای کشور نباشد تا نام آن نیز به لیست طولانی خودروهای رونماییشده اما عرضه نشده اضافه گردد.
چرا این خودروها عرضه نمیشوند؟
مرور این لیست ۹ گانه نشان میدهد که مشکل اصلی، ضعف در "تکنولوژی" نیست، بلکه گرههای کور در "زنجیره تامین مالی" و "استانداردسازی" است. بسیاری از این خودروها (مانند دیپال و نتا) قربانی عدم تخصیص ارز به خودروهای برقی شدهاند. برخی دیگر مانند آریا سایپا، در گیرودار تستهای تطبیق و همولوگیشن (استانداردهای ۸۵ گانه) زمان را از دست دادهاند.
برای خریداران، استراتژی درست در مواجهه با این خودروها، "صبر توام با بدبینی" است. تا زمانی که دعوتنامههای رسمی صادر نشده و خودروها پلاک ملی دریافت نکردهاند، هرگونه پیشخرید یا برنامهریزی روی این مدلها، ریسک بالایی دارد. در این میان، شانس عرضه محصولاتی که پلتفرم مشترک با خودروهای در حال تولید دارند (مثل پیکاپ فردا یا آریا سایپا) بیشتر از وارداتیهای تکنولوژیک و خاص مانند نیسان آریا یا نتا GT است.
