خاطرات فوتبالی با نلسون دیدا؛ سنگربان برزیلی میلان، مرد همیشگی جام کنفدراسیون‌ها و دیوار آبی کروزیرو

نلسون دیدا، دروازه‌بان مهمی در تاریخ باشگاه میلان و فوتبال برزیل است که به قهرمانی‌های مهمی در لیگ قهرمانان اروپا، کوپا آمریکا، جام کنفدراسیون‌ها و جام جهانی جوانان رسیده است. او در تیم‌های معتبر برزیل همچون کروزیرو، کورینتیانس، گرمیو و اینترناسیونال حضور داشت و سال‌ها، دروازه باشگاه میلان را در اختیار خود داشت. دیدا با عملکرد خوب خود در قفس توری برزیل، راه را برای دروازه‌بان‌های سیه‌چرده دیگر که پیش از او با مسائل نژادپرستانه دست و پنجه نرم می‌کردند، باز کرد. 

طرفداری | نلسون ده خسوس سیلوا (Nélson de Jesus Silva)، ملقب به دیدا (Dida) زاده هفت اکتبر 1973 در شهر ایرارا در ایالت باهیای برزیل است. در ابتدا، ورزش مورد علاقه دیدا، والیبال بود که به همراه برادرانش بازی می‌کرد. او سپس وارد فوتسال شد و در پست دروازه‌بان، بازی‌های خوبی را به نمایش گذاشت. در روزگاری که دروازه‌بان‌های برزیلی، اغلب سفیدپوست بودند، دیدا تصمیم گرفت تا به دروازه‌بانی در فوتبال ادامه دهد و به یک سنگربان مطمئن تبدیل شود. این سنگربان که به شدت طرفدار باشگاه فلامینگوی برزیل بود، به همراه دوستانش، تیمی با نام «فلامینگوی کوچک» یا «فلامینگوینو» را تشکیل دادند. رینات داسایف و کلودیو تافارل، الگوهای دیدا برای شروع فوتبالش بودند. پس از بازی در تیم‌های مختلفی از رده‌های پایه، دیدا به تیم جوانان ویتوریا پیوست و در سال 1992، به تیم اصلی این باشگاه رسید. پس از یک فصل نیمکت‌نشینی، نلسون به ترکیب اصلی تیمش در سال 1993 رسید و با 24 بازی در ترکیب اصلی، با نظر مجله «پلاکار»، برترین دروازه‌بان سری‌آ شد.

نلسون دیدا در کروزیرو

دیدا در سال 1994 به کروزیرو پیوست تا در سطح بالاتری، فوتبال بازی کند. او در پنج فصل همکاری خود با این باشگاه، آمارهای 14 بازی و چهار کلین‌شیت در فصل 1994، 28 بازی و 12 کلین‌شیت در فصل 1995، 30 بازی و 10 کلین‌شیت در فصل 1996، 46 بازی و 17 کلین‌شیت در فصل 1997 و 44 بازی و 11 کلین‌شیت در فصل 1998 را به ثبت رساند. قهرمانی در لیبرتادورس فصل 1997، مهم‌ترین آورده دیدا در کروزیرو بود که با شش کلین‌شیت او در 12 بازی صورت گرفت. اوج کار دیدا در این تورنمنت، در بازی برگشت نیمه نهایی آن برابر کولوکولو رقم خورد که پس از تعیین تکلیف بازی در ضربات پنالتی، او دو ضربه حریف را مهار کرد و تیمش را به فینال رساند. او پس از این موفقیت، در جام میان‌قاره‌ای برابر دورتموند بازی کرد اما نتوانست قهرمانی آن را تجربه کند. چهار قهرمانی ایالتی مینیرو، یک جام حذفی و یک ریکوپا سودامریکانا، از دیگر افتخارات دیدا در کروزیرو بود. او در سال 1998، پیشنهاد خوبی را از باشگاه میلان دریافت کرد و بسیار اصرار به نهایی‌شدن انتقالش به اروپا داشت؛ مسأله‌ای که با مخالفت مدیران کروزیرو همراه بود. دیدا که مصر به جدایی بود، درخواست فسخ قراردادش را به مدیران کروزیرو ارسال کرد تا مراحل بعدی رابطه‌اش با این باشگاه، حقوقی شده و به تعیین تکلیف در فیفا برسد. او تا صدور نهایی رأی فیفا، با قراردادی قرضی راهی لوگانوی سوئیس شد و در دو بازی فصل 99-1998، یک کلین‌شیت را ثبت کرد.

نلسون دیدا در کورینتیانس

پس از بازگشت از سوئیس، در ماه می 1999، بالاخره میلان و سوئیس بر سر انتقال دیدا با مبلغ 2.7 میلیارد لیر ایتالیا، به توافق نهایی رسیدند. حضور سباستیانو روسی و کریستین آبیاتی، این دروازه‌بان برزیلی را به سومین انتخاب آلبرتو زاکرونی تبدیل کرده بود و همین باعث شد تا پس از یک ماه، با قراردادی قرضی به برزیل بازگشته و پیراهن کورینتیانس را برتن کند. در بازگشت به برزیل، این سنگربان، دو پنالتی رای، کاپیتان معروف برزیلی‌ها را مهار کرد و سپس به قهرمانی سری‌آ در این کشور رسید. دیدا به همراه کورینتیانس در جام باشگاه‌های جهان حضور داشت و پس از حذف رئال مادرید و النصر، در ضیافت پنالتی‌های فینال جام، یکی از دو ضربه از دست رفته حریف را مهار کرد تا به قهرمانی جهان دست یابد. مهار پنالتی نیکولاس آنکلا در دیدار برابر رئال مادرید، از دیگر لحظات مهم دیدا در این تورنمنت بود. دیدا برای این مهم، چهار بازی و سه کلین‌شیت را ثبت کرد. آمار کلی او در دوره قرضی‌اش در کورینتیانس، 46 بازی و 14 کلین‌شیت بود. دیدا در سال 2000، به میلان بازگشت و در نخستین گام، در لیگ قهرمانان اروپا برابر بشیکتاش بازی کرد. او در سری‌آ، تنها موفق به حضور در یک مسابقه برابر پارما شد و در حال تلاش برای جا افتادن در کشور جدید بود. با این وجود، اشتباه در بازی برابر لیدز در لیگ قهرمانان اروپا و در ادامه، محرومیت یک ساله از بازی در اروپا، به دلیل رسوایی گذرنامه‌های جعلی، او را از ترکیب اصلی میلان دور کرد. دیدا پس از هفت بازی و دو کلین‌شیت، به صورت قرضی به کورینتیانس بازگشت و در دوران محرومیت خود به 17 بازی و سه کلین‌شیت، به همراه قهرمانی در جام حذفی برزیل، رسید. 

نلسون دیدا در میلان

پایان دومین دوره قرضی دیدار در کورینتیانس، به معنای بازگشت کاملش به میلان بود. او قرار بود تا در فصل 03-2002، رقابت سختی را برای فیکس‌شدن در میلان با کریستین آبیاتی داشته باشد. در نخستین بازی فصل برابر اسلوان لیبرچ، آبیاتی، نخستین انتخاب کارلو آنچلوتی بود اما مصدومیت این دروازه‌بان بومی باعث شد تا دیدار در دقیقه 46، با بازگشت به قفس توری میلان، جایگاهش را محکم کرده و پس از چند بازی، دروازه‌بان شماره یک تیمش شود. این فصل دیدا و میلان با قهرمانی در لیگ قهرمانان اروپا، بسیار رویایی شد. کلین‌شیت‌های دیدا برابر رئال مادرید و دورتموند در مرحله گروهی، آژاکس در مرحله یک‌چهارم نهایی و اینتر در مرحله نیمه نهایی، از دلایل مهم فینالیست‌شدن میلان بود. او در دیدار فینال این جام برابر یوونتوس که به ضربات پنالتی رسید، سه پنالتی بازیکنان بانوی پیر یعنی دیوید ترزگه، مارسلو زالایتا و پائولو مونترو را مهار کرد و تیمش را به قهرمانی اروپا رساند. 44 بازی و 22 کلین‌شیت در کارنامه این فصل دیدا به ثبت رسید. دیدار در فصل 04-2003 سری‌آ، درخشان بود و توانست تا با ثبت 15 کلین‌شیت و دریافت تنها 20 گل در 32 بازی، علاوه بر اسکودتو (قهرمانی سری‌آ)، عنوان بهترین سنگربان فوتبال ایتالیا را به دست بیاورد. حاصل کلی فصل دیدا در تمامی مسابقات، 45 بازی و 21 کلین‌شیت بود.

نلسون دیدا در میلان

ناکامی در فینال لیگ قهرمانان برابر لیورپول که حتی ضیافت پنالتی‌ها با حضور دیدا نیز برای قهرمانی میلان کافی نبود، اتفاق تلخ فصل 05-2004 این بازیکن در میلان بود که با آمار کلی 50 بازی و 27 کلین‌شیت از او همراه شد. پس از 48 بازی و 18 کلین‌شیت در فصل 06-2005، دیدا، قهرمانی دیگری را در لیگ قهرمانان اروپا تجربه کرد و در فینال آن، انتقام سال 2005 را از لیورپول گرفت. کلین‌شیت‌های دیدا در دیدارهای برگشت مراحل حذفی برابر سلتیک، بایرن مونیخ و منچستر یونایتد، نقش مهمی در این قهرمانی میلان داشت. او در 41 بازی تمامی مسابقات فصل به 20 کلین‌شیت رسید. دیدا در فصول بعدی خود در میلان، نشیب‌هایی را در فراز پیشین خود همراه کرد و به آمارهای 20 بازی و شش کلین‌شیت در فصل 08-2007، 19 بازی و هشت کلین‌شیت در فصل 09-2008 و 28 بازی و هشت کلین‌شیت در فصل 10-2009 رسید. دیدا که به مصدومیت‌های مختلفی در این فصول رسیده بود، در سال 2010 از میلان جدا شد و کوله‌باری چون دو قهرمانی لیگ قهرمانان و سوپرکاپ اروپا و یک قهرمانی سری‌آ، جام حذفی و سوپرکاپ ایتالیا و جام جهانی باشگاه‌ها را به همراه داشت. دو سال طول کشید تا دیدا به باشگاه مناسبی برای ادامه فوتبالش برسد. او در سال 2012 به پورتوگیزای برزیل پیوست و در 32 بازی برای این باشگاه، 12 کلین‌شیت را به ثبت رساند. پس از بازگشت به برزیل، این دروازه‌بان در تیم‌های گرمیو با آمار 60 بازی و 30 کلین‌شیت و اینترناسیونال با آمار 42 بازی و 15 کلین‌شیت حضور داشت. او در سال 2016، برای همیشه از دنیای فوتبال خداحافظی کرد.

نلسون دیدا در میلان

در سال 1993، دیدا دروازه‌بان نخست تیم ملی جوانان برزیل در جام جهانی زیر 20 سال بود. او در شش بازی این جام به میدان رفت و با چهار کلین‌شیت، نقش مهمی در قهرمانی کشورش داشت. او سپس در نخستین بازی برزیل در کوپا آمریکای 1975، نخستین بازی ملی خود را برابر اکوادور، با کلین‌شیت همراه کرد. پس از این، دیدا در گلدکاپ 1976 شرکت کرد و با چهار بازی و دو کلین‌شیت، نایب قهرمانی آن را به دست آورد. حضور در المپیک 1996 آتلانتا، تجربه بعدی دیدا در تورنمنت‌های ملی بود که با شش بازی و دو کلین‌شیت، مدال برنز این آوردگاه و مهار پنالتی جی جی اوکوچا در نیمه نهایی آن، همراه بود. در دوران ماجراجویی‌های ملی، این دروازه‌بان، پای ثابت جام کنفدراسیون‌های فیفا بود و در ادوار 1997، 1999، 2001، 2003 و 2005 آن شرکت کرد. دو قهرمانی به همراه 22 بازی و 12 کلین‌شیت، نتیجه حضور دیدا در جام کنفدراسیون‌ها بود. او در جام جهانی 1998، موفق شد تا به لیست نهایی کشورش برسد اما بازی در این تورنمنت برای دیدای 25 ساله تا پایان آن، میسر نشد. او پس از نیمکت‌نشینی کامل در این جام که به نایب قهرمانی برزیل ختم شد، تصمیم گرفت تا به میلان ملحق شود و به شماره یک برزیل برسد. او در کوپا آمریکای 1999 حضور داشت و با چهار کلین‌شیت خود در شش بازی آن، قهرمانی دیگری را در رده ملی تجربه کرد. دو تورنمنت ملی بعدی دیدا یعنی کوپا آمریکای 2001 و جام جهانی 2002، بار دیگر با نیمکت‌نشینی کاملش همراه بود. او در جام جهانی 2006، بالاخره حضور در میادین این مسابقات را تجربه کرد. دیدا تا مرحله یک‌چهارم نهایی این جام پیش‌روی کرد و به سه کلین‌شیت در پنج بازی رسید. دیدا در سومین بازی مرحله گروهی برابر ژاپن، بازوبند کاپیتانی کشورش را بر بازو بست. او در کوپا آمریکای 2007، قهرمانی دیگری را از نیمکت ذخیره‌ها تماشا کرد و پس از آن، به ماجراجویی‌های ملی خود خاتمه داد. آخرین بازی ملی دیدا، شکست برابر فرانسه در جام جهانی 2006 بود. آمار نهایی دیدا در رده ملی نیز با 48 کلین‌شیت در 93 بازی همراه بود. 

نلسون دیدا در اینترناسیونال

بسیاری از کارشناسان، دیدا را یکی از بهترین دروازه‌بان‌های قرن بیست و یکم برزیل می‌دانند. او در کشوری مانند ایتالیا که به دروازه‌بان‌های افسانه‌ای خود مشهور است، عملکرد قابل قبولی داشت و با بازیکنان بزرگی هم‌بازی بود. آگاهی کامل در جریان بازی، دوری از حرکات نمایشی و ریسکی، کنترل احساسات و آمادگی جسمانی، از ویژگی‌های مثبت فنی دیدا بود. او القاب مختلفی را در فوتبالش داشت، از «دیوار آبی» در کروزیرو تا القابی از داستان‌های معروف همانند «بقیرا» در «کتاب جنگل» و «دریاسالار» که توسط هواداران روسونری به او داده شد. معاصیر باربوسا، دروازه‌بان مغضوب برزیلی‌ها که همانند دیدا، یکی از دروازه‌بان‌های سیه‌چرده تیم ملی برزیل بود، بسیار از او دفاع می‌کرد و او را بیمه برزیل در سالیان دراز می‌دانست؛ دیدا نیز از هم‌وطنانش درخواست داشت تا باربوسا را یک‌بار برای همیشه ببخشند. او همواره مورد احترام رقبا بود اما در سال 2005، یکی از هواداران اینتر در دربی دلامادونینا، به سمت این سنگربان منوری را پرتاب کرد که منجر به سوختگی شانه‌اش شد. در دیدار میلان و سلتیک در لیگ قهرمانان اروپا که به سال 2007 بازمی‌گردد، یکی از تماشاگران سلتیک به زمین بازی آمد و شانه دیدا را لمس کرد. دیدا نیز پس از این حرکت جیمی جامپ سلتیکی، او را چند متر تعقیب کرد و با گرفتن یک طرف از صورتش به زمین افتاد. پس از این اتفاق بود که دیدا به دلیل بزرگ‌نمایی و تظاهر به مصدومیت، به دو جلسه محرومیت از بازی، محکوم شد. 

نلسون دیدا در تیم ملی برزیل


از سری خاطرات فوتبالی روز

پیشنهادی باخبر