سیاست «تثبیت قیمت بنزین» چگونه اقتصاد ایران را ویران کرد و آبان 98 را رقم زد +فیلم
به گزارش اقتصادنیوز، طبق محاسبات، اگر روند رشد سالانه حدود ۳۲ درصدی قیمت بنزین در دولت سیدمحمد خاتمی ادامه پیدا می‌کرد، بنزین که سال ۱۳۸۳ معادل ۸۰ تومان بود، تا سال ۱۴۰۵ به حدود ۳۵ هزار تومان می‌رسید؛ رقمی که نسبت به قیمت ۱۵۰۰ تومانی سهمیه‌ای و ۳۰۰۰ تومانی آزاد امروز، واقعی‌تر ارزیابی می‌شود و مهم‌تر از آن، شوک‌های اجتماعی و سیاسی مانند آبان ۱۳۹۸ را رقم نمی‌زد.
در دهه هفتاد و اوایل هشتاد، افزایش پلکانی قیمت‌ها موجب کنترل مصرف بنزین شد؛ اما از سال ۱۳۸۳ و پس از تصویب قانون «تثبیت قیمت‌ها» در مجلس هفتم، این روند متوقف شد. نتیجه آن بازگشت به همان الگوی قدیمی انجماد بود. چند سال بعد دولت احمدی‌نژاد با سهمیه‌بندی بنزین در سال ۱۳۸۶ و اجرای هدفمندی یارانه‌ها در سال ۱۳۸۹ قیمت را جهشی بالا برد. مصرف برای مدتی کاهش یافت اما با ثابت ماندن قیمت‌ها دوباره صعود کرد.
اقتصادنیوز: اگر میزان رشد متوسط ۳۲ درصدی قیمت بنزین که در سال‌های ۱۳۷۳ تا 1383 اتفاق افتاد تداوم می‌یافت، قیمت بنزین در سال ۱۴۰۵ به حدود 35 هزار تومان می‌رسید؛ بدون اینکه آبان 98 اتفاق بیفتد و بحران اقتصادی و اجتماعی رخ بدهد.
در دهه نود نیز چهار سال تثبیت نرخ هزار تومانی، هم‌زمان با رشد تورم و جهش نرخ ارز، اختلاف قیمت با کشورهای همسایه را افزایش داد و قاچاق و مصرف را بالا برد. نتیجه، شوک قیمتی سال ۱۳۹۸ بود.
کارشناسان معتقدند راه‌حل نه تثبیت است و نه افزایش ناگهانی، بلکه ایجاد مکانیزم خودکار تعدیل قیمت‌ها متناسب با تورم یا نرخ ارز است. به باور آنها اگر سیاست تثبیت قیمت‌ها اجرا نمی‌شد، نه شوک آبان ۹۸ رخ می‌داد و نه اقتصاد امروز در آستانه شوکی دیگر قرار می‌گرفت.
گزارش ویدئویی «اقتصادنیوز» را ببینید.
