آغاز طرح بنزینی جدید از شنبه ۱۵ آذر | بنزین بدون کارت ۵۰۰۰ تومان شد!

• کدام خودروها همچنان بنزین یارانه‌ای می‌گیرند؟

• طرح بنزینی جدید برای خودروهای نوشماره چه معنایی دارد؟

• سرنوشت سهمیه بعد از تعویض پلاک چه می‌شود؟

• آیا قیمت بنزین برای همه گران می‌شود یا فقط برای بعضی گروه‌ها؟

در این گزارش تفصیلی «فردانیوز»، تلاش کرده‌ایم بر اساس اخبار رسمی و اظهارات مسئولان، تمام جزئیات طرح بنزینی جدید را به زبان ساده و با رویکرد گوگل دیسکاور برای شما بازخوانی و تحلیل کنیم.

طرح بنزینی جدید چیست و از چه تاریخی اجرا می‌شود؟

طرح بنزینی جدید همان طرح سه‌نرخی شدن بنزین است که بر اساس مصوبه هیئت دولت، از شنبه ۱۵ آذر وارد فاز اجرا می‌شود.

طبق توضیحات منتشرشده:

• بنزین همچنان برای بخش زیادی از خودروها در دو نرخ یارانه‌ای ۱۵۰۰ تومان و نیمه‌یارانه‌ای ۳۰۰۰ تومان عرضه می‌شود.

• اما یک نرخ سوم ۵۰۰۰ تومانی نیز برای بنزینی که با کارت جایگاه و برای دسته‌ای از خودروها مصرف می‌شود، فعال خواهد شد.

بر این اساس، طرح بنزینی جدید به‌طور رسمی از نیمه دوم آذر استارت می‌خورد و به‌تدریج الگوی مصرف و سهمیه‌بندی را تغییر می‌دهد؛ بدون آن‌که به‌طور مستقیم اعلام شود «بنزین گران شده»، اما عملاً بخشی از مصرف‌کنندگان به سمت نرخ سوم هدایت می‌شوند.

طرح بنزینی جدید و ساختار سه‌نرخی بنزین

در طرح بنزینی جدید، بنزین به سه نرخ عرضه می‌شود:

1. نرخ اول – ۱۵۰۰ تومان (بنزین یارانه‌ای پایه)

   • این نرخ همان سهمیه بنزین یارانه‌ای است که سال‌هاست برای خودروهای شخصی، تاکسی‌ها و… اعمال می‌شود.

   • طبق اعلام مدیرعامل شرکت ملی پخش، این سهمیه حذف نشده و همچنان برقرار خواهد بود.

2. نرخ دوم – ۳۰۰۰ تومان (بنزین نیمه‌یارانه‌ای آزاد داخل کارت)

   • این نرخ برای بنزینی است که داخل کارت سوخت مالک خودرو با سهمیه دوم قابل برداشت است.

   • سهمیه ۱۰۰ لیتری با این نرخ همچنان پابرجاست.

3. نرخ سوم – ۵۰۰۰ تومان (بنزین با کارت جایگاه و برخی خودروهای خاص)

   • این همان بنزینی است که با کارت جایگاه‌ها زده می‌شود.

   • در طرح بنزینی جدید قرار است به‌جای استفاده گسترده از کارت جایگاه، مردم را به استفاده از کارت شخصی خودشان سوق دهند.

   • همچنین، برخی گروه‌های خودرویی مثل خودروهای نوشماره، دولتی، مناطق آزاد و خودروهای خارجی برای کل سهمیه به این نرخ متصل می‌شوند.

طرح بنزینی جدید؛ هدف اصلی چیست؟ کاهش استفاده از کارت جایگاه

یکی از نکات مهم در سخنان کرامت ویس‌کرمی، مدیرعامل شرکت ملی پخش فرآورده‌های نفتی، این بود که:حدود ۴۰ درصد از ۱۳۳ میلیون لیتر مصرف روزانه بنزین کشور از طریق کارت‌های اضطراری جایگاه تأمین می‌شود.

این یعنی بخش قابل‌توجهی از بنزین کشور عملاً خارج از کنترل مستقیم کارت‌های سوخت شخصی مصرف می‌شود. هدف طرح بنزینی جدید دقیقاً این است که:

• استفاده از کارت جایگاه برای مصرف روزمره غیرجذاب شود.

• مردم تشویق شوند کارت سوخت شخصی خودشان را همراه داشته باشند.

• امکان رصد مصرف و جلوگیری از قاچاق و سوءاستفاده از یارانه سوخت افزایش یابد.

بر همین اساس، از نیمه دوم آذر:

• هر لیتر بنزینی که با کارت جایگاه زده شود، با نرخ ۵۰۰۰ تومان محاسبه می‌شود.

• در مقابل، استفاده از کارت سوخت مالک خودرو همچنان مشمول دو نرخ ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومانی خواهد بود.

طرح بنزینی جدید؛ تکلیف خودروهای بدون کارت سوخت چیست؟

یکی از سؤال‌های پرتکرار مردم این است که اگر کارت سوخت خود را گم کرده‌ایم یا با خودمان نبریم، چه می‌شود؟

در طرح بنزینی جدید:

• افرادی که کارت سوخت ندارند، همچنان می‌توانند از کارت جایگاه استفاده کنند، اما بنزین را به نرخ ۵۰۰۰ تومان دریافت خواهند کرد.

• این یعنی بنزین یارانه‌ای و نیمه‌یارانه‌ای فقط با کارت سوخت شخصی قابل دسترس است.

• به گفته ویس‌کرمی، صاحبان خودروهایی که کارت ندارند باید برای دریافت کارت جدید اقدام کنند تا از سهمیه ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومانی بهره‌مند شوند.

به‌عبارت دیگر، طرح بنزینی جدید هیچ اجباری برای توقف سوخت‌گیری بدون کارت ایجاد نمی‌کند، اما آن را آن‌قدر گران می‌کند که دیگر مقرون‌به‌صرفه نباشد.

طرح بنزینی جدید و وضعیت خودروهای نوشماره؛ حذف عملی بنزین یارانه‌ای

یکی از چالشی‌ترین بخش‌های طرح بنزینی جدید مربوط به خودروهای نوشماره است.

طبق توضیحات مدیرعامل شرکت ملی پخش:

• خودروهای نوشماره، خودروهای صفر کیلومتری هستند که برای اولین بار پلاک می‌شوند.

• این خودروها در طرح بنزینی جدید مشمول نرخ سوم بنزین یعنی ۵۰۰۰ تومان برای همه سهمیه می‌شوند.

یعنی چه؟

• این خودروها سهمیه ۱۶۰ لیتری را مثل بقیه دارند، اما تمام این ۱۶۰ لیتر برای آن‌ها با نرخ ۵۰۰۰ تومان محاسبه می‌شود.

• بنابراین، عملاً بنزین یارانه‌ای ۱۵۰۰ تومانی و نیمه‌یارانه‌ای ۳۰۰۰ تومانی برای خودروهای نوشماره حذف می‌شود.

این تصمیم دو پیام مهم دارد:

1. خرید خودرو صفر دیگر مانند گذشته از یارانه سوخت بهره‌مند نیست.

2. دولت به‌نوعی می‌خواهد مصرف بنزین یارانه‌ای را به ناوگان موجود و قدیمی محدود کند و از رشد مصرف سوخت با افزایش خودروهای تازه جلوگیری کند.

طرح بنزینی جدید؛ تعریفی روشن از خودروی نوشماره

ابهامی که در ابتدا شکل گرفت این بود که آیا خودرویی که تعویض پلاک می‌شود هم نوشماره محسوب می‌شود یا نه؟

ویس‌کرمی به‌طور صریح اعلام کرد:

• خودروی نوشماره فقط خودروی صفر کیلومتر است که برای اولین بار پلاک شده و وارد چرخه تردد می‌شود.

• خودرویی که سال‌ها کار کرده و صرفاً مالکیت آن عوض می‌شود و تعویض پلاک انجام می‌گیرد، نوشماره نیست.

پس در طرح بنزینی جدید:

• خودروی دست‌دوم بعد از تعویض پلاک، همچنان مشمول سهمیه ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومانی است.

• فقط خودروهایی که از کارخانه یا واردات برای اولین بار وارد خیابان می‌شوند، از ابتدا به نرخ ۵۰۰۰ تومانی متصل می‌شوند.

این شفاف‌سازی، نگرانی بسیاری از خریداران و فروشندگان خودرو را تا حد زیادی کاهش داده است.

طرح بنزینی جدید و تعویض پلاک؛ سهمیه بنزین حذف نمی‌شود

در روزهای گذشته، شایعاتی مطرح بود مبنی بر اینکه:«با تعویض پلاک، سهمیه ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومانی حذف شده و خودرو به نرخ سوم منتقل می‌شود.»

اما در طرح بنزینی جدید، مسئولان این موضوع را به‌شدت تکذیب کرده‌اند.

طبق توضیح رسمی:

• خودروهای کارکرده‌ای که تعویض پلاک می‌شوند، همچنان همان سهمیه قبلی را دریافت می‌کنند.

• تنها تفاوت این است که سهمیه به کارت سوخت مالک جدید منتقل می‌شود، اما نرخ‌ها همان ۱۵۰0 و ۳۰۰۰ تومان باقی می‌ماند.

بنابراین، اگر خودرویی دست‌دوم خریداری می‌کنید، نگران این نباشید که در نتیجه تعویض پلاک، یارانه سوخت آن قطع شود؛ چنین چیزی در قالب طرح بنزینی جدید پیش‌بینی نشده است.

طرح بنزینی جدید و خودروهای دولتی، مناطق آزاد و خودروهای خارجی

طبق اظهارات مدیرعامل شرکت ملی پخش، در طرح بنزینی جدید گروه‌هایی از خودروها به‌طور کامل مشمول نرخ سوم می‌شوند:

• خودروهای دولتی

• خودروهای مناطق آزاد

• خودروهای خارجی

• خودروهای نوشماره صفر کیلومتر

این خودروها:

• همچنان از سهمیه ۱۶۰ لیتری استفاده می‌کنند،

• اما تمام این سهمیه برای آن‌ها با نرخ ۵۰۰۰ تومان محاسبه می‌شود.

این سیاست نشان می‌دهد که:

• دولت می‌خواهد یارانه سنگین سوخت را برای خودروهای لوکس، اداری و غیربومی کاهش دهد.

• یارانه سوخت بیش از گذشته، هدفمند و به سمت طبقات متوسط و خودروهای معمولی سوق داده شود.

طرح بنزینی جدید و موضع مجلس؛ نظارت، نه لزوماً مخالفت

اجرای طرح بنزینی جدید بدون توجه مجلس و کمیسیون‌های تخصصی ممکن نبود. چند نماینده نسبت به جوانب این طرح اظهارنظر کرده‌اند:

حاجی‌دلیگانی چه گفت؟

• بر لزوم شفافیت وزارت نفت تأکید کرد.

• گفت هیچ افزایش قیمتی نباید در هاله‌ای از ابهام به مردم تحمیل شود.

• تأکید کرد که سهمیه‌های ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ تومانی مردم تغییر نمی‌کند.

موضع نایب‌رئیس کمیسیون اصل ۹۰

• به بحث بنزینی که با کارت جایگاه‌ها مصرف می‌شود اشاره کرد.

• گفت این بخش همچنان محل بحث و بررسی است و باید دقیق‌تر مدیریت شود.

توضیحات مالک شریعتی، عضو کمیسیون انرژی

• اعلام کرد وظیفه مجلس، نظارت بر انطباق مصوبات دولت با قوانین موجود است.

• هشدار داد که برخی بندهای طرح بنزینی جدید می‌تواند منجر به بی‌عدالتی شود؛

  • مثل محرومیت کامل برخی خودروهای نوشماره از سهمیه

  • یا بهره‌مندی خانوارهای دارای چند خودرو از یارانه بیشتر نسبت به خانواده‌ای با یک خودرو.

• تأکید کرد که هرگونه تغییر در عدالت یارانه‌ای باید با دقت و حساسیت اجرا شود.

طرح بنزینی جدید؛ اثرات احتمالی بر بازار خودرو

یکی از نکات جالبی که نمایندگان به آن اشاره کرده‌اند، اثر طرح بنزینی جدید بر بازار خودرو است.

داغ شدن بازار دست‌دوم

چون خودروهای نوشماره از همان ابتدا باید بنزین را با نرخ ۵۰۰۰ تومان بزنند، در حالی‌ که خودروهای کارکرده سهمیه ۱۵۰۰ و ۳۰۰۰ دارند، احتمالاً:

• خودروهای دست‌دوم جذاب‌تر می‌شوند.

• خریداران ترجیح می‌دهند خودرویی بخرند که هنوز یارانه سوخت دارد.

این می‌تواند:

• بازار خودروهای صفر را تحت فشار قرار دهد.

• در مقابل، قیمت و تقاضا برای خودروهای کارکرده را بالا ببرد.

تضاد با هدف نوسازی ناوگان؟

دولت سال‌هاست از نوسازی ناوگان فرسوده صحبت می‌کند. اما طرح بنزینی جدید ممکن است نتیجه‌ای متضاد ایجاد کند:

• مردم برای حفظ یارانه بنزین، به سمت خرید خودروهای قدیمی‌تر بروند.

• این موضوع می‌تواند نوسازی ناوگان را کند کرده و حتی عقب بیندازد.

طرح بنزینی جدید؛ ضرورت شفاف‌سازی برای کاهش نگرانی مردم

در هر تصمیمی که به‌طور مستقیم با هزینه روزانه مردم گره خورده باشد، شفافیت شرط اول موفقیت است. در مورد طرح بنزینی جدید نیز همین‌طور است.

کارشناسان معتقدند:

• باید جداول دقیق سهمیه، نرخ‌ها، گروه‌های مشمول و استثناها به‌صورت شفاف منتشر شود.

• مردم باید دقیق بدانند که:

  • با کارت خودشان چه نرخی می‌پردازند،

  • با کارت جایگاه چه اتفاقی می‌افتد،

  • خودروی صفر چه تفاوتی با خودروی کارکرده دارد.

اگر این شفافیت تأمین نشود، زمینه برای:

• شایعه‌سازی،

• التهاب روانی،

• و حتی شایعاتی درباره «گرانی پنهان بنزین» فراهم می‌شود.

طرح بنزینی جدید؛ جمع‌بندی برای خانوارهای معمولی

برای اینکه تصویر روشنی داشته باشید، اگر شما یک خانواده با خودروی شخصی معمولی هستید، در طرح بنزینی جدید:

• اگر کارت سوخت خود را همراه داشته باشید:

  • همان سهمیه ۶۰ لیتر ۱۵۰۰ تومانی و

  • ۱۰۰ لیتر ۳۰۰۰ تومانی برقرار است.

• اگر کارت خود را فراموش کنید و از کارت جایگاه استفاده کنید:

  • بنزین را با نرخ ۵۰۰۰ تومان دریافت خواهید کرد.

• اگر خودروی شما دست‌دوم است و تعویض پلاک کرده‌اید:

  • سهمیه و نرخ شما نسبت به گذشته تغییری نمی‌کند.

• اگر خودروی شما صفر کیلومتر نوشماره است:

  • تمام ۱۶۰ لیتر سهمیه را باید با نرخ ۵۰۰۰ تومان بزنید.

طرح بنزینی جدید؛ پرسش‌های نهایی که هنوز بی‌پاسخ مانده‌اند

با وجود شفاف‌سازی‌های انجام شده، در طرح بنزینی جدید هنوز ابهاماتی باقی است، از جمله:

• آیا در آینده مقدار سهمیه یارانه‌ای ۱۵۰۰ تومانی تغییر خواهد کرد؟

• تکلیف خودروهای عمومی و حمل‌ونقل بین‌شهری چه خواهد بود؟

• آیا برای ساکنان مناطق محروم یا مرزی، در طرح بنزینی جدید امتیاز خاصی در نظر گرفته شده است؟

• اگر خانواری چند خودرو داشته باشد، آیا همه آن‌ها سهمیه یکسان می‌گیرند یا محدودیت سقف یارانه خانوار اعمال می‌شود؟

این سؤال‌ها منتظر پاسخ شفاف‌تر از سوی وزارت نفت و نهادهای تصمیم‌گیر است.

 

منبع:

خبرآنلاین و اقتصادآنلاین – بازنشر توسط فردانیوز