قله آتشفشانی تفتان؛ گنجینه‌ای از ظرفیت‌های گردشگری و میراث طبیعی
قله تفتان با ارتفاعی حدود چهار هزار و ۵۰ متر از سطح دریا، بلندترین قله جنوب شرق ایران است که به‌دلیل فعالیت‌های آتشفشانی نیمه‌فعال خود، همواره مورد توجه زمین‌شناسان و طبیعت‌گردان قرار داشته است.
وجود بخارهای گوگردی در دامنه‌های قله، چشمه‌های آب معدنی و مراتع گسترده در کنار باغ‌های انار، زردآلو، گیلاس و گردو در روستاهای اطراف، این منطقه را به یکی از مقاصد پرجاذبه برای گردشگران داخلی و خارجی تبدیل کرده است؛ طبق آمار و اطلاعات موجود، سالانه هزاران گردشگر برای صعود به این قله و بهره‌بردن از مناظر منحصر به‌فرد آن راهی منطقه می‌شوند.
وجود بخارهای گوگردی در دامنه‌های قله، چشمه‌های آب معدنی و مراتع گسترده در کنار باغ‌های روستاهای اطراف، این منطقه را به یکی از مقاصد پرجاذبه برای گردشگران تبدیل کرده استدر کنار جاذبه‌های طبیعی، تفتان، گنجینه‌ای از فرهنگ و تاریخ نیز است؛ آیین‌های محلی از جمله موسیقی سنتی و دهل و رقص‌های آیینی بلوچ، بخشی از هویت فرهنگی مردم منطقه است که می‌تواند در قالب جشنواره‌های محلی به جاذبه‌های گردشگری افزوده شود.
صنایع دستی همچون سوزن‌دوزی، حصیربافی و قالیچه‌های دستباف نیز در روستاهای اطراف قله تفتان رواج دارد و ظرفیت بزرگی برای اشتغال زنان روستایی و جذب گردشگر محسوب می‌شود.
همچنین آثار تاریخی و باستانی مانند قلعه‌های قدیمی، سنگ‌نگاره‌ها و مساجد کهن در روستاهای اطراف این قله وجود دارد که در صورت مرمت و معرفی مناسب، می‌تواند بخشی از بسته جامع گردشگری تفتان باشد.
کارشناسان معتقدند که اگر توسعه گردشگری در تفتان به‌صورت جامع دنبال شود، این منطقه می‌تواند در آینده‌ای نزدیک به یکی از قطب‌های اصلی گردشگری کوهستانی، بومگردی و فرهنگی کشور تبدیل شود چراکه ترکیب طبیعت کوهستانی، فرهنگ بومی و آثار تاریخی می‌تواند تجربه‌ای کم‌نظیر برای گردشگران داخلی و خارجی فراهم کند.
رحیم کوهبان، یکی از ساکنان روستای جم‌چین که در مسیر صعود به قله تفتان قرار دارد با اشاره به وجود اردوگاه «دره‌گل» و مرکز امداد و نجات کوهستان در این روستا، معتقد است چشم‌اندازهای این قله آتشفشانی نمادی از اصالت و تمدن مردم منطقه است و باید از آن برای جذب گردشگر بهتر استفاده شود.
او، ایجاد بازارچه‌های صنایع دستی، فروشگاه‌های گیاهان دارویی و مواد خوراکی محلی، ساخت آلاچیق و مراکز خدماتی و رفاهی و نیز روکش آسفالت جاده گردشگری خاش – تفتان – تمندان تا دریاچه سردریا را از مهم‌ترین خواسته‌های مردم دانست و گفت: تحقق این خواسته‌ها می‌تواند به شکوفایی اقتصادی مردم منطقه منجر شود.
حفظ فرهنگ بومی منطقه تفتان با رونق بومگردی
کارشناسان بر این باورند بخش مهمی از ظرفیت‌های گردشگری تفتان در حوزه بومگردی تعریف می‌شود ووجود خانه‌های روستایی با معماری بومی، غذاهای محلی همچون تنورچه، تباهگ و نان تفتانی، صنایع دستی زنان بلوچ و موسیقی محلی می‌تواند در قالب اقامتگاه‌های بومگردی و جشنواره‌های گردشگری به جذب مسافران کمک کند وجود خانه‌های روستایی با معماری بومی، غذاهای محلی همچون تنورچه، تباهگ و نان تفتانی، صنایع دستی زنان بلوچ و حتی موسیقی محلی می‌تواند در قالب اقامتگاه‌های بومگردی و جشنواره‌های گردشگری به جذب مسافران کمک کند
تجربه موفق ایجاد چند اقامتگاه بومگردی در کوشه، تمندان و روستاهای حاشیه تفتان نشان داد که سرمایه‌گذاری در این بخش علاوه بر ایجاد اشتغال مستقیم، زمینه حفظ فرهنگ بومی و ارتقای سطح زندگی مردم را فراهم می‌کند.
از طرفی، ظرفیت گردشگری تفتان در سال‌های اخیر با اقدامات دولت، مشارکت مردم و ورود شرکت‌های معدنی رنگ و بوی تازه‌ای به خود گرفته است؛ یکی از مجموعه‌های اقتصادی فعال در این منطقه، بخشی از درآمد خود را به توسعه اجتماعی، اختصاص و اقدامات عمرانی و خدماتی مختلفی در روستاهای اطراف قله تفتان و در راستای توسعه پایدار، حمایت از بومگردی و رونق گردشگری انجام داده است.
از نگاه مسوولان محلی نیز تفتان ظرفیتی بی‌بدیل است که باید با سرعت بیشتری در مسیر توسعه قرار گیرد؛ به گفته فرماندار شهرستان تفتان، در کوشه، تمندان و برخی روستاهای حاشیه تفتان، اقامتگاه‌های بومگردی و زیرساخت‌های گردشگری ایجاد شده است اما برای تداوم این روند نیازمند ورود سرمایه‌گذاران بومی و حمایت‌های دولت هستیم.
علیرضا شهنوازان تاکید کرد: ایجاد فروشگاه، مراکز خدماتی و تجاری، سرویس‌های بهداشتی، نمازخانه‌ها و دیگر امکانات رفاهی باید بیش از پیش مورد توجه مردم بومی قرار گیرد و دولت نیز تسهیلات لازم را برای سرمایه‌گذاران فراهم می‌کند.
کریم‌بخش کردی تمندانی از معتمدان منطقه و فعالان عرصه بومگردی در دامنه تفتان اظهار کرد: مردم این دیار با برخورداری از حس نوعدوستی و روحیه مهمان‌نوازی حتی با امکانات حداقلی، خاطراتی خوش برای گردشگران و طبیعت‌گردان رقم می‌زنند.
او به تهدیدهای موجود برای منابع طبیعی منطقه نیز اشاره کرد و ادامه داد: خشک شدن دریاچه «سردریا» آسیب جدی برای زیست بوم طبیعی تفتان است و حیات وحش و گونه‌های منحصر به‌فرد گیاهی و جانوری را تهدید می کند.
وی تأکید کرد که فعالیت‌های شرکت‌های معدنی باید با هدف کاهش آسیب به محیط زیست و در جهت صیانت از طبیعت بکر و منحصر به‌فرد تفتان دنبال شود.
کارشناسان گردشگری و مردم منطقه نیز این موضوع را یادآور می شوند که تفتان از یک‌سو برخوردار از ظرفیت‌های بی‌نظیر طبیعی و فرهنگی و از سوی دیگر با تهدیدهایی چون خشکسالی، کاهش منابع آبی و خطر آسیب به محیط زیست مواجه است به همین دلیل همراهی مردم منطقه، نگاه توسعه‌محور دولت و عمل به مسوولیت اجتماعی از سوی شرکت‌های بزرگ معدنی می‌تواند آینده‌ای روشن برای این سرزمین و توسعه آن در کنار حفاظت از منابع طبیعی رقم بزند.
پیشنهادی باخبر
تبلیغات
