مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت آمار عجیبی را اعلام کرده که نشان می دهد، نان به عنوان یکی از مهم ترین منابع غذایی ایرانیان، در شرایط بحرانی قرار دارد: «از مجموع ۴۲۰ هزار مرگ سالانه در کشور، حدود ۶۰ هزار مورد ناشی از فقدان مصرف نان کامل است.»
به زبان و روایت ساده، یعنی آن چه امروز در اغلب نانوایی ها به عنوان نان در اختیار مردم قرار می گیرد، مضر و مرگ آور است و بیشتر جنبه شکم پرکنی دارد تا این که دارای ارزش های غذایی لازم باشد.
رتبه ۷ ایران در مصرف نان
به دلیل نوع فرهنگ خاص غذای ایرانی، نان آن هم از نوع طبخ سنتی آن، از دیرباز در سفره مردم نقش و جایگاه پر رنگی دارد. به طوری که بخش قابل توجهی از غذاها، اساسا بدون «نان» و بهتر است بگوییم همین نانی که مردم از نانوایی ها تهیه می کنند، کامل نمی شود.
در گزارش های گوناگون، ایران در جدول پرمصرف ترین های نان جهان و در رتبه هفتم این فهرست به شمار می آید.
مصرف ۱۸۰ تا ۳۲۰ گرم نان در هر روز
طبق گفته رئیس دانشگاه علوم پزشکی شهیدبهشتی، هر ایرانی تقریباً در دو و نیم وعده غذایی بین ۱۸۰ تا ۳۲۰ گرم نان در روز مصرف میکند و همچنان ایران با فاصله، پرمصرفترین کشور در زمینه نان است. در فرهنگ ایرانیان، نان فینفسه واجد برکت است به همین دلیل نان در کشور ما فقط کالای مصرفی نیست بلکه نقش راهبردی دارد.
نان سالم چیست؟
برای این که بدانیم، نان سالم به کدام محصول گفته می شود، به گزارش مرکز پژوهش های مجلس سرکی می کشیم.نان کامل از آردی تهیه می شود که هر سه بخش دانه گندم شامل سبوس، جنین و آندوسپرم در آن حفظ شود که قادر است بخش زیادی از نیازها به مواد مغذی را تامین کند. - مصرف نکردن غلات کامل به عنوان بخشی از یک رژیم غذایی سالم می تواند موجب افزایش احتمال ابتلا به بیماری های مزمن غیرواگیردار از قبیل مشکلات قلبی عروقی، اختلالات متابولیک، چاقی، کم خونی، دیابت نوع۲، سوء هاضمه و انواع سرطان شود.
چنانکه اغلب پزشکان نیز مصرف نان سفید را برای بیماران دیابتی محدود می کنند. (مطالعات انجام شده در دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، حاکی از این واقعیت است که عوامل خطرزای متابولیک در افرادی که نان های سفید مصرف می کنند، بیشتر از کسانی است که نان های سبوس دار مصرف می کنند.) - با وجود فواید بسیار بالایی که نان کامل دارد، اما همچنان درصد بالای سبوس گیری و حذف جنین در تولید آرد مورد استفاده در انواع نان های سنتی همچون سنگک، بربری، تافتون و لواش و دیگر نان های فانتزی و صنعتی اتفاق می افتد.
انبوه هشدارها و انبوهی از بی توجهی ها
در بیش از یک دهه قبل، بارها موضوع الزامات سلامت نان مورد توجه بوده اما در عمل اتفاق ویژه ای رخ نداده است. مرکز پژوهش های مجلس در سال ۱۳۹۱ و دبیرخانه شورای عالی سلامت و امنیت غذایی کشور در سال ۱۳۹۷ به این موارد و هشدارها اشاره کرده اند، با وجود این تا امروز هنوز اقدام اجرایی مشخصی صورت نگرفته است