محاصره سیاسی السودانی؛ از خیابانهای بغداد تا اتاقهای فشار واشنگتن
انتقاد واشنگتن از عقبنشینی دولت بغداد از درج نام حزبالله لبنان و انصارالله یمن در فهرست تروریسم و همزمان تداوم اعتراض گروههای مقاومت در عراق به این اقدام، نخستوزیر این کشور را در موقعیتی حساس قرار داده که هر تصمیم او میتواند بر سرنوشت تلاشش برای بهدست آوردن دوره دوم نخستوزیری سایه بیفکند.
به گزارش ایلنا به نقل از الاخبار، عقبنشینی دولت عراق از درج نام حزبالله لبنان و انصارالله یمن در فهرست تروریسم، به بحران تازهای در داخل «چارچوب هماهنگی» دامن زده و همزمان فشارهای آمریکا بر بغداد را افزایش داده است؛ مسألهای که موجب انزوای بیشتر محمد شیاع السودانی، نخستوزیر و تهدید موقعیت سیاسی او شده است.
بهرغم آنکه دولت عراق این اقدام را «خطای فنی» خواند و فورا آن را اصلاح کرد، تبعات سیاسی آن همچنان ادامه دارد. وزارت خارجه آمریکا نیز با ابراز «ناامیدی» از این عقبنشینی، از بغداد خواسته است «اقدامات عملی» برای جلوگیری از بهرهبرداری «گروههای وابسته به ایران» از خاک عراق در انجام حملات انجام دهد.
این ماجرا در داخل «چارچوب هماهنگی» نیز بدون حاشیه نماند. گروههای مقاومت برای سومین روز متوالی در بغداد و جنوب عراق با در دست داشتن پرچمهای حزبالله، علیه نخستوزیر تجمع کردند. این گروهها «خطای روزنامه الوقائع» را فرصتی برای تحت فشار قرار دادن السودانی و جلوگیری از تمدید دوره نخستوزیری او میدانند.
علی الاسدی، رئیس شورای سیاسی جنبش النجباء، اقدام صورتگرفته را «توهین به خون شهدا» توصیف کرد. یاسر صخیل، چهره نزدیک به نوری المالکی، نیز در اشارهای کنایهآمیز نوشت: «اکرام المیت دفنه»؛ کنایهای آشکار به پایان یافتن شانس السودانی برای دوره دوم نخستوزیریاش.
یک منبع سیاسی نزدیک به دولت در گفتوگو با «الاخبار» تصریح کرد که برخی گروهها در تلاشاند «تصویری ناپایدار و منفی از عراق» القا کنند، بهویژه پس از رژههای مسلحانه اخیر. بهگفته او، «واشنگتن بهطور صریح خواستار خلع سلاح گروههای مسلح شده است، در حالی که برخی رهبران این گروهها پیشتر تعهد داده بودند پس از ورود به روند سیاسی، سلاح خود را تحویل دهند؛ تعهدی که تاکنون عملی نشده است.»
به گفته این منبع، «حمله به السودانی از داخل چارچوب و تلاشی برنامهریزیشده برای تخریب وجهه او پیش از مذاکرات تشکیل دولت آینده است.»
او رابطه بغداد و واشنگتن را «روابط میان دو دولت» دانست و تأکید کرد السودانی تلاش میکند عراق را از تجربه کشورهایی مانند لبنان و فلسطین، که دولت در آنها در برابر سلاح گروههای مسلح تضعیف شده، دور نگه دارد.
محمد الربیعی، پژوهشگر سیاسی، زمان انتشار فهرست بحثبرانگیز را «فاجعهبار» توصیف کرده و گفت: «انتشار فهرستی شامل حزبالله و انصارالله، و سپس حذف فوری آن، دستاویز بزرگی به گروههای مسلح برای حمله به السودانی داد.»
او افزود: «آمریکا هنوز بازیگر اصلی در تصمیمات عراق است و السودانی را گزینهای میانهرو میبیند، اما این آشفتگی جایگاه او را در چارچوب تهدید میکند.»
در همین حال، محمد الخالدی، سیاستمدار مستقل، این تحولات را «بازتاب مستقیم درگیری آمریکا و ایران داخل عراق» دانست. او گفت: «واشنگتن بهدنبال کاهش تدریجی نفوذ گروههای مقاومت است، در حالی که تهران چنین اقداماتی را هدف قرار دادن محور مقاومت میداند.» بهگفته او، السودانی میان دو فشار گرفتار شده است: «فشار آمریکا برای اقدامات عملی، و فشار گروهها که هر نزدیکی به واشنگتن را عبور از خطوط قرمز میبینند.»
هشدار درباره مرحلهای سختتر
علی المسلماوی، از چهرههای نزدیک به چارچوب هماهنگی، مرحله آینده را «سختترین دوره پیشِرو» توصیف کرد و گفت: «نارضایتی آمریکا واضح است و واشنگتن از خواسته خود برای انحصار سلاح در دست دولت عقبنشینی نخواهد کرد. احتمالا شاهد فشارهای بیشتر و حتی برخوردهای سیاسی – امنیتی محدود باشیم.»
وی همچنین تأکید کرد که اختلاف در چارچوب درباره تمدید دوره السودانی جدی است؛ برخی خواهان ادامه نخستوزیری او هستند و برخی دیگر معتقدند او «از چارچوب تعیینشده» فراتر رفته است.
فشارهای دیپلماتیک آمریکا در راه است
اعلام شده که مارک ساوایا، نماینده ویژه آمریکا، در چند روز آینده راهی بغداد خواهد شد؛ سفری که از آن بهعنوان دیداری «تعیینکننده» یاد شده است. همزمان، تام باراک، نماینده آمریکا در امور سوریه، با انتقاد از ساختار سیاسی عراق، آن را «مختل و زمینهساز قدرتگیری گروهها بیش از نهادهای رسمی» توصیف کرده است. وی همچنین با اشاره به نقش نخستوزیر عراق گفته که محمد شیاع السودانی «شخصیتی توانمند است، اما از قدرت لازم برای اعمال تصمیمات اساسی برخوردار نیست».
واکنش عراق به اظهارات آمریکاییها
فؤاد حسین، وزیر خارجه عراق، دیروز در دیدار با باراک در حاشیه «مجمع دوحه»، مراتب اعتراض بغداد را اعلام کرد. باراک نیز تأکید کرده که دولت آمریکا «به تجربه سیاسی عراق احترام میگذارد».
با نزدیک شدن زمان برگزاری نشست ائتلاف حاکم، انتظار میرود موضوع «بحران الوقائع» مهمترین محور گفتوگوها باشد. در همین حال، گروههای مقاومت به اعتراضهای خود ادامه میدهند و آمریکا نیز هشدارهای جدیدی به بغداد ارسال میکند. در این فضای متشنج، السودانی تحت فشارهای همزمان داخلی و خارجی قرار گرفته و با وضعیتی روبهروست که میتواند سرنوشت تلاش او برای بهدست آوردن دوره دوم نخستوزیری را رقم بزند.
