به گزارش خبرگزاری ایمنا، رسانههای آزاد، روزنامهها و مطبوعات در هر جامعهای از ارکان توسعه و دموکراسی بهشمار میآید، بر این اساس خبرگزاری ایمنا، مرور عناوین مطبوعات کشور را بهصورت روزانه در دستور کار خود دارد.
روزنامه ایران در صفحه نخست امروز خود با تیتر «وزن اجتماعی حامیان اماماوغلو» نوشت: «حامیان اکرم اماماوغلو، شهردار زندانی استانبول میگویند میلیونها نفر در اعتراض به بازداشت او به اتهام فساد تجمع کردهاند. آمار رسمیای منتشر نشده، اما ناظران میگویند این اعتراضها بزرگترین تظاهرات ضدحکومتی در یک دهه گذشته است. اماماوغلو با اتهامات متعددی از جمله «تشکیل و مدیریت یک سازمان مجرمانه، دریافت رشوه، اخاذی، ضبط غیرقانونی دادههای شخصی و دستکاری در مناقصه» مواجه است. او این اتهامات را رد کرده است. رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه، میگوید هر کسی که متهم به ارتکاب جرم باشد باید در دادگاه محاکمه شود و اینکه «جنبش خشونتبار» در خیابانها مؤثر نخواهد بود. اوغور اوزل، رهبر حزب جمهوریخواه خلق، (CHP) از اعتراضها حمایت کرده و دادخواستی برای آزادی اماماوغلو و برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری راهاندازی کرده است.
انتظار میرفت اماماوغلو در سال ۲۰۲۸ برای ریاست جمهوری نامزد شود، اما زندانی شدنش- و لغو مدرک دانشگاهیاش چند روز پیش از آن- بهطور فنی او را از این رقابت کنار میگذارد. با این حال، حزب جمهوری خواه خلق او را در ۲۳ مارس به عنوان نامزد ریاست جمهوری معرفی کرد. او در کمپین انتخاباتی سال ۲۰۱۹ برای شهرداری، حتی زمانی که مجبور به تکرار انتخابات شد، کمپینی آرام داشت. این انتخابات پس از اعتراض نامزد حزب عدالت و توسعه (AKP) به نتایج، دوباره برگزار شد. از زمان آغاز به کار، او بهخاطر بهبود زیرساختها، خدمات اجتماعی و میراث فرهنگی استانبول مورد تحسین قرار گرفته است.
اردوغان اتهامات علیه اماماوغلو را دارای انگیزه سیاسی نمیداند. او پیشتر اماماوغلو را مهرهای در خدمت منافع خارجی توصیف کرده و مشکلات حقوقی پیشین او را بیاهمیت شمرده بود. رئیس جمهوری اعتراضهای جاری را «جنبشی خشونتبار» خوانده و رهبری حزب جمهوری خواه خلق را به «حمایت از کسانی که با سنگ و تبر به پلیس حمله کردهاند» متهم کرده است. او به زخمی شدن بیش از ۱۰۰ مأمور پلیس در جریان تجمعات اشاره کرده است. او گفته: «دادگاهها، کسانی را که به اراده ملی خیانت کرده و عاملان هرگونه خرابکاری علیه اقتصاد ترکیه و رفاه ملت را پاسخگو کردهاند و در آینده هم چنین خواهند کرد.» یلماز تونچ، وزیر دادگستری از استقلال دستگاه قضائی در برابر اتهامهای جانبداری سیاسی دفاع کرده و گفته اردوغان در بازداشت اماماوغلو نقشی نداشته است.
با وجود تحسینهای گسترده برای اقدامات اماماوغلو در بهبود خدمات شهری، زیرساختها و حوزه فرهنگ، او با انتقادهایی نیز مواجه بوده است. شهردار در سال ۲۰۱۹، بهخاطر عدم آمادگی مناسب استانبول برای سیلابهای پیشبینیشده، بشدت مورد انتقاد قرار گرفت. در سال بعد، زمانی که تنها برای مدت کوتاهی به شهر زلزلهزده الازیغ رفت و سپس به تعطیلات اسکی با خانوادهاش رفت، دوباره مورد انتقاد قرار گرفت. در فوریه، روزنامه دولتی دیلی صباح در گزارشی از درگیریهای طولانی اماماوغلو با قوه قضائیه، مسیر سیاسی او را «آلوده به انتقادهایی درباره نحوه اداره پرجمعیتترین شهر ترکیه» توصیف کرد. در ژوئیه ۲۰۲۰، گزارشی از حسابرسی شهرداری استانبول به هزینهکردهایی اشاره کرد که منتقدان آن را برخلاف وعدههای سابق اماماوغلو مبنی بر کاهش هزینهها و جلوگیری از ولخرجی دانستند.
حزب جمهوری خواه خلق اگرچه بهطور رسمی دلیلش را اعلام نکرده، اما به نظر میرسد مصمم است پشت اماماوغلو بایستد. او در سال ۲۰۱۹ استانبول را فتح کرد و به سلطه ۲۵ ساله حزب عدالت و توسعه بر این شهر پایان داد؛ شهری که اردوغان در آن به شهرت ملی رسید و در همان سال گفته بود: «اگر استانبول را از دست بدهیم، ترکیه را از دست میدهیم.» در انتخابات محلی سال گذشته، اماماوغلو و حزب CHP موفق شدند چندین منطقه را که حزب حاکم آنها را قلمرو خود میدانست، بهدست آورند. او یک مسلمان متدین است که حزب جمهوری خواه خلق- بهعنوان حزبی سکولار- باور دارد این ویژگی محبوبیتش را در میان رأیدهندگان محافظهکار افزایش میدهد. همچنین ممکن است حزب امیدوار باشد که مسیر سیاسی اماماوغلو شباهتی به مسیر سیاسی اردوغان پیدا کند، چیزی که بسیاری از تحلیلگران نیز به آن اشاره کردهاند.»
روزنامه کیهان در صفحه نخست امروز خود با تیتر «فریاد نه به ترامپ فاشیست، در ۱۰۰۰ شهر آمریکا و ۵ کشور اروپا» نوشت: «روز شنبه صدها هزار آمریکایی در بیش از ۱۰۰۰ شهر این کشور و همچنین در شهرهای پنج کشور اروپایی به خیابانها ریختند و فریاد «نه به ترامپ فاشیست» و «تعرفهها سراسر فلاکتند» سر دادند. سیاستهای احمقانه و مخرب ترامپ در داخل و خارج آمریکا، دنیا را علیه این کشور بسیج کرده است و این در حالی است که در داخل کشورمان عدهای او را «منجی» معرفی میکنند! درست در ایامی که دنیا علیه «او» شده است، اینها به دنبال «او» میدوند!
«گاردین» درباره حماقتهای مخرب رئیسجمهور آمریکا نوشته است «ترامپ به دنبال انتقام از همه است اما این انتقامجویی میتواند لطمههای بسیاری به اقتصاد آمریکا و جهان وارد کند. نگاهی کوچک به وال استریت و عملکرد سرمایهگذاران نیز نشان میدهد که شروع این اقدام تا چه اندازه طوفانی بوده است.» وضع تعرفه علیه ۱۸۰ کشور از ۱۹۵ کشور جهان، اخراج دهها هزار کارمند، اخراج بسیاری از مقامات دولت سابق، اخراج گسترده مهاجران از آمریکا، تلاش برای تصاحب کانادا، کانال پاناما و گرینلند، رها کردن اوکراین و تهدید کشورهای اروپایی به رها کردن آنها در مقابل روسیه و تهدید به بمباران ایران و… باعث شده دیگر هیچ دوستی برای آمریکا باقی نماند. تنها طی روزهای اخیر جنگ تعرفهای آمریکا دستکم ۷ تریلیون دلار به اقتصاد این کشور ضرر زد و گزارشها نشان میدهد که میزان این خسارتها لحظه به لحظه در حال افزایش است.
بسیاری از کارشناسان به دنبال شروع جنگ اقتصادی ترامپ از پایان نظام تجارت آزاد جهانی، پایان عصر جهانیسازی و پایان نظم لیبرال غربی خبر دادهاند. برخی از کارشناسان حتی نسبت به خطر بازگشت رکود وحشتناک دهه ۳۰ میلادی که زمینهساز جنگ دوم جهانی شد هشدار میدهند. رکود اقتصادی، تورم، فشار سنگین به طبقه کارگر آمریکا، پر شدن بازارهای جهان از کالاهای چینی از دیگر تبعاتی است که گفته میشود جنگ تعرفهای ترامپ به دنبال داشته است. «پل کراگمن» اقتصاددان آمریکایی و برنده جایزه نوبل نوشته است، «تعرفههای ترامپ بازتاب هوسهای یک پادشاه دیوانه است و که بسیاری از جمهوریخواهان کنگره متوجه آسیبهای سنگین تعرفههای ترامپ هستند، اما جرأت حرف زدن ندارند، زیرا از خشم و غضب ترامپ و ایلان ماسک در شبکههای اجتماعی هراس دارند»
شهرهای مختلف اروپا نیز همزمان با آمریکا شاهد تظاهرات گسترده علیه سیاستهای ترامپ بود. و مردم در ۵ کشور فرانسه، انگلیس، آلمان و پرتغال و دانمارک علیه ترامپ فاشیست تظاهرات کردند. سناتور جمهوریخواه آمریکایی نیز میگوید که اگر تعرفههای اعمالشده از جانب ترامپ نتیجه معکوس بدهد، حزب جمهوریخواه در انتخابات میاندورهای سال آینده با «حمام خون» روبهرو خواهد شد.
تد کروز، سناتور جمهوریخواه ایالت تگزاس در پادکستی در شبکه اجتماعی «ایکس» گفت که با نظر دولت ترامپ مبنی بر اینکه این تعرفههای جدید به «شکوفایی اقتصادی» آمریکا منجر میشود، موافق نیست. وی ضمن ابراز نگرانی از منجر شدن این اقدام به جنگ تجاری جهانی، گفت که این تعرفهها به از بین رفتن مشاغل در داخل آمریکا و خسارت شدید به اقتصاد این کشور میانجامد.»
روزنامه جوان در صفحه نخست امروز خود با تیتر «مردم ۵۰ ایالت آمریکا علیه ترامپ» نوشت: «امریکاییهای خشمگین از سیاستهای دولت دونالد ترامپ، در جای جای کشورشان به خیابان آمدند و تأکید کردند که رئیسجمهور و وزیر بهرهوری او، دست از سر قوانین آمریکا بردارند. در کمتر از سه ماه از روی کار آمدن دولت جدید، نه تنها داخل این کشور عرصه اعتراضات متعدد شد بلکه جنگ تعرفه ترامپ، واکنشهای تقابلی مقامات جهانی را به دنبال داشته تا جایی که برخی، چین را برنده وضعیت موجود دانستهاند.
بیش از یک میلیون نفر در ۵۰ ایالت آمریکا از نیویورک تا آلاسکا و پایتخت این کشور در اعتراض به سیاستهای دولت دونالد ترامپ و ایلان ماسک میلیاردر مشهور امریکایی که سمت وزیر «بهرهوری دولت» را برعهده دارد، به خیابانها آمدند. گزارش سیانان حاکی از این بود که روز شنبه به وقت محلی در این ایالات، حدود یک هزار و ۴۰۰ تجمع اعتراضی برگزار شد. عمده معترضان در پایتخت آمریکا در نزدیکی بنای یادبود واشینگتن تجمع کردند و تظاهرات ضددولتی در سراسر بلوار مرکزی این شهر از ساختمان کنگره تا بنای یادبود لینکلن هم جریان داشت. اخراج هزاران تن از کارکنان فدرال با هدف کوچکسازی دولت، تعطیلی دفاتر منطقهای سازمان تأمین اجتماعی، تعطیلی بسیاری از سازمانها، اخراج مهاجران، جنگ تعرفهای، کاهش محسوس حمایت از افراد تراجنسیتی و همچنین کاهش بودجه برنامههای بهداشتی، عوامل اصلی حضور این افراد در تجمعات اعتراضی بود. این تظاهراتها که به «دست از مداخله بردارید!» شهرت یافته، با همکاری بیش از یکصد و ۵۰ سازمان حقوق بشری، اتحادیه کارگری، فعال انتخاباتی و کهنهسرباز سازماندهی شد. در ساحل غربی و در سیاتل، معترضان تابلوهایی با شعارهایی مانند «مبارزه با الیگارشی» در دست داشتند.
امریکاییهای ناراضی از رئیسجمهور و دولت او، در پورتلند، اورگان و لس آنجلس هم به خیابانها آمدند و شعار دادند. صدها نفر همچنین در پالم بیچ گاردنز واقع در فلوریدا، در فاصله چند مایلی زمین گلف ترامپ، تظاهرات کردند. شماری از آنها صف کشیده بودند و اتومبیلها را به بوق زدن تشویق میکردند و علیه ترامپ شعار میدادند. یکی از معترضان گفت: «آنها باید دست از سر تأمین اجتماعی ما بردارند. فهرست چیزهایی که آنها باید از آن دوری کنند بسیار مفصل است و نکته عجیب این است که این اعتراضها در مدت زمان کمی پس از روی کار آمدن او (ترامپ) رخ میدهند.»
از زمان بازگشت ترامپ به قدرت، فعالان بارها علیه ترامپ و ماسک تظاهرات سراسری برگزار کردهاند. اما قبل از موج اعتراضی روز شنبه، مخالفان ترامپ هنوز نتوانسته بودند این تعداد از مردم را به خیابانها بکشانند. اعتراضات روز شنبه، مشابه تظاهرات زنان در سال ۲۰۱۷ پس از اولین تحلیف ترامپ در واشینگتن یا تظاهرات «زندگی سیاهپوستان مهم است»، پس از قتل جورج فلوید در سال ۲۰۲۰ بود. کاخ سفید در بیانیهای در پاسخ به سؤالی درباره اعتراضها به این موضعگیری اکتفا کرد: «موضع رئیسجمهور ترامپ روشن است. او همیشه از تأمین اجتماعی و خدمات درمانی برای ذینفعان واجدشرایط، حمایت میکند. با این حال، دموکراتها به اتباع بیگانه غیرقانونی، مزایای تأمین اجتماعی و بیمه و خدمات درمانی نیازمندان و سالمندان میدهد که این کار، آمریکا را ورشکسته و سرکوب میکند.»
روزنامه گاردین در مطلبی با پرداختن به پیامدهای جهانی سیاست تعرفهای ترامپ نوشت: «اقدام ترامپ در وضع تعرفههای گسترده و دردناک که روز چهارشنبه هفته گذشته اعلام کرد، به رفتار یک «کودک پارانوئید» میماند که فکر میکند همه به او ظلم کردهاند و حالا باید انتقام بگیرد. اما این انتقامجویی رئیسجمهوری آمریکا میتواند لطمههای بسیاری به اقتصاد ایالات متحده و جهان وارد کند. نگاهی کوچک به والاستریت و عملکرد سرمایهگذاران نیز نشان میدهد که شروع این اقدام تا چه اندازه طوفانی بود.»
والاستریتژورنال، ضد آمریکا بودن را یک نیروی سیاسی قدرتمند که همچنان در برخی کشورهای آسیایی برجسته است خوانده و تحلیل میکند که این ضدیت هر چه بیشتر تشدید خواهد شد. در حالی که ایالات متحده سالها دیپلماسی را صرف بازداشتن کشورهای اروپایی از اتکای اقتصادی بیش از حد به چین کرده است، به زودی هیئتهای تجاری این کشورها اعم از فرانسه، آلمان و کشورهای دیگر سفر به چین را از سر خواهند گرفت.»
روزنامه وطن امروز در صفحه نخست امروز خود تیتر «شروع شد» را برگزید و نوشت: «روز شنبه بیش از ۱۴۰۰ تظاهرات در سرتاسر آمریکا برگزار شد. صدها هزار نفر روز شنبه پنجم آوریل در اعتراض به سیاستها و عملکرد دونالد ترامپ، رئیسجمهوری آمریکا و ایلان ماسک، رئیس اداره بهرهوری دولت آمریکا، در سراسر ایالات متحده به خیابانها آمدند. بیش از هزار و ۴۰۰ تظاهرات در مقابل ساختمانهای کنگره ایالتها، ساختمانهای دولتی، دفاتر نمایندگان، ساختمانهای شهرداریها و پارکها با شعار «دست بردارید» (Hands Off) برگزار شد. بنا بر اعلام سازمان «تفرقهناپذیر» (Indivisible) که از برگزارکنندگان اصلی این اعتراضات است، دستکم ۶۰۰ هزار نفر برای شرکت در تظاهرات روز شنبه در سراسر ۵۰ ایالت آمریکا ثبتنام کرده بودند.
۳ خواسته اصلی معترضان در آمریکا پایان دادن به سلطه میلیاردرها و فساد گسترده دولت ترامپ، توقف کاهش بودجه مدیکید و مدیکر (برنامه بهداشتی فدرال برای افراد کمدرآمد و برنامه ملی بیمه تأمین اجتماعی) و توقف حملات دولت ترامپ به مهاجران بود. همزمان با آشکار شدن تأثیر تعرفههای دونالد ترامپ بر قیمت کالاها، چندین شهر اروپایی نیز عصر شنبه شاهد تظاهرات در اعتراض به سیاستهای مالی رئیسجمهوری آمریکا و ایلان ماسک بودند؛ تظاهراتی که با توجه به مدت زمان کم روی کار آمدن دولت ترامپ، نشاندهنده برافروخته شدن خشم بسیاری از مردم آمریکا و حتی جهان از سیاستهای رئیسجمهوری است که قصد دارد آمریکا را به شکوه سابق خود بازگرداند؛ شکوهی که راه بازگشت به آن از اخراج میلیونی کارمندان دولت فدرال، همچنین افزایش بیقاعده تعرفههای تجاری برای کشورهای متحد و دوست آمریکا میگذرد؛ اقداماتی که صدای اعتراض بسیاری از کشورهای متحد آمریکا را نیز در آورده و منجر به افزایش تنش در روابط آنها با واشنگتن شده است. در حال حاضر اما تظاهرات سراسری در ایالتهای آمریکا به دردسر نخست دولت ترامپ تبدیل شده است؛ تظاهراتی که صدای مخالفت کارمندان فدرال در شرف اخراج دولت آمریکا، سالمندانی که بیمه درمانی آنها در حال قطع شدن است و افراد ناراضی از افزایش قیمتها را به گوش دولت آمریکا و جهان رساند.
تظاهرات روز شنبه آمریکاییها در ایالتهای پرجمعیت و اصلی آمریکا به همراه بسیاری از شهرهای کوچک و بزرگ در حالی برگزار شد که بسیاری از تظاهرکنندگان با شعار «دست بردارید» (Hands Off) خواستار توقف سیاستهای ریاضتی دولت ترامپ شدند؛ سیاستهایی که منجر به تهدید امنیت شغلی چند میلیون کارمند دولت فدرال و خطر بازخرید آنها شده است. از سوی دیگر قطع بیمههای امدادی و درمانی مدیکر و مدیکید - که در دولت بایدن مجدداً راهاندازی شده بود - از سوی دولت ترامپ به منظور کاهش هزینههای دولت، صدای اعتراض بسیاری از افراد سالمند و بیماران را بلند کرده است. سیاستهای ترامپ با شعار جلوگیری از هدررفتن منابع و بودجههای دولتی اجرا شده است و دولت آمریکا با طراحی سازمان بهرهوری که تحت کنترل ایلان ماسک قرار دارد، این سیاستهای ریاضتی را اجرا میکند.
البته ایلان ماسک در روزهای آتی از سمت خود از این سازمان کنارهگیری خواهد کرد، زیرا طبق قوانین محدودکننده وی تنها بمدت ۱۳۰ روز میتواند به عنوان کارمند ویژه دولت آمریکا فعالیت کند و به همین دلیل نیز تلاشها برای اجرای سیاستهایی که طبق اعلام دولت ترامپ قرار است دولت فدرال را چابک و کارآمد کند، شدت و سرعت بالایی دارد، به شکلی که تاکنون سازمان کارآمدی یا بهرهوری دولت ترامپ به رهبری ایلان ماسک بیش از ۲۰۰ هزار نفر از مجموع ۲.۳ میلیون کارمند دولت آمریکا (نیروی فدرال) را حذف کرده است؛ اقدامی که گاه بیبرنامه انجام شده و بازگشت برخی متخصصان ضروری را به همراه داشته است.
در اعتراضات اخیر ضد دولت ترامپ دموکراتها نقش ویژهای ایفا کردند. از سازماندهی تجمعات تا حضور علنی و دعوت از مردم برای ایستادگی در برابر ترامپ از جمله اقدامات دموکراتها در تظاهرات سراسری آمریکا بود. در مهمترین این موارد باراک اوباما، رئیسجمهور دموکرات پیشین آمریکا در اظهارنظری تهاجمی و جنجالی به مخالفت با سیاستهای ترامپ پرداخت.
رئیسجمهور پیشین آمریکا گفت «عمیقاً نگران» اقدامات دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا و دولتش است و هدف قرار دادن دانشگاهها، تصمیمات اقتصادی و اعمال تعرفهها را مورد انتقاد قرار داد. اوباما در سخنرانی خود در کالج همیلتون در نیویورک گفت: «من بیشتر نگران دولت فدرالی هستم که دانشگاهها را تهدید میکند تا اسامی دانشجویانی را که از حق آزادی بیان خود استفاده میکنند، فاش کنند». اوباما توضیح داد نگران کاخ سفیدی است که دفاتر وکالتی را هدف قرار میدهد که از ایدهها یا طرفهایی که با او اختلاف دارند، دفاع میکنند و اشاره کرد دولت، رسانهها را مجازات کرده است.»
روزنامه شرق در صفحه نخست امروز خود تیتر «گروسی در راه تهران» را برگزید و نوشت: «رافائل گروسی، مدیر کل آژانس بینالمللی انرژی اتمی، در گفتوگویی با شبکه تلویزیونی «لا ناسیون ماس» آرژانتین، دیدگاه خود را درباره برنامه هستهای ایران بیان کرد. وی با اشاره به وضعیت کنونی، اظهار کرد که «دو نکته کلیدی وجود دارد. نخست آنکه ایران در حال حاضر دارای سلاح هستهای نیست؛ با این حال، بخش زیادی از قطعات لازم برای تکمیل چنین سلاحی را در اختیار دارد». او در ادامه افزود «جمهوری اسلامی ایران، مقدار قابل توجهی مواد هستهای ذخیره کرده است. همانگونه که میدانید، برای تولید یک سلاح هستهای، به مجموعهای از مؤلفهها نیاز است.
از جمله مهمترین آنها، وجود مادهای است که بتواند واکنش زنجیرهای ایجاد کند؛ همان قدرت عظیمی که ماهیت ویرانگر یک سلاح هستهای را رقم میزند. این ماده، اورانیوم غنیشده است؛ ایزوتوپی از اورانیوم که تا سطح مشخصی از خلوص، غنیسازی شده است». گروسی در ادامه، در چارچوب فضاسازیهای رایج غرب درباره برنامه صلحآمیز هستهای ایران، اظهار کرد «بدون ورود به جزئیات فنی، ارزیابی ما این است که ایران در حال حاضر میزان کافی از اورانیوم غنیشده برای ساخت تقریباً شش تا هفت سلاح هستهای را در اختیار دارد.
با این حال، تأکید میکنم که این به معنای در اختیار داشتن چنین سلاحهایی نیست. فرایند ساخت آن، نیازمند سامانهها و فناوریهای بسیار پیچیدهای است که ما در حال مذاکره درباره آنها با ایران هستیم». وی همچنین به تبادل پیام میان آمریکا و ایران در روزهای اخیر اشاره کرد و عنوان داشت «بر اساس اطلاعات ما، رئیسجمهور ترامپ پیامی رسمی خطاب به رهبر عالی ایران ارسال کرده است. ساختار حکومتی در ایران منحصربهفرد است؛ چراکه فراتر از دولت و رئیسجمهور، رهبر معنوی کشور وجود دارد که تصمیمگیر نهایی در مسائل کلان بهشمار میآید». گروسی افزود «در این پیام، ترامپ از آمادگی برای مذاکره سخن گفته، اما همزمان هشدارهایی نیز مطرح کرده و به بازه زمانی دوماهه و احتمال انجام حملات نظامی اشاره کرده است. به نظر من، اکنون در نقطهای حساس ایستادهایم و لازم است تلاشها برای مدیریت اوضاع ادامه یابد.
در این بین آژانس خواستار شفافسازی بیشتر در مورد دو مکان اعلامنشده شده که در آنها مواد هستهای یافت شده است. در صورت عدم همکاری تهران، آژانس احتمال ارجاع مجدد پرونده ایران به شورای امنیت سازمان ملل را مطرح کرده است. از دیگر موارد نگرانکننده، تصمیم ایران در سپتامبر ۲۰۲۳ برای لغو مجوز برخی از بازرسان آژانس بود. تهران این اقدام را واکنشی به «رفتار سیاسی سه کشور اروپایی» خواند. این تصمیم، نگرانیهایی درباره اثربخشی بازرسیهای بینالمللی و شفافیت برنامه هستهای ایران ایجاد کرده است. در این شرایط، سفر احتمالی گروسی به تهران، واجد اهمیت استراتژیک خاصی است.»
روزنامه دنیای اقتصاد در صفحه نخست امروز خود تیتر «مجوز مذاکرات غیرمستقیم صادر شده است» را برگزید و نوشت: «به دنبال اعلام رسمی ایران مبنی بر آمادگی برای مذاکره غیرمستقیم با آمریکا، روز گذشته رئیس ستاد کل نیروهای مسلح جزئیات جدیدی از محتوای پاسخ ایران به نامه اخیر رئیسجمهور آمریکا را تشریح کرد. بنا بر روایت سرلشکر محمد باقری، در این نامه ایران با مذاکره غیرمستقیم با آمریکا موافقت کرده و در عین حال تاکید کرده که به هر تهدیدی با تمام قوا پاسخ خواهد داد. باقری با تاکید بر اینکه پاسخ ایران به نامه آمریکا بر مبنای عقلانیت و اقتدار بود، گفت: در این نامه تاکید شده مذاکره مستقیم نخواهیم کرد، اما مذاکره غیرمستقیم ایرادی ندارد، چراکه ایران راه را نمیبندد و راه مذاکره غیرمستقیم را باز میگذارد تا اگر صادقانه حرکت کنید، بشود مذاکره کرد.
پیش از این عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، در مراسم بزرگداشت نوروز ۱۴۰۴ که شامگاه شنبه ۱۶ فروردین با حضور سفرا و رؤسای نمایندگیهای دیپلماتیک مقیم تهران و همسران آنها برگزار شد، با اشاره به رویکرد مسئولانه و مدبرانه جمهوری اسلامی ایران در قبال تحولات بینالمللی، در خصوص محتوای نامه ایران به آمریکا تصریح کرد: پاسخ ایران به نامه رئیسجمهور آمریکا متناسب با محتوا و لحن نامه وی داده شده و در عین حال فرصت استفاده از دیپلماسی نیز حفظ شده است.
عراقچی تصریح کرد: علیالاصول، مذاکره مستقیم با طرفی که مدام تهدید به توسل به زور بر خلاف منشور ملل متحد میکند و مواضع متناقضی توسط مقامهای مختلف آن بیان میشود، بیمعنا خواهد بود، اما ما همچنان به دیپلماسی پایبند بوده و حاضریم مسیر مذاکره غیرمستقیم را بیازماییم.
در همین راستا روز گذشته خبرگزاری رویترز از قول یک مقام ایرانی خبر داد که اگرچه ایران درخواست رئیسجمهور آمریکا، دونالد ترامپ، برای مذاکرات مستقیم را رد کرده، اما تمایل دارد مذاکرات غیرمستقیم از طریق عمان – که مدتهاست کانالی برای تبادل پیام میان دو کشور رقیب بوده – ادامه یابد. به گزارش انتخاب این مقام که نخواست نامش فاش شود، افزود: مذاکرات غیرمستقیم فرصتی برای ارزیابی میزان جدیت واشنگتن درباره راهحل سیاسی با ایران فراهم میکند. گرچه این مسیر ممکن است دشوار باشد، اما در صورتی که پیامهای آمریکا از آن حمایت کند، چنین مذاکراتی میتواند بهزودی آغاز شود.
سرلشکر باقری روز ۱۵ فروردین نیز با لباس غیرنظامی در پیامی از تختجمشید خطاب به مردم ایران بر صلح و آرامش و رابطه دوستی با سایر ملل تاکید کرده بود. پیامی که بسیاری آن را همزمان با احتمال آغاز مذاکرات غیرمستقیم ایران و آمریکا نمادین و معنادار توصیف کردند.
اما تاکید ایران بر مذاکره غیرمستقیم با آمریکا در حالی است که دونالد ترامپ، رئیسجمهور آمریکا، روز ۱۵ فروردین در سخنانی پس از ارسال پاسخ ایران به نامهاش، در گفتوگو با خبرنگاران تاکید کرده است که مذاکرات مستقیم را ترجیح میدهد، چرا که سریعتر انجام میشود.