به گزارش خبرگزاری ایمنا، بهرام بیضایی، پدر نمایش نوین ایران و یکی از بزرگترین چهرههای تئاتر، سینما و ادبیات معاصر، در ۸۷ سالگی درگذشت. این هنرمند برجسته که آثاری ماندگار چون «باشو، غریبه کوچک» و «مرگ یزدگرد» را خلق کرد، نقش بیبدیلی در شکلگیری فرهنگ و هنر ایران در قرن بیستم و بیستویکم داشت. خبر درگذشت او تأیید شده و جامعه هنری ایران و جهان را در سوگ نشانده است.
بهرام بیضایی؛ زندگینامه و جایگاه هنری
بهرام بیضایی ۵ دی ۱۳۱۷ در تهران به دنیا آمد و در طول چند دهه فعالیت هنری خود به یکی از تأثیرگذارترین چهرههای فرهنگ و هنر ایران تبدیل شد. او نویسنده، نمایشنامهنویس، کارگردان سینما و تئاتر، فیلمنامهنویس، پژوهشگر و استاد دانشگاه بود که تئاتر و سینمای معاصر ایران را متحول کرد.
بیضایی در خانوادهای با پیشینه فرهنگی رشد کرد؛ پدر و پدر بزرگش در تعزیهخوانی و هنرهای نمایشی نقش داشتند و همین زمینه باعث شد او از نوجوانی به هنر و ادبیات علاقهمند شود.
شروع مسیر هنری و فعالیتهای نخستین
بیضایی نوشتن را از دوران دبیرستان آغاز کرد و در سالهای جوانی، نقدها، مقالهها و نمایشنامههایی در نشریات هنری منتشر کرد. او برخلاف بسیاری از همنسلانش، تحصیلات دانشگاهی در رشته ادبیات را نیمهکاره رها کرد و از همان سالها وارد دنیای حرفهای هنر شد.
در دهه ۱۳۴۰ به اداره هنرهای دراماتیک پیوست و همزمان در تئاتر و سینما فعال شد. او توانست سبک و رویکردی نوین در نمایش و فیلم ایجاد کند که بعدها به عنوان نمایش نوین ایران شناخته شد.
آثار برجسته بیضایی در تئاتر
یکی از مهمترین جنبههای فعالیت بیضایی تئاتر بود. او نهتنها نمایشنامههای ماندگار نوشت، بلکه بسیاری از آثار را کارگردانی کرد و در تحلیل ساختار و نظریه نمایش نقشی بیبدیل ایفا کرد. از جمله آثار برجسته او مرگ یزدگرد (Marg-e Yazdgerd) از مهمترین نمایشنامههای ایرانی است که بعدها فیلمی مشهور هم بر اساس آن ساخته شد.
این آثار نه فقط در ایران بلکه در سطح جهانی نیز مورد توجه قرار گرفتند و بیضایی را در ردیف بزرگترین نمایشنامهنویسان معاصر قرار دادند.
ورود به سینما و خلاقیتهای بینظیر
بهرام بیضایی در سینما نیز همچون تئاتر موفق بود. او با فیلمهای خود نگاه تازهای به داستانگویی و انسانگرایی در سینما ارائه داد. چند مورد از مهمترین فیلمهاو آثار شاخص او:
- رگبار (Downpour)– اولین فیلم بلند او که صدای تازهای در سینمای ایران .
- مرگ یزدگرد – اقتباسی سینمایی از نمایشنامه مشهور
- باشو، غریبه کوچک – فیلمی که در میان منتقدان ایرانی به عنوان یکی از بهترین فیلمهای تاریخ سینمای ایران شناخته شده است.
- سگکشی، شاید وقتی دیگر و مسافران
است.
بیشتر بخوانید: بهرام بیضایی از ایران میگوید
زندگی آکادمیک و کارهای پژوهشی
بیضایی علاوه بر تولید آثار هنری، در رشتههای مرتبط با نمایش و سینما پژوهش و آموزش نیز داشت. او استاد دانشگاه بود و در دانشگاههای معتبر داخلی و خارجی به تدریس و تحقیق پرداخت.
آخرین سالها و زندگی در خارج از کشور
در سالهای اخیر بهرام بیضایی در ایالات متحده آمریکا زندگی میکرد و در مرکز ایرانشناسی دانشگاه استنفورد فعالیت میکرد؛ جایی که همچنان به پژوهش، نوشتن و اجرای نمایش مشغول بود.
درگذشت بهرام بیضایی؛ سوگواری هنر ایران
خبر درگذشت بهرام بیضایی در ۲۷ دسامبر ۲۰۲۵ (۵ دی ۱۴۰۴)، درست در روز تولد ۸۷ سالگیاش منتشر شد و واکنشهای گستردهای را در میان هنرمندان، نویسندگان و دوستداران فرهنگ ایران بهدنبال داشت.
بیشتر بخوانید: بهرام بیضایی؛ هنرمندی ذوالفنون که هیچگاه از ایران بد نگفت
همسر بهرام بیضایی کیست؟
بهرام بیضایی در کنار فعالیتهای هنری پررنگ خود، زندگی شخصی کمحاشیهای داشت و همواره ترجیح میداد خانوادهاش دور از فضای رسانهای بمانند؛ همسر او مژده شمسایی، بازیگر شناختهشده تئاتر و سینماست که در بسیاری از آثار بیضایی نقشآفرینی کرده است و به عنوان نزدیکترین همراه هنری و فکری او شناخته میشود. حاصل این ازدواج یک فرزند پسر به نام نیاسان بیضایی است که در حوزه هنرهای نمایشی و موسیقی فعالیت دارد و مسیر فرهنگی خانواده بیضایی را ادامه میدهد.
همسر این هنرمند در شبکههای اجتماعی خبر را اعلام کرد و جامعه هنری را در غم از دست دادن یکی از پایهگذاران هنر مدرن ایران شریک کرد.
بیشتر بخوانید: بهرام بیضایی درگذشت + بیوگرافی و آثار
میراث فرهنگی و تأثیر بر نسلهای بعد
بهرام بیضایی نه فقط یک کارگردان و نمایشنامهنویس، بلکه پژوهشگر فرهنگ، استاد، نظریهپرداز هنر و پلی میان سنت و نوآوری در نمایش و سینما بود. آثار او همچنان در دانشگاهها، تئاترها و جشنوارههای داخلی و بینالمللی مورد مطالعه قرار میگیرند و الهامبخش نسلهای بعدی هنرمندان هستند.
افسانهای که ماندگار شد
بهرام بیضایی با خلق آثاری که شناخت عمیق از تاریخ، اسطوره، انسانگرایی و ملت ایران را به تصویر میکشند، جایگاهی بیرقیب در تاریخ هنر ایران داشت. زندگی و آثار او نشان میدهد که چگونه هنر میتواند مرزهای زمان و مکان را پشت سر بگذارد و برای همیشه در حافظه یک جامعه جاودان بماند.
