فرصت سازی اردوغان از بحران شام؛ برگ برنده ترکیه در حیاط خلوت اعراب/ پاشنه آشیل تحریرالشام نشانه گرفته شد؟

به گزارش اقتصادنیوز، امواج میدیا با انتشار یادداشتی مدعی شد، بحران‌های متعدد انرژی در سوریه، کشوری که جنگ آن را درگیر آسیب‌های فراوان کرده، سال‌هاست که ادامه دارد. از سال 2011، جنگ داخلی سوریه موجب کاهش شدید تولید در میادین نفتی و تخریب بخش زیادی از شبکه انرژی این کشور شده است. تولید برق اکنون به کمتر از یک چهارم میزان پیش از جنگ رسیده و تولید نفت خام در سال 2023 تنها حدود 10 درصد از سطح تولید سال 2009 است. این مشکلات به رنج‌های انسانی دامن زده است. کمبود انرژی و سوخت وضعیت ناامنی غذایی را در سوریه تشدید کرده و در برخی موارد شاهد مرگ کودکان به دلیل خفگی بوده‌ایم، چرا که خانواده‌ها برای گرم ماندن در زمستان مجبور به سوزاندن بطری‌های پلاستیکی شده‌اند. در میان این گذار سیاسی دشوار، برخی از کشورهای منطقه که روابط خوبی با مقامات جدید دمشق دارند، در شرایطی قرار دارند که می توانند به چالش های انرژی در شام پایان دهند.

پس لرزه های قطع صادرات نفت ایران به شام

به ادعای این وبگاه، پیش از سقوط دولت بشار اسد در دسامبر 2024 به دست گروه سنی تحریر الشام، مسائل مربوط به انرژی باعث بروز ناآرامی‌ها و بی‌ثباتی مجدد شده بود. برای مثال، در اواخر دوره حکومت اسد، کمبود برق و سوخت اعتراضاتی در السویدا را رقم زد که بزرگترین تظاهرات در این کشور از زمان آغاز بهار عربی بود.امروز، وضعیت انرژی در سوریه به شدت پیچیده شده است. در برخی محله‌های دمشق تنها 15 دقیقه برق در روز تأمین می‌شود. خارج از پایتخت، قطع برق به شکلی گسترده و مکرر رخ می دهد. نیروهای سوریه دموکراتیک (YPG) به جای دولت مرکزی دمشق، کنترل اکثر میادین نفتی سوریه را در دست دارند.مهم‌تر از همه علیرغم سقوط دولت بشار اسد، تحریم‌های آمریکا و اروپا همچنان پابرجا بوده و فشار شدیدی بر سوریه وارد می‌کنند که حل مشکلات انرژی را دشوارتر از همیشه می‌سازد.

دور خیز رقبا برای نقش افرینی در سوریه

پس از سقوط اسد، ارسال نفت خام ایران به سوریه قطع شده و همین گزاره نه تنها شرایط را پیچیده تر کرده بلکه بر اختلال های حاکم نیز افزوده است. سوریه که طی 14 سال گذشته به طور متوسط 90 درصد نیازهای نفتی خود را از ایران تأمین می‌کرد، اکنون اما با خلا جدی در تأمین انرژی مواجه است. ایران روزانه حدود 60 هزار تا 70 هزار بشکه نفت به سوریه ارسال می‌کرد. اکنون تلاش‌هایی برای پر کردن این خلا انجام می‌شود.بحران سوخت در سوریه، به واسطه زمستان بدتر شده و تهدیدی جدی برای روند سیاسی شکننده در این کشور به شمار می‌آید. سوریه به شدت نیازمند کمک از کشورهای منطقه و فرامنطقه ای است. قطر که روابط نزدیکی با مقامات جدید دمشق دارد، قصد دارد به تثبیت ثبات و کمک به یک گذار آرام در سوریه کمک کند. قطر با منابع گسترده گاز طبیعی خود قادر است تأثیر مثبتی در این زمینه بگذارد.از همین رو دوحه تا حدودی ارسال کمک به سوریه در زمینه انرژی را آغاز کرده است. ماه گذشته، دو کشتی تولید برق از سوی آنکارا و دوحه به سوریه ارسال شد تا 800 مگاوات برق به این کشور تأمین کنند. این اقدام یک روز پس از آن صورت گرفت که ایالات متحده معافیت‌هایی از تحریم‌ها برای معاملات با نهادهای دولتی سوریه به مدت شش ماه را صادر کرد تا برخی معاملات انرژی برای کاهش فاجعه‌های انسانی امکان‌پذیر شود.

پاشنه اشیل قطر

به ادعای این وبگاه قطر برای تامین انرژی دو راه عمده برای کمک به سوریه پیش رو دارد: نخست تأمین برق پایدار: قطر می‌تواند در تأمین منابع پایدار برق برای سوریه نقش داشته باشد. به گفته «کلبی کانلی»، تحلیل‌گر ارشد انرژی، سوریه نیاز به سوخت برای نیروگاه‌های خود دارد و علاوه بر آن باید در زیرساخت‌های برق خود که نیمی از آن در جنگ تخریب شده، سرمایه‌گذاری کند.دوم، سرمایه‌گذاری در بخش نفت و گاز سوریه: قطر می‌تواند در بازسازی میادین نفتی سوریه که تحت کنترل دولت دمشق قرار دارند، سرمایه‌گذاری کند. «دکتر جیم کرین»، پژوهشگر انرژی در موسسه سیاست عمومی «بیکر» دانشگاه رایس، معتقد است قطر ممکن است در آغاز فرآیند احیای بخش نفتی سوریه مشارکت کرده و با کاوش و سرمایه‌گذاری در صنعت انرژی سوریه، امکان توسعه بخش صادراتی محدود را فراهم کند. با این حال، به گفته کرین، ریسک‌های سیاسی برای هر سرمایه‌گذاری خارجی در سوریه در شرایط گذار شکننده فعلی بسیار بالا است. همچنین، بسیاری از شرکت‌های بین‌المللی نفتی حاضر نیستند به طور فعال وارد بازار سوریه شوند. ولی این احتمال وجود دارد که شرکت دولتی «قطر انرژی» به عنوان شریک جذابی برای شرکت‌های بین‌المللی وارد سوریه شود.

در کوتاه‌مدت، شرکت‌های قطری احتمالاً به تدریج وارد سوریه خواهند شد و بیشتر کمک‌ها در قالب کمک‌های دولتی و از طریق روابط دولتی به دولت سوریه ارائه می شود. قطر می‌تواند با تأمین مالی واردات سوخت و انرژی به سوریه کمک کند، در حالی که شرکت‌های ترکیه‌ای قادرند این فرآیند را تسهیل کنند.در مجموع، قطر و دیگر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس ممکن است نقش‌های مهمی در سرمایه‌گذاری در بخش‌های انرژی سوریه ایفا کنند، و این سرمایه‌گذاری‌ها می‌توانند به تقویت جایگاه آنها در سوریه پس از اسد و تأثیرگذاری بر تحولات این کشور کمک کنند.