ایلنا از فارس گزارش می‌دهد؛
بحران آب و غیبت فلامینگوها در بختگان/ زیستگاهی که دیگر امن نیست
در دل پهنه‌های گسترده تالاب بختگان، جایی که روزگاری هزاران فلامینگو با رقص‌های صورتی‌شان آسمان را زینت می‌دادند، امروز سکوتی تلخ و نگران‌کننده حکم‌فرماست.
به گزارش خبرنگار ایلنا، این تالاب که سال‌ها زیستگاه امن و پرجنب‌وجوشی برای فلامینگوها، پلیکان خاکستری بود، حالا درگیر بحرانی عمیق است؛ بحرانی که ریشه در کاهش بارش‌ها، برداشت بی‌رویه آب و گرمای زودرس بهار دارد.
مشاهدات میدانی به وضوح نشان می‌دهند که کلونی‌های تخم‌گذاری فلامینگوها در سال جاری در بختگان شکل نگرفته‌اند و تنها حضور یک فلامینگوی تنها ثبت شده است. این نشانه‌ای از تغییر رفتار این پرندگان مهاجر و ترک زیستگاه دیرینه‌شان است.
خشکی شدید تالاب و کاهش منابع آبی، زیستگاه را به شوره‌زار تبدیل کرده و امنیت اکوسیستمی را از بین برده است. فعالان محیط زیست هشدار می‌دهند که اگر روند فعلی ادامه یابد، نه تنها فلامینگوها بلکه کل زنجیره غذایی تالاب نابود خواهد شد و خطر شوره‌زارهای گسترده و گردوغبار، سلامت منطقه را تهدید می‌کند.
اکنون بیش از هر زمان دیگری، ضرورت اقدام فوری برای تأمین حق‌آبه، مدیریت پایدار منابع آب و ایجاد مناطق حفاظت‌شده احساس می‌شود. اگر فلامینگوها برای همیشه از بختگان بروند، بخشی از تاریخ طبیعی و زیبایی‌های بی‌بدیل این سرزمین برای همیشه از دست خواهد رفت؛ فاجعه‌ای که باید با اراده‌ای جدی و برنامه‌ای علمی مهار شود.
مشاهدات میدانی در بهار ۱۴۰۴ نشان می‌دهد که فلامینگوها، که در سال‌های گذشته در شرق تالاب بختگان، به‌ویژه در مناطق محمدآباد و حاجی‌آباد نی‌ریز، کلونی‌های تخم‌گذاری تشکیل می‌دادند، امسال در این منطقه دیده نشده‌اند.
بررسی انجام‌شده در ۲۲ اردیبهشت ۱۴۰۴ تنها حضور یک فلامینگوی تنها را ثبت کرد، که نشانه‌ای از نبود کلونی‌های اصلی است.
در این خصوص رسول حاجی‌باقری، کنشگر محیط زیست و دبیر انجمن دیده‌بان استهبان، در گفت و گو با «ایلنا» می گوید: فلامینگوها به دلیل نبود آب کافی و تغییر شرایط اکوسیستمی، احتمالاً رفتارشان تغییر کرده و بختگان را ترک کرده‌اند.
به گفته وی بختگان طی هزاران سال یک زیستگاه ارزشمند برای فلامینگوها و ده‌ها گونه‌ی دیگه از جمله پلیکان خاکستری و اردک مرمری و ... بوده است اما با ادامه روند فعلی و کاهش بارش‌ها طی سال‌های آینده قطعا شوره‌زار خواهیم داشت.
حاجی احمدی می گوید: این وضعیت با گرمای زودرس و کاهش شدید منابع آبی تشدید شده است و بختگان دیگر برای تخم‌گذاری فلامینگوها مناسب نیست.
وی می افزاید: با احتمال خشک شدن کامل آب باقی‌مانده تالاب تا اواخر خرداد، این وضعیت تهدیدی جدی برای بقای این گونه در منطقه ایجاد کرده است.
حاجی‌باقری تأکید می‌کند: بارها هشدار داده‌ایم که برداشت بی‌رویه آب برای کشاورزی، بختگان را به نابودی کشانده است و این تالاب دیگر توان پشتیبانی از گونه‌های کلیدی مانند فلامینگوها را ندارد. گرمای زودرس بهار ۱۴۰۴، که دمای نی‌ریز را به بیش از ۳۵ درجه سانتی‌گراد رساند، تبخیر آب باقی‌مانده را تسریع کرد.
بختگان؛ زیستگاهی که دیگر امن نیست
دبیر انجمن دیده‌بان استهبان می‌گوید: شرق بختگان، به‌ویژه محمدآباد، به دلیل امنیت اکوسیستمی، محل اصلی لانه‌گذاری فلامینگوها بود، اما حالا این منطقه به شوره‌زار تبدیل شده است.
گزارش‌های اداره کل حفاظت محیط زیست فارس نیز نشان می‌دهد که هیچ شواهد مستندی از حضور کلونی‌های فلامینگو در سال ۱۴۰۴ ثبت نشده است. فیلمی که در اواخر اسفند ۱۴۰۳ منتشر شد، آخرین نشانه از این پرندگان بود، اما بررسی‌های بعدی اثری از آنها نشان نداد.
به گفته این فعال محیط زیست غیبت فلامینگوها نشانه‌ای از تخریب اکوسیستم بختگان است.
حاجی‌باقری هشدار می دهد: اگر بختگان به همین شکل خشک بماند، نه‌تنها فلامینگوها، بلکه کل زنجیره غذایی تالاب نابود خواهد شد.
وی اضافه می کند: خطر شوره‌زارهای بختگان و گردوغبار در ادامه تخریب این زیستگاه وجود خواهد داشت
راهکارها و ضرورت اقدام فوری
این کنشگر محیط زیست ادامه می دهد: بدون حق‌آبه و مدیریت کشاورزی، بختگان شانسی برای احیا ندارد. ایجاد مناطق حفاظت‌شده و استفاده از فناوری‌های نوین آبیاری از راهکارهای پیشنهادی است.
حاجی باقری می‌گوید: فقدان کلونی‌های فلامینگو در بختگان، همراه با احتمال خشک شدن کامل تالاب آینده این گونه را به خطر انداخته است.
وی خاطرنشان می‌کند: اگر فلامینگوها از بختگان حذف شوند، بخشی از هویت طبیعی فارس از دست خواهد رفت.
شینا انصاری، رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، در سفر اخیر خود به فارس وضعیت تالاب‌های این استان را فاجعه‌بار خواند و خواستار تأمین حق‌آبه شد.
بدون اقدام فوری برای احیای تالاب و مدیریت منابع آبی، فلامینگوها ممکن است به طور کامل از این زیستگاه حذف شوند، فاجعه‌ای که نه‌تنها اکوسیستم، بلکه میراث طبیعی منطقه را تهدید می‌کند.
