خبرگزاری مهر، گروه سیاست - نفیسه عبدالهی: غنی‌سازی اورانیوم در ایران تنها یک فناوری پیشرفته نیست؛ بلکه به ستون فقرات راهبرد ملی تبدیل شده است. از تأمین سوخت راکتورهای تحقیقاتی و نیروگاه‌های هسته‌ای تا تقویت جایگاه ژئوپلیتیکی کشور؛ این فناوری ابعاد سیاسی، علمی، صنعتی و بین‌المللی گسترده‌ای دارد. در شرایطی که تحریم‌ها و فشارهای بین‌المللی ادامه دارد، غنی‌سازی اورانیوم به نماد استقلال، امنیت انرژی و قدرت چانه‌زنی ایران در عرصه جهانی بدل شده است.
توان بومی ایران در غنی‌سازی اورانیوم، نقش تعیین‌کننده‌ای در تأمین سوخت راکتورهای تحقیقاتی ایفا می‌کند؛ راکتورهایی که منبع اصلی تولید رادیوداروهای حیاتی برای بیش از یک میلیون بیمار ایرانی در سال هستند. رادیوداروهایی که در درمان بیماری‌هایی چون سرطان، بیماری‌های قلبی و اختلالات عصبی کاربردهای حیاتی دارند.
نبود استقلال در تأمین سوخت این راکتورها، کشور را در معرض وابستگی استراتژیک به منابع خارجی قرار می‌دهد؛ وابستگی‌ای که می‌تواند منجر به قطع یا تأخیر در تولید رادیوداروها، اختلال در درمان بیماران و آسیب جدی به بهداشت عمومی شود. سابقه بدعهدی برخی قدرت‌های خارجی در تأمین سوخت راکتور تهران، نمونه‌ای بارز از این آسیب‌پذیری است.
تجربه بدعهدی طرف‌های خارجی در سوخت راکتور تهران، نشان داد که اتکای صرف به منابع خارجی، تهدیدی برای امنیت بهداشت عمومی کشور است. غنی‌سازی، ستون پایداری در درمان بیماری‌هایی مانند سرطان و اختلالات عصبی محسوب می‌شود.
انرژی مستقل، اقتصاد مقاوم
ایران با هدف تأمین پایدار انرژی، توسعه ظرفیت ساخت نیروگاه‌های قدرت و سوخت هسته‌ای را در قالب پروژه راهبردی ۲۰ هزار مگاواتی در دستور کار قرار داده است. غنی‌سازی اورانیوم در این چارچوب، نه فقط یک تکنولوژی پیشرفته، بلکه یک ابزار کلیدی برای امنیت انرژی و کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و وارداتی محسوب می‌شود.
دستیابی به چرخه کامل سوخت، ایران را در مسیر تولید پایدار برق هسته‌ای قرار می‌دهد. این موضوع نه تنها از منظر اقتصادی، بلکه در جهت تحقق استقلال انرژی و کاهش آسیب‌پذیری در برابر تحریم‌ها اهمیت بنیادین دارد.
فناوری‌ای که قدرت چانه‌زنی می‌آورد
توان فنی ایران در تنظیم سطح غنی‌سازی، به یک ابزار دیپلماتیک مؤثر تبدیل شده است. ایران با تکیه بر این ظرفیت فناورانه، در مذاکرات بین‌المللی مانند برجام در گذشته و مذاکرات جاری و آینده، اهرم چانه‌زنی مشروع و قدرتمندی در اختیار دارد.
غنی‌سازی اورانیوم نه فقط ظرفیت علمی، بلکه وزن سیاسی و راهبردی ایران را افزایش داده است. این فناوری ابزاری برای تنظیم تعاملات بین‌المللی، بدون وابستگی به بازیگران مداخله‌گر یا سازوکارهای تحمیل‌شده، است.
بازدارندگی فناورانه؛ قدرت بدون سلاح
در منطقه‌ای مملو از تهدیدات امنیتی، غنی‌سازی صلح‌آمیز و تحت نظارت آژانس به‌عنوان نماد بازدارندگی فناورانه، پیامی روشن به دشمنان بالقوه مخابره می‌کند. ایران با تسلط بر طراحی سانتریفیوژهای پیشرفته، بدون ورود به رقابت تسلیحاتی، توازن راهبردی هوشمندانه‌ای ایجاد کرده است.
این نوع بازدارندگی برخلاف بازدارندگی نظامی کلاسیک، مبتنی بر فناوری، عقلانیت و مشروعیت بین‌المللی است؛ سدی نرم اما محکم در برابر فشارها و تهدیدات.
ایران نه به‌دنبال سلاح هسته‌ای است و نه به آن نیاز دارد؛ اما توان فناورانه‌ی بومی‌اش این پیام را منتقل می‌کند که «در برابر فشار یا تجاوز، توان دفاع از منافع خود را دارد» و این جوهره‌ی بازدارندگی فناورانه در قرن بیست‌ویکم است.
شتاب علمی؛ از هسته‌ای تا نانو
غنی‌سازی اورانیوم بستری برای رشد هم‌زمان ده‌ها حوزه علمی است؛ از فیزیک هسته‌ای و مهندسی مکانیک گرفته تا کنترل صنعتی، فناوری خلأ و نانوتکنولوژی. ایران با توسعه این فناوری، یک اکوسیستم میان‌رشته‌ای از نوآوری ایجاد کرده که دستاوردهای آن فراتر از صنعت هسته‌ای است.
توان داخلی در طراحی نسل جدید از سانتریفیوژها نه تنها نشان‌دهنده پیشرفت علمی، بلکه شتاب‌دهنده توسعه صنایع پیشرفتهای مانند هوافضا، الکترونیک دقیق و تجهیزات پزشکی است. این همان مفهوم سرریز فناوری به بخش‌های دیگر اقتصاد است.
صنعت دقیق، اقتصاد مقاوم
توسعه غنی‌سازی منجر به شکل‌گیری زنجیره‌ای از صنایع پیشرفته داخلی شده است؛ از ماشین‌کاری دقیق و آلیاژهای مقاوم، تا سنسورها و سیستم‌های کنترل پیشرفته. این زنجیره صنعتی، علاوه بر تقویت زیرساخت‌های هسته‌ای، ظرفیت صادرات و اشتغال دانش‌بنیان را نیز ایجاد کرده است.
مشروعیت حقوقی، موضع مستحکم
مطابق ماده ۴ معاهده منع گسترش سلاح‌های هسته‌ای (NPT)، ایران حق مسلم دارد از فناوری غنی‌سازی برای مصارف صلح‌آمیز استفاده کند. تهران ضمن پایبندی به نظارت‌های آژانس، برنامه خود را با شفافیت و در چارچوب‌های قانونی پیش می‌برد.
ایران برخلاف برخی کشورهای منطقه که فاقد عضویت NPT هستند یا برنامه‌های مخفی دارند، مسیر هسته‌ای خود را با شفافیت پیش برده و به الگویی برای کشورهای مستقل و جهان اسلام در دفاع از حقوق فناورانه تبدیل شده است.
ایران؛ الگوی بومی‌سازی در جهان اسلام
پیشرفتهای فناورانه ایران در شرایط تحریم، نه تنها نماد مقاومت ملی است، بلکه الگویی الهام‌بخش برای سایر کشورهای مسلمان و در حال توسعه است که به دنبال دستیابی به فناوری‌های پیشرفته به‌صورت مستقل هستند.
ایران توانسته است، بدون خروج از تعهدات بین‌المللی، مسیر بومی‌سازی فناوری حساس را طی کرده و در مقابل فشارهای سیاسی و کارزارهای فشار چندجانبه، رویکردی فعال و الهام‌بخش اتخاذ نماید.
تقویت جایگاه ژئوپلیتیکی ایران
ایران با دستیابی به چرخه کامل سوخت هسته‌ای، اکنون بازیگری غیرقابل چشم‌پوشی در معادلات منطقه‌ای و جهانی است. این جایگاه، نه از مسیر نظامی‌گری، بلکه از مسیر علم، فناوری و راهبرد به‌دست آمده است.
فناوری غنی‌سازی اورانیوم در جمهوری اسلامی ایران، صرفاً یک فرآیند صنعتی یا علمی محدود نیست، بلکه پدیده‌ای «چندبُعدی و راهبردی» است که در تقاطع چهار حوزه‌ی بنیادین قرار دارد: استقلال علمی، امنیت انرژی، مشروعیت حقوقی و قدرت ژئوپلیتیکی.
