به گزارش خبرگزاری ایمنا، ملیله‌کاری ریشه در گذشته‌های دور دارد و برخی کارشناسان پیدایش آن را به دوران صفویه نسبت می‌دهند، زمانی که اصفهان به‌عنوان پایتخت هنر ایران، میزبان کارگاه‌های متعدد صنایع‌دستی بود. این هنر اغلب در کنار فلزکاری، قلم‌زنی و میناکاری توسعه پیدا کرد و روی ظروف نقره، طلا و مس اجرا شد.
هدف اصلی ملیله‌کاری تزئین فلز با سیم‌های نقره‌ای یا طلایی است، به‌گونه‌ای که طرح‌ها جلوه‌ای هندسی و در عین حال ظریف داشته باشند. طرح‌ها اغلب الهام گرفته از طبیعت، اسلیمی‌ها، گل و مرغ‌ها و نقش‌های هندسی هستند و نشان‌دهنده ذوق و دانش استادکار ایرانی در ترکیب هنر و ریاضیات است.
با گذر زمان، ملیله‌کاری به اشیای لوکس، جواهرات، قاب‌ها و هدایا گسترش یافت و شهرت آن نه‌تنها در ایران بلکه در بازارهای بین‌المللی نیز به‌مرور افزایش پیدا کرد.
مراحل ساخت؛ سیم‌های نقره‌ای که زندگی می‌یابند
ملیله‌کاری فرایندی است که ترکیبی از صبر، دقت و مهارت بالا می‌طلبد. ابتدا شمش‌های نقره به سیم‌های نازک و قابل انعطاف تبدیل می‌شوند. کیفیت و یکدستی این مفتول‌ها بسیار اهمیت دارد، زیرا کوچک‌ترین تفاوت در ضخامت سیم می‌تواند هماهنگی طرح نهایی را بر هم زند.
پس از آماده‌سازی مفتول‌ها، استادکار طرح اولیه را روی کاغذ می‌آورد. این مرحله ذهنی و خلاقانه است؛ هر پیچش سیم و هر خم کوچک باید پیش از اجرا در ذهن هنرمند شکل گرفته باشد. سپس سیم‌ها با دست به شکل‌های موردنظر تابیده می‌شوند و با دقت در کنار یکدیگر قرار می‌گیرند. این فرایند ترکیبی از نظم هندسی و خلاقیت است و قلب هنر ملیله‌کاری را شکل می‌دهد.
در مرحله بعد، سیم‌ها به یکدیگر متصل می‌شوند. برای این کار از لحیم نقره یا آلیاژهای مخصوص استفاده می‌شود تا اتصالات محکم، اما ظریف باقی بمانند و طرح لطمه نبیند. پس از آن، اثر وارد مرحله پرداخت و صیقل‌دهی می‌شود تا درخشندگی نهایی ظاهر شود و سیم‌های نقره بی‌جان، حیات پیدا کنند. هر تابش نور روی سطح درخشان، هنر استادکار و زمان صرف‌شده برای خلق اثر را نمایان می‌کند و بیننده را به سفری در دل فرهنگ و تاریخ ایران می‌برد.
جایگاه در بازار امروز
ملیله‌کاری با نقره امروز در بازار داخلی و خارجی جایگاه ویژه‌ای دارد. در بازارهای سنتی اصفهان، آثار کوچک و بزرگ ملیله‌کاری به‌وفور دیده می‌شوند: از قاب‌ها و تابلوهای تزئینی گرفته تا جواهرات و ظروف لوکس. گردشگران داخلی و خارجی از این آثار به‌عنوان سوغات اصیل و هدایای ویژه استقبال می‌کنند.
با این حال، چالش‌هایی نیز وجود دارد. افزایش قیمت نقره، ورود کالاهای ماشینی مشابه و کاهش قدرت خرید خانواده‌ها بر بازار این هنر تأثیر گذاشته است. بسیاری از استادکاران کوچک برای ادامه فعالیت خود نیازمند حمایت مالی و بازاریابی مؤثر هستند. در عین حال، ظرفیت‌های صادراتی ملیله‌کاری هنوز به‌طور کامل شکوفا نشده‌اند و آموزش و معرفی این هنر در بازار جهانی می‌تواند جایگاه آن را ارتقا دهد.
نقش و ظرفیت‌ها
ملیله‌کاری فراتر از یک هنر تزئینی است؛ این هنر زبان تصویری فرهنگ ایرانی است که تاریخ، خلاقیت و مهارت را در خود جای داده است. نقوش و پیچش‌های سیم‌ها، داستان‌ها و باورهای ایرانی را روایت می‌کنند و نشان می‌دهند که چگونه می‌توان هنر را با زندگی مدرن ترکیب کرد.
ظرفیت‌های ملیله‌کاری بسیار گسترده است: از طراحی داخلی و دکوراسیون، تولید زیورآلات مدرن، هدایا و جوایز فرهنگی، تا تلفیق با سایر هنرها همچون چوب و شیشه. نمایش فرایند ملیله‌کاری در کارگاه‌ها نیز تجربه‌ای تعاملی و جذاب برای گردشگران ایجاد می‌کند و به اقتصاد محلی کمک می‌کند.
در سطح جهانی، علاقه به هنرهای دست‌ساز و لوکس ایرانی فرصت بزرگی برای معرفی ملیله‌کاری فراهم کرده است. طراحی‌های مدرن و بسته‌بندی‌های حرفه‌ای می‌تواند این هنر را به کالایی لوکس در بازارهای خارجی تبدیل کند.
چشم‌انداز آینده
آینده ملیله‌کاری به توانایی آن در انطباق با زمان و نوآوری بستگی دارد. آموزش نسل جوان، حضور فعال در فضای دیجیتال و نمایشگاه‌های بین‌المللی و حمایت مالی از استادکاران کوچک می‌تواند مسیر رشد و توسعه این هنر را هموار کند.
اگر این اقدامات عملی شوند، ملیله‌کاری با نقره نه‌تنها یک هنر سنتی بلکه نمادی از فرهنگ، خلاقیت و اقتصاد ایران خواهد بود. سیم‌های نقره‌ای، که روزی بی‌جان و سرد بودند، با دستان استادکار ایرانی جان می‌گیرند و داستان هزار ساله فرهنگ و هنر ایران را به جهانیان روایت می‌کنند.
