آینده مبهم ناسا در دست یک میلیاردر فضانورد

به گزارش ایسنا، پس از یک سال بی‌هدف ماندن و خروج حدود ۴۰۰۰ کارمند به دلیل تعدیل نیرو توسط دولت ترامپ، ناسا اخیراً بالاخره اولین خبر خوب خود را دریافت کرد. روز ۱۷ دسامبر بود که مجلس سنای آمریکا، «جرد آیزاکمن»(Jared Isaacman) را به عنوان مدیر جدید این سازمان تأیید کرد و او اکنون قدرت بازسازی موتور فرسوده تحقیقات علمی یا هدایت آن به سمت اختلال بیشتر را دارد.

به نقل از انگجت، با توجه به ظرفیت سایر منصوبان دونالد ترامپ، «ایزاکمن» احتمالاً بهترین نامزد برای این شغل است. وی علاوه بر اینکه یک کارآفرین میلیاردر موفق است، دو بار به عنوان بخشی از ماموریت‌های خصوصی «اینسپایریشن۴»(Inspiration۴) و «پلاریس داون»(Polaris Dawn) با جت‌های جنگنده پرواز کرده و به فضا رفته است. او در یکی از این پروازها اولین پیاده‌روی فضایی تجاری را نیز انجام داد و از زمان پایان برنامه «آپولو» از هر انسان دیگری بیشتر از زمین فاصله گرفته است.

کیث کاوینگ(Keith Cowing)، کارمند سابق ناسا و بنیان‌گذار وبلاگ «NASA Watch» که به این آژانس اختصاص دارد، می‌گوید: بی‌نقص بودن، دشمنِ خوب بودن است. آیزاکمن بسیاری از معیارها را دارد. او تمام الزامات پرواز با فضاپیما را که فضانوردان آمریکایی در ناسا ملزم به رعایت آن هستند، برآورده کرده است. او همچنین تمام تلاش خود را برای داشتن خدمه متنوع به کار گرفته و تا جایی که می‌توانسته علم را در این ماموریت‌ها به کار گرفته است.

با این حال، اگر شما کارمند ناسا باشید یا کسی باشید که به فعالیت‌های این سازمان اهمیت می‌دهد، هنوز دلایل زیادی برای نگرانی در مورد آینده ناسا وجود دارد. وقتی ترامپ برای اولین بار در فصل بهار، آیزاکمن را نامزد ریاست ناسا کرد، این میلیاردر، سندی ۶۲ صفحه‌ای نوشت که جزئیات دیدگاه خود را برای ناسا شرح می‌داد. در ماه نوامبر، پایگاه «پولیتیکو»(Politico) نسخه‌ای از آن طرح را با عنوان «پروژه آتنا»(Project Athena) به دست آورد.

«پروژه آتنا» برای برخی از افراد درون ناسا، تصویری از کسی را ترسیم کرد که حداقل در زمان نگارش آن، اساساً نحوه کار ناسا و نحوه تأمین مالی اکتشافات علمی در ایالات متحده و جاهای دیگر را اشتباه فهمیده بود. همچنین نشان می‌داد که آیزاکمن ممکن است بیش از آنچه در نگاه اول به نظر می‌رسد، پذیرای دستورات ترامپ در مورد ناسا باشد.

وقتی «پولیتیکو» از یکی از مقامات سابق ناسا در مورد این طرح سؤال کرد، وی آن را «عجیب و بی‌دقت» توصیف کرد. یکی دیگر از مقامات سابق ناسا نیز با توجه به اینکه بسیاری از تغییرات پیشنهادی در ساختار این آژانس نیاز به تأیید کنگره دارد، آن را «گستاخانه» خواند.

در یک بخش از این طرح، آیزاکمن توصیه کرد که ناسا را ​​از تجارت علوم اقلیمی که با بودجه مالیات‌دهندگان تأمین می‌شود، خارج کنند و آن را برای دانشگاه بگذارند تا در مورد آن تصمیم بگیرند. در بخش دیگری، او قول داد که ارتباط و ضرورت تداوم هر مرکز آژانس، به ویژه آزمایشگاه پیشرانش جت نمادین ناسا را ​​​​ارزیابی کند و گفت که این مرکز و سایر مراکز باید خروجی و زمان برای علم را افزایش دهند.

از زمانی که آیزاکمن برای اولین بار آن طرح را نوشت، چیزهای زیادی تغییر کرده است. این سند قبل از کاهش نیروی کار، قبل از نامشخص شدن آینده مرکز پرواز فضایی گادرد(Goddard) و قبل از اینکه ترامپ با نامزدی مجدد آیزاکمن همه را شگفت‌زده کند، منتشر شد، اما این میلیاردر در جریان شهادت خود در سنا در اوایل این ماه گفت: من از همه چیز در این سند حمایت می‌کنم، حتی با اینکه هفت ماه پیش نوشته شده است. فکر می‌کنم همه چیز از نظر جهت‌گیری درست بود.

با این حال به نظر می‌رسید که او از برخی دیدگاه‌های بیان شده در «پروژه آتنا» یا استنباط شده از آن، فاصله گرفته است. آیزاکمن اظهار کرد: هر چیزی که نشان دهد من ضد علم هستم یا می‌خواهم این مسئولیت را برون‌سپاری کنم، قطعا نادرست است. وی همچنین با طرح دولت برای کاهش تقریباً نصف بودجه علمی ناسا مخالفت کرد و ادعا کرد که این پیشنهادها منجر به «نتیجه مطلوب» نخواهد شد.

یک چیز واضح است، آیزاکمن یک بوروکرات معمولی نیست. کیسی درایر(Casey Drier)، رئیس سیاست فضایی در انجمن سیاره‌ای که یک سازمان غیرانتفاعی است که از اکتشاف و مطالعه فضا حمایت می‌کند، می‌گوید: یکی از مشکلات برخی از مدیران قبلی ناسا این بوده است که آنها بیش از حد به فرآیندهای داخلی و ساختار بوروکراتیک آژانس احترام گذاشته‌اند که به تصمیم‌گیری و عملکرد آسیب رسانده است. آیزاکمن خود را در موقعیت مخالف آن قرار داده است. واضح است که اگر بیش از حد پیش برود، این چیزی است که می‌تواند منجر به چالش‌های سیاسی و کنگره‌ای زیادی شود.

حتی اگر آیزاکمن هیچ یک از پیشنهادات مطرح شده در «پروژه آتنا» را دنبال نکند، یک مدیر ناسا، حتی کسی که با کارمندان دولت که زیر نظر آنها کار می‌کنند، همدردی می‌کند، فقط می‌تواند تا حدی کار انجام دهد.

«درایر» توضیح می‌دهد: هنگامی که یک درخواست بودجه به صورت عمومی منتشر می‌شود، همه در دولت باید از آن دفاع کنند. هر کاری که او انجام می‌دهد باید داخلی و خصوصی باشد. او هرگز در طول جلسه استماع خود به صراحت از دولت انتقاد نکرد. او همچنین نسبتاً دیر وارد روند تصویب بودجه می‌شود.

بخش زیادی از آینده ناسا به «دفتر مدیریت و بودجه کاخ سفید»(OMB) وابسته است که مسئول اجرای دستور کار رئیس جمهور در سراسر قوه مجریه است. در نتیجه مستقیم راهنمایی‌هایی که این دفتر در تابستان منتشر کرد، به ناسا در سال ۲۰۲۵، ۲۵ درصد کمتر از میانگین بین سال‌های ۲۰۲۰ تا ۲۰۲۴ کمک‌های مالی جدید اعطا کرد.

«درایر» می‌گوید: دفتر مدیریت و بودجه کاخ سفید لایه‌هایی از الزامات را اضافه کرده است که دانشمندان اکنون باید برای خرج کردن پولی که قبلاً به آنها اختصاص داده شده است، از آنها عبور کنند. دولت برخلاف اهداف اعلام شده خود برای بهره‌وری عمل کرده است. آیزاکمن نمی‌تواند خودش این مشکل را حل کند. او نمی‌تواند به این دفتر بگوید چه کاری انجام دهد. این یک چالش جدی خواهد بود.

آنچه بر همه چیز سایه افکنده، این واقعیت است که ناسا هنوز بودجه کامل سالانه برای سال ۲۰۲۶ را ندارد. کنگره تا تاریخ ۳۰ ژانویه ۲۰۲۶ فرصت دارد تا قبل از اتمام لایحه بودجه کوتاه‌مدت که در ۱۲ نوامبر تصویب کرد، ناسا و بقیه دولت فدرال را تأمین مالی کند. «درایر» خاطرنشان می‌کند: روی کاغذ، سیاست رسمی دولت هنوز خاتمه دادن به یک سوم از توانایی علمی ناسا است.

دلایلی برای خوش‌بینی محتاطانه وجود دارد. به طور علنی، هم مجلس نمایندگان و هم سنا با کاهش بودجه ترامپ مخالفت کرده‌اند و برخی از مأموریت‌های علمی مانند «OSIRIS-APEX» که قرار بود لغو شوند، برای یک سال کامل دیگر تأیید شده‌اند.

چیزی که ناسا اکنون به آن نیاز دارد، کسی است که همانطور که «درایر» می‌گوید، به شدت از این سازمان به هر طریقی که می‌تواند حمایت کند و هنوز مشخص نیست که آیا این فرد، «جرد آیزاکمن» است یا خیر.