اروپا در تب تسلیحاتی؛ جهش ۹۰ درصدی بودجه‌های تحقیقی دفاعی

هزینه‌های پژوهش و توسعه دفاعی اروپا در پنج سال گذشته به‌دنبال جنگ اوکراین جهشی بی‌سابقه داشته و اکنون این پرسش مطرح شده است که کدام کشور اروپایی بیشترین هزینه را در این بخش انجام می‌دهد؟

به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، طبق گزارش جدید منتشرشده، هزینه‌های تحقیق و توسعه (R&D) دفاعی در اتحادیه اروپا طی پنج سال گذشته ۹۰ درصد افزایش یافته است. داده‌های آژانس دفاعی اروپا (EDA) نشان می‌دهد این رقم از ۹ میلیارد یورو در سال ۲۰۲۰ به حدود ۱۷ میلیارد یورو در سال ۲۰۲۵ رسیده است. هرچند آمار یورواستات به دلیل تفاوت در روش‌شناسی کمتر است، اما در بازه ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۳ نیز رشدی بیش از ۲۵ درصد را ثبت کرده است. کارشناسان تأکید می‌کنند که عملیات روسیه در اوکراین عامل اصلی این جهش بوده است.

بر اساس داده‌های EDA، هزینه R&D دفاعی اتحادیه اروپا که با قیمت‌های ثابت ۲۰۲۴ اندازه‌گیری شده، از ۷.۹ میلیارد یورو در سال ۲۰۰۵ به ۱۳.۲ میلیارد یورو در سال ۲۰۲۴ رسیده و انتظار می‌رود در ۲۰۲۵ به ۱۷ میلیارد یورو افزایش یابد. کاله هوکانسون، پژوهشگر آژانس تحقیقات دفاعی سوئد، می‌گوید عملیات روسیه «نقطه عطفی» در روند سرمایه‌گذاری‌های دفاعی اروپا بوده است و هدف جدید ناتو، تخصیص ۳.۵ درصد تولید ناخالص داخلی به دفاع نیز سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه نظامی را بیش از پیش افزایش خواهد داد.

آژانس دفاعی اروپا به دلیل ملاحظات طبقه‌بندی، آمار کشورها را منتشر نکرده اما یورواستات، با وجود ارائه ارقام کمتر، همچنان تصویری کلی از وضعیت کشورهای عضو ارائه می‌کند. بر اساس داده‌های یورواستات در سال ۲۰۲۳، فرانسه با ۱.۶ میلیارد یورو بیشترین هزینه R&D دفاعی را در اتحادیه اروپا داشته و آلمان با ۱.۴ میلیارد یورو در جایگاه دوم قرار دارد. مجموع هزینه دو کشور بیش از ۳ میلیارد یورو است و آن‌ها حدود ۷۴ درصد کل هزینه تحقیق و توسعه دفاعی اتحادیه اروپا را به خود اختصاص داده‌اند. اسپانیا با ۳۷۸ میلیون یورو در جایگاه سوم قرار دارد که برابر با ۹.۳ درصد کل اتحادیه اروپاست.

اروپا در تب تسلیحاتی؛ جهش ۹۰ درصدی بودجه‌های تحقیقی دفاعی

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، از اسپانیا انتقاد کرده و در سخنانی گفته بود که این کشور «تنها عضو ناتو» است که تعهد افزایش بودجه دفاعی به ۵ درصد تولید ناخالص داخلی را نپذیرفته و حتی پیشنهاد داده بود که «شاید باید اسپانیا را از ناتو بیرون انداخت.»

هلند با ۲۰۰ میلیون یورو و سوئد با ۱۷۶ میلیون یورو چهارم و پنجم هستند و همراه با یکدیگر حدود ۹.۲ درصد هزینه کل اتحادیه اروپا را تشکیل می‌دهند. ایتالیا با وجود آنکه از اقتصادهای بزرگ اروپاست، در رتبه هفتم قرار گرفته و تنها ۷۳ میلیون یورو هزینه کرده است. شش کشور اروپایی نیز هیچ هزینه‌ای برای R&D دفاعی گزارش نکرده‌اند و شش کشور دیگر کمتر از ۱۰ میلیون یورو هزینه داشته‌اند.

رافائل لوس، پژوهشگر شورای روابط خارجی اروپا، معتقد است این اختلاف بزرگ در هزینه‌ها نشان‌دهنده اولویت‌های متفاوت دولت‌هاست. او اشاره می‌کند که ایتالیا و اسپانیا بخش بسیار بیشتری از بودجه دفاعی خود را به حقوق و مزایای پرسنلی اختصاص می‌دهند و در مقابل، فرانسه و آلمان به دلیل برخورداری از نظام آموزش عالی گسترده و سرمایه‌گذاری عمومی قابل توجه، توانسته‌اند بخش R&D دفاعی پیشرفته‌تر و نوآورانه‌تری را حفظ کنند.

به گفته هوکانسون، صنایع دفاعی پیشرفته اروپا عمدتاً در شش کشور فرانسه، آلمان، بریتانیا، ایتالیا، اسپانیا و سوئد متمرکز است و بنابراین فعالیت‌های بسیار R&D‌محور نیز بیشتر از این کشورها سرچشمه می‌گیرد.

بر اساس طبقه‌بندی آژانس دفاعی اروپا، مجموع هزینه‌های دفاعی ۲۷ عضو اتحادیه در سال ۲۰۲۴ به ۳۴۳ میلیارد یورو رسیده که نسبت به سال قبل ۱۹ درصد افزایش داشته و سطح هزینه دفاعی را به ۱.۹ درصد تولید ناخالص داخلی رسانده است. طبق آمار یورواستات، هزینه‌های دفاعی دولت‌های اروپایی در سال ۲۰۲۳ حدود ۲۲۷ میلیارد یورو و برابر با ۱.۳ درصد تولید ناخالص داخلی بوده است.

پیشنهادی باخبر