فرهیختگان: اروپا دنبال فشار نیست، دنبال نمایش قدرت است
رویداد۲۴| فعال شدن مکانیسم بازگشت تحریم‌ها علیه ایران موسوم به «اسنپ‌بک» از سوی کشور‌های اروپایی در روز‌های اخیر، واکنش‌های داخلی و خارجی گسترده‌ای ایجاد کرده است. مصطفی غنی‌زاده، پژوهشگر سیاست، در یادداشتی با عنوان «۶ برداشت از تیر آخر اروپایی‌ها» در روزنامه فرهیختگان به بررسی ابعاد مختلف این اقدام پرداخته است.
غنی‌زاده در ابتدا تاکید کرده است که پروژه اسنپ‌بک در ماه‌های اخیر بخشی از یک کارزار رسانه‌ای علیه اذهان عمومی بوده است. او می‌گوید: «هر زبانی که این امر را بیش از حد بزرگ کند، مستقیماً به دشمن کمک کرده و در پروژه او پیش رفته است.» وی افزود که صنعت هسته‌ای ایران در این مدت پیشرفت داشته و از سانتریفیوژ نسل دو به نسل نه رسیده و ۴۰۰ کیلوگرم مواد ۶۰ درصد تولید شده است، بنابراین عقب‌ماندگی در این صنعت وجود ندارد.
او در بخش دیگری از یادداشت خود با اشاره به نقش اروپا می‌گوید: «اسنپ‌بک تنها اهرم فشار اروپا در دنیای امروز است که کشور‌های استعماری سابق و ناتوان امروز در دست دارند.» به گفته وی، مذاکرات بی‌نتیجه با اروپا و امتیاز دادن در حد بازرسی آژانس نمی‌تواند جلوی فعال شدن اسنپ‌بک را بگیرد و کشور باید برای مراحل بعدی آماده باشد.
غنی‌زاده تاکید کرده است که در مسائل اقتصادی، اسنپ‌بک تاثیر مستقیم قابل توجهی ندارد. او می‌گوید: «صادرات نفت ایران بیش از ۲.۷ میلیون بشکه است و خریدار اصلی یعنی چین، تحریم آمریکا را به جان خریده و نیازمند نفت ایران برای توازن واردات خود است.» از این رو، فشار بیشتر از این نمی‌تواند به اقتصاد ایران وارد شود، مگر آنکه آمریکا مسیر‌های دیگر را ببندد که این موضوع مستقل از تحریم‌های سازمان ملل است.
در حوزه سیاسی و حقوقی، اما تغییرات قابل توجهی رخ می‌دهد و اروپا تلاش می‌کند با بازنمایی فضایی خاص از تحریم‌ها در حوزه سلاح مانع‌تراشی کند. با این حال، غنی‌زاده به تجربه جنگ ۱۲ روزه اشاره می‌کند و معتقد است بسیاری از این کارکرد‌ها بی‌معنا شده‌اند.
وی همچنین بر لزوم یک دیدگاه راهبردی و مبتنی بر اقتصاد سیاسی تأکید کرده و گفته است: «ایران در تمام سه دهه گذشته هیچ توافق واقعاً راهبردی با هیچ کشوری نداشته است.» وی افزود که قرارداد‌ها با چین و روسیه نیز تاکنون کارکرد واقعی و پایداری نداشته‌اند و فروش نفت و تجهیزات به این کشور‌ها نتوانسته اتصال اقتصادی دوطرفه ایجاد کند.
غنی‌زاده در پایان یادداشت خود به ضرورت ایده‌ای ایجابی و طراحی واقعی برای عبور از شرایط فعلی اشاره کرده و هشدار داده است: «مذاکره بی‌نتیجه با اروپا یا دست‌وپا زدن در پرونده‌های سطحی مانند اسنپ‌بک تنها ما را محدود می‌سازد. باید از مسائل روزمره خارج شویم و چشم‌اندازی میان‌مدت بسازیم.»
به گفته این تحلیلگر، راه‌حل یکپارچه‌ای که همه مشکلات از جمله اسنپ‌بک، ناترازی برق و گاز، افزایش نرخ ارز و احتمال جنگ را در یک زنجیره حل کند، تنها مسیر عبور از بحران است و نیازمند برنامه‌ریزی و مذاکره واقعاً راهبردی است.
