گروه دیپلماتیک – همشهری آنلاین: اتحادیه اروپا با جدیترین چالش اعتماد عمومی در دهههای اخیر روبهرو شده است. بازداشت فدریکا موگرینی، رئیس پیشین سیاست خارجی اتحادیه، و استفانو سانّینو، از دیپلماتهای ارشد، پروندهای را رقم زده که میتواند به بزرگترین رسوایی بروکسل از زمان سقوط کمیسیون ژاک سانتر در ۱۹۹۹ تبدیل شود.
این ماجرا نهتنها جایگاه اورسولا فوندرلاین رئیس کمیسیون اروپا را تهدید میکند، بلکه به ابزاری در دست احزاب مخالف و منتقدان اتحادیه اروپا تبدیل شده است. اکنون فشار افکار عمومی، اختلافات داخلی و امکان رأی عدم اعتماد، آینده سیاسی بروکسل را وارد مرحلهای مبهم کرده است.
بازداشت چهرههای کلیدی
-
- فدریکا موگرینی – معاون پیشین کمیسیون اروپا
- استفانو سانّینو – دبیرکل پیشین سرویس اقدام خارجی
- یک مقام دیگر وابسته به پروژه آکادمی دیپلماتیک
اتهامات مورد بررسی
تقلب در تدارکات
مهمترین محور پرونده، نحوه برگزاری مناقصه برای تأسیس «آکادمی دیپلماتیک اتحادیه اروپا» در سالهای ۲۰۲۱–۲۰۲۲ است. اتهام این است که روند انتخاب پیمانکار بهطور ناعادلانه هدایت شده و احتمالاً برخی شرکتها یا افراد «از پیش انتخاب» شده بودند. این موضوع میتواند شامل دستکاری معیارهای ارزیابی، ارائه اطلاعات نابرابر به شرکتکنندگان، یا حذف رقبا از مسیر قانونی مناقصه باشد.
فساد
در صورت وجود ارتباط مالی یا امتیازدهی غیرقانونی بین مقامات و پیمانکاران احتمالی، این بخش از اتهامات فعال میشود.
تحقق این اتهام بهمعنای پذیرفتن رشوه، هدیه یا امتیاز سیاسی در ازای جهتدهی به مناقصه است.
هنوز هیچ سندی علنی نشده، اما EPPO میگوید شواهد اولیه برای بررسی عمیق وجود دارد.
تعارض منافع
از آنجا که موگرینی همزمان رئیس کالج اروپا و مسئول پروژه مرتبط با آکادمی دیپلماتیک بوده، احتمال وجود تعارض منافع مطرح شده است. این اتهام زمانی مطرح میشود که مقام دولتی در موقعیتی باشد که میتواند در تصمیمگیریهای رسمی به نفع نهادی که در آن نقش دارد، اثر بگذارد.
نقض محرمانگی حرفهای
ادعا شده برخی اطلاعات محرمانه مناقصه به افراد یا نهادهایی خارج از فرآیند رسمی منتقل شده است.
این میتواند شامل:
- افشای اطلاعات داخلی پروژه،
- اطلاعرسانی به شرکتهای خاص پیش از اعلان عمومی،
- یا دسترسی دادن به جزئیات محرمانه برنامهریزی مالی باشد. (چنین اقدامی در قوانین اداری اتحادیه جرم محسوب میشود.)
چرا این پرونده جنجالی شده است؟
- سطح بالای مقاماتی که تحت تحقیق قرار گرفته اند.
- نقش مستقیم نهادهای مرکزی اتحادیه اروپا در این پرونده
- تأثیر احتمالی بر روابط دیپلماتیک و چهره ارشد اتحادیه اروپا
پیامدهای مستقیم
- منتقدان فوندرلاین فوراً درخواست رأی عدم اعتماد جدید را مطرح کردند.
- احزاب راست افراطی و یوروسپتیک این ماجرا را نشانهای از «فساد ساختاری» در بروکسل میدانند.
تنشهای سیاسی مرتبط
- ماجرا میتواند شکاف بین فوندرلاین و کایا کالاس (رئیس سرویس اقدام خارجی) را تشدید کند.
- برخی مقامات میگویند سرویس اقدام خارجی مسئول بوده و تقصیری متوجه فوندرلاین نیست.
چه خواهد شد؟ سناریوهای پیشرو
سناریو ۱: ادامه تحقیقات و تعلیق مقامات
- احتمال تعلیق موگرینی یا سانّینو از سمتهای فعلی
- فشار برای ایجاد سازوکار شفافیت بیشتر در کمیسیون و سرویس اقدام خارجی
سناریو ۲: تشدید بحران سیاسی
- احزاب مخالف میتوانند چهارمین رأی عدم اعتماد علیه فوندرلاین را پیش ببرند.
- احتمال شکلگیری «بحران نهادی» مشابه ۱۹۹۹
- افزایش بیاعتمادی شهروندان به نهادهای اروپایی
سناریو ۳: تبرئه و مدیریت بحران
- اگر اتهامات اثبات نشود، اتحادیه تلاش خواهد کرد با اصلاح رویهها اعتبار خود را بازسازی کند.
- اما آسیب رسانهای و سیاسی حتی در صورت تبرئه نیز ادامه خواهد داشت.
پیامدهای احتمالی بلندمدت
- استفاده گسترده احزاب مخالف اتحادیه اروپا از ماجرا در انتخابات آتی
- تضعیف جایگاه سیاست خارجی اروپا
- فشار شدید برای اصلاح ساختارهای نظارتی و مالی اتحادیه
زنجیره رسواییها در بروکسل
رسانهها ماجرای اخیر فساد در بروکسل و بازداشت چهرههای برجستهای چون موگرینی را ادامه زنجیرهای از رسواییها میدانند که عبارتند از:
قطرگیت ۲۰۲۲
- پروندهای که در آن چند عضو پارلمان اروپا به دریافت پول نقد، هدایای گرانقیمت و امتیازات سفر از سوی قطر متهم شدند تا مواضع اتحادیه را به سود دوحه تغییر دهند.
- یورش پلیس، کشف چمدانهای پول و بازداشت نمایندگان، این ماجرا را به یکی از بزرگترین رسواییهای تاریخ پارلمان اروپا تبدیل کرد.
پرونده لابیگری هوآوی ۲۰۲۴
- این پرونده شامل تحقیق درباره تلاشهای احتمالی شرکت چینی هوآوی برای تأثیرگذاری پنهانی بر سیاستگذاران اروپایی، از طریق لابیگری، ارتباطات غیررسمی و استفاده از واسطهها بود.
- نگرانی اصلی، دسترسی احتمالی به اطلاعات حساس و اثرگذاری بر قوانین امنیت سایبری اتحادیه بود. تحقیقات گستردهای در پارلمان و کمیسیون آغاز شد.
رسوایی پیامکهای فوندرلاین با مدیرعامل فایزر
- در اوج همهگیری کووید-۱۹، افشای پیامکهای ردوبدلشده میان فوندرلاین و مدیرعامل فایزر درباره قراردادهای خرید واکسن، موجی از انتقادها درباره نبود شفافیت ایجاد کرد.
- خودداری کمیسیون از انتشار این پیامها، دادگاه عمومی اتحادیه را به سرزنش فوندرلاین واداشت و بحثهای شدیدی درباره پاسخگویی و مدیریت بحران بهوجود آورد.
