شب «خلیج فارس» در بخارا

طول خلیج فارس، از تنگه هرمز تا دهانه اروندرود، ۹۶۵ کیلومتر است که درعین‌حال، طول مرزهای دریایی ایران با کشورهای عربی منطقه شمرده می‌شود. جزایر زیادی در خلیج فارس وجود دارند که برخی از آنها از اهمیت بالایی برخوردارند.

بیشتر جزایر مهم خلیج فارس متعلق به ایران است. جزایر مهم خلیج فارس عبارت‌اند از قشم، بحرین، کیش، خارگ، ابوموسی، تنب بزرگ، تنب کوچک و جزیره لاوان. تا پیش از قرن ششم، جغرافی‌دانان مسلمان، عنوان بحر فارس را در آثار خود به کار می‌بردند، از جمله «ابن خردادبه» در قرن سوم و «اصطخری» در اوایل قرن چهارم این اصطلاح را به کار برده‌اند اما از قرن ششم از عنوان خلیج فارس به طور گسترده استفاده شد. در این دوران، عنوان بحر فارس نه‌‌تنها از میان نرفت، بلکه تا قرن چهاردهم / بیستم در برخی آثار استفاده شده و گاه هر دو نام با هم به کار رفته است. 

تا پیش از قرن چهاردهم، در آثار تاریخی و جغرافیایی اسلامی همواره نام بحر فارس به تنهایی یا در کنار نام خلیج فارس به کار رفته است، مثلا قزوینی در «آثارالبلاد» و «اخبارالعباد» از «بحر فارس» نام برده است. در نقشه‌ای در همان کتاب، دریای جنوب ایران خلیج فارس نامیده شده است. همچنین شمس‌الدین دمشقی و حمدالله مستوفی نیز از بحر فارس سخن گفته‌اند.

گرچه این آبراهه در همه متون تاریخی و جغرافیایی عربی خلیج فارس و بحر فارس نامیده شده است، با‌این‌حال، در سال‌های اخیر و به‌ویژه از دهه شصت میلادی به این سو، تحریف نام خلیج فارس در مکاتبات رسمی و در برخی نشریات و بنیادهای خبرپراکنی عربی دنبال شده است. اما سایر کشورهای جهان و سازمان‌های بین‌المللی همچنان از نام اصلی و کهن خلیج فارس به صورت رسمی استفاده می‌کنند.

در این نشست قرار است عبدالمجید ارفعی، احمد محیط طباطبایی و علی دهباشی سخنرانی کنند. پخش فیلم مستند «نام خلیج فارس» به کارگردانی ارد عطارپور از دیگر بخش‌های این نشست خواهد بود. این برنامه امروز شنبه هفدهم خردادماه در ساعت پنج بعدازظهر در سالن خزر فرهنگسرای نیاوران برگزار خواهد شد. فرهنگسرای نیاوران در خیابان پاسداران، مقابل پارک نیاوران واقع شده و این مراسم در سالن خزر این فرهنگسرا برگزار می‌شود.