از پل‌های معلق جهان تا غول‌های زیرزمینی آسیا

به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، جدیدترین خبرهای جهان را در این بسته خبری بخوانید.

جهان در آستانه اوج مصرف سوخت‌های فسیلی

در جدیدترین گزارش «پروژه کربن جهانی» در سال ۲۰۲۵ با همکاری پژوهشگرانی از بیش از صد مؤسسه بین‌المللی، اعلام شده است که انتشار جهانی دی‌اکسیدکربن حاصل از سوخت‌های فسیلی همچنان در مسیر افزایشی قرار دارد و به رکورد جدیدی دست پیدا کرده است، بر اساس این گزارش، مجموع انتشار دی‌اکسیدکربن ناشی از مصرف زغال‌سنگ، گاز طبیعی و نفت در سال جاری به ۳۸.۱ میلیارد تن رسیده است.

پیش‌بینی‌ها نشان می‌دهد که انتشار جهانی دی‌اکسیدکربن در ۲۰۲۵ حدود ۱.۱ درصد نسبت به سال گذشته افزایش داشته و رکورد تاریخی تازه‌ای را ثبت کرده است، در میان منابع مختلف، گاز طبیعی بیشترین سهم را در افزایش امسال داشته و حدود ۱.۳ درصد رشد کرده؛ پس از آن نفت با یک درصد و زغال‌سنگ با ۰.۸ درصد افزایش قرار دارند.

در میان کشورها، چین با سهم ۳۲ درصدی از انتشار جهانی همچنان بزرگ‌ترین منتشرکننده دی‌اکسیدکربن است، اما نرخ رشد انتشار این کشور به‌طور قابل توجهی کاهش داشته و تنها ۰.۴ درصد افزایش پیدا کرده است. هند با سهم ۸ درصدی از کل انتشار جهانی نیز رشد ۱.۴ درصدی را تجربه کرده که نسبت به روند پرشتاب سال‌های گذشته کندتر است.

در مقابل ایالات متحده آمریکا و اتحادیه اروپا که به ترتیب ۱۳ و ۶ درصد از انتشار جهانی را به خود اختصاص می‌دهند، بار دیگر با افزایش انتشار روبه‌رو شده‌اند. در آمریکا، افزایش ۱.۹ درصدی به‌طور عمده به‌دلیل زمستان سرد، صادرات بالای گاز طبیعی مایع، مصرف بیشتر زغال‌سنگ و رشد تقاضای برق رخ داده است، در اروپا نیز رشد ۰.۴ درصدی بیشتر ناشی از کاهش تولید انرژی‌های آبی و بادی و در نتیجه افزایش مصرف گاز طبیعی مایع بوده، هرچند قطعیت‌های آماری چندانی در این رابطه وجود ندارد.

نبرد جهانی با کربن

در کنار این روند صعودی، یک نشانه مثبت نیز در زمینه انتشار ناشی از تغییر کاربری زمین مشاهده می‌شود. بنا بر برآوردها، در سال ۲۰۲۵ انتشار خالص دی‌اکسیدکربن از این بخش به حدود ۴.۱ میلیارد تن می‌رسد که نسبت به میانگین دهه گذشته (۵ میلیارد تن) کاهش پیدا کرده است. مهم‌ترین منبع این انتشارها همچنان جنگل‌زدایی دائم است؛ در حالی که احیای جنگل‌ها و جنگل‌کاری‌های جدید هر سال حدود ۲.۲ میلیارد تن کربن را از جو جذب می‌کنند. سه کشور برزیل، اندونزی و جمهوری دموکراتیک کنگو در مجموع ۵۷ درصد از انتشار خالص ناشی از تغییر کاربری اراضی را به خود اختصاص داده‌اند.

چاهک‌های کربن طبیعی شامل اقیانوس‌ها و جنگل‌ها، همچنان نزدیک به نیمی از دی‌اکسیدکربن منتشرشده توسط انسان‌ها را جذب می‌کنند. طبق یافته‌های پژوهشگران، ظرفیت جذب کربن اقیانوس‌ها از سال ۲۰۱۶ به‌طور تقریبی ثابت مانده که علت اصلی آن نوسانات اقلیمی و افزایش امواج گرمایی در اقیانوس‌ها بوده است. چاهک‌های زمینی نیز در دو دهه اخیر تغییر چشمگیری نداشته‌اند و هرچند در سال ۲۰۲۴ تحت‌تأثیر پدیده ال‌نینو کاهش پیدا کرده بودند، برآوردهای اولیه سال ۲۰۲۵ از بازیابی نسبی این ظرفیت خبر می‌دهد.

امپراتوری انرژی از ساختمان‌های خورشیدی آغاز می‌شود

در عصر بحران‌های زیست‌محیطی، افزایش قیمت انرژی و تغییرات اقلیمی، مفهوم «خانه‌های انرژی‌صفر» از یک ایده آرمان‌گرایانه به ضرورتی عملی و جهانی تبدیل شده است. این خانه‌ها به‌گونه‌ای طراحی و ساخته می‌شوند که در طول سال از طریق منابع تجدیدپذیر همچون خورشید و باد، به اندازه مصرف خود انرژی تولید کنند تا تراز انرژی آن‌ها برابر با صفر باشد. خانه‌های انرژی‌صفر نه‌تنها مصرف‌کننده نیستند، بلکه می‌توانند به تولیدکننده انرژی پاک نیز تبدیل شوند.

در بسیاری از کشورها، سیاست‌گذاری‌های جدیدی برای تشویق ساخت خانه‌های انرژی‌صفر در حال اجراست. اتحادیه اروپا هدف‌گذاری کرده است که از سال ۲۰۳۰ تمام ساختمان‌های جدید باید انرژی‌صفر باشند. در ایالات متحده، ایالت‌هایی مانند کالیفرنیا، کلرادو و ماساچوست در حال تدوین و اجرای کدهای ساختمانی جدیدی هستند که خانه‌های تمام‌برقی مجهز به پنل‌های خورشیدی، پمپ‌های حرارتی و سیستم‌های هوشمند مدیریت انرژی را به استاندارد تبدیل می‌کنند.

پیشرفت فناوری‌های ذخیره‌سازی انرژی، حسگرهای هوشمند، مصالح عایق نوین و الگوریتم‌های یادگیری ماشین، امکان طراحی خانه‌هایی را فراهم کرده است که به‌صورت پویا با محیط تعامل دارند و مصرف انرژی را بهینه می‌کنند. این خانه‌ها از نظر زیست‌محیطی پایدار هستند و آسایش حرارتی، کیفیت هوای داخلی و هزینه‌های جاری زندگی را نیز بهبود می‌بخشند. معماری انرژی‌صفر فراتر از یک انتخاب آینده‌نگرانه، به ضرورتی فوری برای ساخت‌وساز در قرن بیست‌ویکم تبدیل شده است.

آزمایشگاه واقعی برای نوآوری در انرژی پاک؛ تورنتو

گروهی از مهندسان کانادایی از خانه‌ای تمام‌برقی در شهر کوموکا واقع در استان انتاریوی کانادا رونمایی کردند که می‌تواند الگوی جدیدی برای تأمین انرژی و گرمایش در واحدهای مسکونی باشد. این پروژه با بهره‌گیری از پنل‌های خورشیدی، پمپ حرارتی و باتری حرارتی، موفق به حذف کامل سوخت‌های فسیلی و کاهش چشمگیر هزینه‌های انرژی و میزان انتشار کربن شده است. به گفته پژوهشگران، این خانه نمونه‌ای عملی از سکونت پایدار است که می‌تواند استانداردی جهانی برای خانه‌های «خالص صفر انرژی» تعریف کند.

خانه‌صفر؛ بازسازی پایدار در کمبریج، ماساچوست

پروژه «خانه‌صفر» در کمبریج، ماساچوست، یکی از پیشگامانه‌ترین نمونه‌های بازسازی پایدار در جهان است که توسط مرکز معماری و محیط‌زیست دانشگاه هاروارد طراحی و اجرا شده است. این پروژه نه‌تنها یک خانه با مصرف انرژی نزدیک به صفر است، بلکه یک آزمایشگاه زنده برای پژوهش‌های معماری پایدار و بهره‌وری انرژی محسوب می‌شود. هدف اصلی از اجرای این پروژه، اثبات این نکته بود که می‌توان ساختمان‌های قدیمی را بدون تخریب، به نمونه‌هایی فوق‌العاده کارآمد از نظر انرژی تبدیل کرد.

خانه‌ای که با خورشید نفس می‌کشد؛ کلرادو

خانه فوق‌کارآمد کلرادو یکی از پیشرفته‌ترین نمونه‌های معماری انرژی‌صفر در ایالات متحده محسوب می‌شود که با تلفیق استانداردهای خانه فعال، فناوری‌های خورشیدی و سیستم‌های هوشمند مدیریت انرژی، توانسته است مصرف انرژی را تا ۹۰ درصد کاهش دهد و به الگویی برای ساخت‌وساز پایدار تبدیل شود.

این خانه در منطقه ولف رانچ در شمال شرقی کلرادو اسپرینگز ساخته شده و بخشی از برنامه جدید ایالت کلرادو برای ترویج ساخت‌وساز کم‌انرژی و تمام‌برقی است. طبق مقررات جدیدی که از ژوئیه ۲۰۲۶ اجرایی خواهد شد، تمام شهرها و شهرستان‌های کلرادو موظف خواهند بود هنگام به‌روزرسانی کدهای ساختمانی، این استانداردهای جدید را رعایت کنند. هدف این مقررات، کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای و هم‌زمان حفظ مقرون‌به‌صرفه بودن ساخت‌وساز در ایالت است.

بحران کم‌آبی و بدهی‌های انباشته؛ مدیریت آب قبرس در تنگنای تاریخی

دفتر بازرسی قبرس در گزارشی تازه بر ضرورت فوری اصلاح نظام مدیریت منابع آبی این کشور تأکید کرده است؛ گزارشی که در میانه بحران فزاینده کمبود آب و فشارهای ناشی از تغییرات اقلیمی، زنگ خطر را برای نهادهای مسئول به صدا درآورده است.

این نهاد نظارتی اعلام کرده است که مدیریت منابع آبی جمهوری قبرس، در شرایطی که کشور با کمبود شدید آب و تغییرات اقلیمی گسترده مواجه است، از اهمیت حیاتی برخوردار است و هرگونه ناکارآمدی در این بخش می‌تواند پیامدهای گسترده‌ای برای امنیت آبی و اقتصادی کشور داشته باشد.

بر اساس این گزارش، نقش «اداره توسعه آب» (DWD) که وظیفه مدیریت و نظارت بر منابع آبی کشور را بر عهده دارد، در چنین شرایطی حیاتی‌تر از همیشه است. با این حال، بررسی‌های انجام‌شده ضعف‌های جدی در حوزه‌های نظارت، اندازه‌گیری، و کنترل مصرف را آشکار کرده است.

یکی از نکات برجسته گزارش، فقدان پایش منظم دو نقطه اصلی برداشت آب در منطقه نیکوزیا است که ۶۴ درصد از مصرف آب این منطقه را تأمین می‌کنند. علاوه بر این، اداره توسعه آب به داده‌های کنتورهای شرکت‌های آب‌رسانی دسترسی ندارد، مسئله‌ای که موجب تردید در دقت صورتحساب‌ها و آمار مصرف شده است. موارد متعددی از اختلاف در قرائت کنتورها نیز ثبت شده که بدون بررسی باقی مانده‌اند و فرآیندهای مستندسازی به‌صورت کامل انجام نمی‌شود. گزارش همچنین به آسیب‌پذیری‌های سامانه رایانه‌ای صدور قبض آب اشاره کرده است؛ از جمله ضعف در کنترل دسترسی و امنیت داده‌ها.

در حوزه مالی، میزان مبالغ وصول‌شده از سوی «اداره منابع آبی» (TAY) حدود ۱۴۷.۷ میلیون یورو اعلام شده که ۶۹.۲ میلیون یورو آن مربوط به بدهی‌های انباشته، عمدتاً از سوی مقامات محلی بوده است. با وجود توافق برای لغو بدهی‌های قدیمی مشروط به پایبندی به تعهدات جدید، بدهی‌های تازه همچنان در حال افزایش است.

در بخشی دیگر از گزارش آمده است که حدود ۵۸.۱ میلیون یورو آب طی سال‌های گذشته به مصرف‌کنندگان ترک‌قبرسی تحویل داده شده اما بنا بر تصمیم سیاسی، هیچ‌گاه برای آن صورتحساب صادر نشده است. دفتر بازرسی همچنین از تأخیر در اقدام‌های قانونی برای وصول بدهی‌ها و حتی خودداری از طرح دعاوی در برخی موارد انتقاد کرده است. به گفته این نهاد، نبود تدابیر بازدارنده مؤثر برای جلوگیری از برداشت بیش از حد توسط شرکت‌های خصوصی، تهدیدی جدی برای ذخایر آبی به‌شمار می‌رود.

ارزشمندترین استارتاپ‌های سال ۲۰۲۵ + اینفوگرافی

سال ۲۰۲۵ را می‌توان سال شکوفایی استارتاپ‌های فعال در حوزه هوش مصنوعی دانست؛ شرکت‌هایی که با نوآوری در فناوری‌های زبانی و خودکارسازی فرایندهای دیجیتال، توانسته‌اند به ارزش‌هایی فراتر از یک میلیارد دلار دست پیدا کنند و به جمع موسوم به «یونیکورن‌ها» بپیوندند. بر اساس داده‌های منتشرشده از سوی CB Insights و تحلیل پایگاه BestBrokers، بخش عمده این شرکت‌ها در ایالات متحده آمریکا مستقرند و در رأس آن‌ها استارتاپ «تینکینگ ماشینز لب Thinking Machines Lab» به معنای آزمایشگاه ماشین‌های متفکر قرار دارد که با ارزشی معادل ۱۲ میلیارد دلار، عنوان ارزشمندترین استارتاپ سال را به خود اختصاص داده است.

این شرکت در فوریه ۲۰۲۵ توسط میرا موراتی، مدیر پیشین فناوری شرکت اپن‌ای‌آی (OpenAI)، در سان‌فرانسیسکو بنیان‌گذاری شد و هدف اصلی آن توسعه سامانه‌هایی است که فناوری هوش مصنوعی را برای کاربران قابل‌درک‌تر و شخصی‌سازی‌شده‌تر کنند. نخستین محصول این شرکت با نام تینکر (Tinker)، یک رابط برنامه‌نویسی مبتنی‌بر پایتون برای ریزتنظیم مدل‌های زبانی بزرگ است که به پژوهشگران امکان می‌دهد مدل‌های اختصاصی ایجاد کنند، آزمایش‌های نوین انجام دهند و فرآیندهای پیچیده آموزش را در محیطی ساده‌تر مدیریت کنند.

در میان دیگر شرکت‌های برتر این فهرست می‌توان به استارتاپ‌های «ابریج Abridge» با ارزش ۵.۳ میلیارد دلار، «اپن اویدنس OpenEvidence» با ۳.۵ میلیارد دلار و دکارت «Decart» با ۳.۲ میلیارد دلار ارزش اشاره کرد که همه در حوزه‌های مختلف هوش مصنوعی فعالیت دارند. شرکت دکارت به‌ویژه با تمرکز بر تولید بلادرنگ محتواهای هوش مصنوعی برای بازی، رسانه و پلتفرم‌های استریم ویدئویی، جایگاه ویژه‌ای در بازار فناوری پیدا کرده است و از زیرساخت‌هایی استفاده می‌کند که می‌تواند هزینه‌های آموزش مدل‌های زبانی را به شکل چشمگیری کاهش دهد.

طولانی‌ترین پل‌های جهان در سال ۲۰۲۵ + عکس

پل‌ها از نخستین سازه‌های بشری بودند که با تقلید از طبیعت و از مواد طبیعی همچون تنه درختان و سنگ ساخته می‌شدند. رومیان با مهندسی پیشرفته، پل‌هایی پایدار با بقای طولانی‌تر ساختند که نمونه‌هایی از آن‌ها تا امروز همچنان پابرجا هستند. با انقلاب صنعتی و ورود فناوری‌های نوین، طراحی پل‌ها به مرحله‌ای جدید با سازه‌هایی همچون پل معلق بروکلین رسید. امروزه پل‌ها نه‌تنها به‌منظور عبور و مرور بلکه به‌عنوان نمادهای فرهنگی و تاریخی جامعه به شمار می‌روند. در ادامه به معرفی ۱۰ پل بلند جهان در سال ۲۰۲۵ می‌پردازیم که نشان‌دهنده تحولات بزرگ در معماری و مهندسی سازه‌هاست که از نخستین پل‌های ابتدایی تا پل‌های بزرگ امروزی پیش رفته است.

این پل‌ها نه‌تنها نمونه‌هایی از نوآوری مهندسی، بلکه نمایانگر تلاش‌های گسترده برای حفظ محیط زیست و پاسخ به نیازهای مدرن حمل‌ونقل هستند. از بتن پیش‌تنیده (Prestressed concrete)، قطعات مدولار و روش‌های از پیش‌ساخته، تا طراحی مقاوم در برابر زلزله و شرایط جوی سخت، همه نشان از پیشرفت‌های قابل‌توجه این حوزه دارد که قالب‌ها و استانداردهای جدیدی در ساخت پل‌های عظیم رقم زده است. این سازه‌ها نماد پیشرفت صنعتی و مهندسی در جهان امروز به‌شمار می‌روند.

پل گذرگاه دریاچه پونتچارترین ( Lake Pontchartrain Causeway)

پل گذرگاه دریاچه پونتچارترین به طول ۳۸ کیلومتر در ایالات متحده آمریکا، ساخته‌شده از بتن پیش‌تنیده و اجزای مدولار پیش‌ساخته در مقیاس وسیع، یکی از طولانی‌ترین پل‌های پیوسته روی آب و دارای دو بخش بازشونده برای عبور کشتی‌هاست. این طرح شامل مجموعه‌ای ثابت از دهانه‌های متکی‌بر شمع از جمله دو دهانه باسکولی در انتهای شمالی برای امکان عبور و مرور دریایی است که دوام و کارایی در آن با هم ترکیب شده و طوفان‌ها و خوردگی آب شور را برای دهه‌ها تحمل می‌کند.

سیستم مترو مانیل اسکای‌وی (Metro Manila Skyway System)

سیستم مترو مانیل اسکای‌وی به طول ۳۹.۲ کیلومتر در فیلیپین که به‌عنوان نخستین بزرگراه صددرصد طبقاتی این کشور، نمونه ایده‌آل توسعه عمودی شهری است. این سازه که از چهار تا شش خط متغیر ساخته شده، شامل پل‌های بتنی مرتفعی است که بر فراز زیرساخت‌های شهری موجود و سازه‌های طبیعی قرار دارند، اختلالات زمینی را به حداقل می‌رسانند و ازدحام ترافیک را در زیر کاهش می‌دهند.

پل بزرگ پکن (Beijing Grand Bridge)

پل بزرگ پکن به طول ۴۸ کیلومتر در چین، پلی است که با حفظ فضای شهری و کاهش زمین مورد نیاز در مناطق پرجمعیت ساخته شده است. این پل نمونه‌ای از رویکرد پایدار به زیرساخت‌ها در کریدورهای متراکم شهری است که به راه‌آهن پرسرعت پکن-شانگهای خدمت‌رسانی می‌کند و با دقت در شبکه حمل‌ونقل شهر ادغام شده است. پل بزرگ پکن با استفاده از پایه‌های باریک و مسیرهای مرتفع، تملک زمین را به حداقل می‌رساند. این اجزا برای تضمین سرعت، کیفیت و کارایی در مقیاس صنعتی، پیش‌ساخته شده‌اند.

بزرگراه بانگ نا ( Bang Na Expressway)

بزرگراه بانگ نا در تایلند به طول ۵۴ کیلومتر که با ستون‌های بتنی خاص و پل‌های جعبه‌ای توخالی ظرفیت بالایی برای جریان ترافیک دارد. این پل از روش «طراحی-ساخت» استفاده کرده است که امکان طراحی و ساخت همزمان را فراهم می‌کند و از طریق طراحی نوآورانه زیرساخت‌ها، به چالش‌های محیط‌های شهری متراکم می‌پردازد. این پروژه، تکامل زیرساخت‌های شهری را به نمایش می‌گذارد و سیستم‌های حمل‌ونقل لایه‌ای با طول متوسط ۴۲ متر را ایجاد می‌کند که توسط ستون‌های بتنی H شکل پشتیبانی می‌شوند. سازه پل شش خطه با تیرهای جعبه‌ای توخالی، در دو مکان گسترش پیدا کرده تا ایستگاه‌های عوارضی دوازده خطه را در خود جای دهد.

پل هنگ‌کنگ-ژوهای-ماکائو (Hong Kong–Zhuhai–Macau Bridge)

پل هنگ‌کنگ-ژوهای-ماکائو بر فراز دلتای رودخانه مروارید چین به طول ۵۵ کیلومتر، طولانی‌ترین پل دریایی و اتصال ثابت به دریای آزاد در جهان و شاهکار مهندسی دریایی شامل ترکیبی از پل‌های کابلی، تونل‌ها و جزایر مصنوعی است. این سازه شامل یک سیستم پل-تونل با سه پل کابلی، یک تونل غوطه‌ور (۶.۷ کیلومتر) و چهار جزیره مصنوعی است که انتقال بین بخش‌های پل و تونل را تسهیل می‌کنند. جاده اتصال هنگ‌کنگ شامل یک پل دره به طول ۹.۴ کیلومتر و تونل ۱ کیلومتری تپه سینیک است، در حالی که جاده اتصال ژوهای ۱۳.۴ کیلومتر طول دارد و شامل تونل‌ها و جاده‌های مرتفع است که پل را به ژوهای متصل می‌کند.

پل بزرگ وینان وی‌هه (Weinan Weihe Grand Bridge)

پل بزرگ وینان وی‌هه در چین به طول ۷۹.۷ کیلومتر، شاهکاری از تقارن و دقت و بخشی از شبکه راه‌آهن پرسرعت با ساختار مستحکم و استفاده گسترده از بتن و فولاد است. این پل که به‌عنوان یک اتصال بادوام و پایدار از شبکه ریلی پرسرعت به‌عنوان بخشی از راه‌آهن پرسرعت ژنگژو-شی‌آن ساخته شده است، دو بار از رودخانه وی و چندین رودخانه کوچک‌تر، بزرگراه‌ها و راه‌آهن عبور می‌کند. طرح آن دارای ساختاری از سیستم تیر و شاه‌تیر پیوسته است که نشان‌دهنده قابلیت‌های پیشرفته چین در ساخت زیرساخت‌های بلند، مقاوم و سازگار با محیط زیست برای شبکه‌های ریلی پرسرعت است.

پل بزرگ کانگده (Cangde Grand Bridge)

پل بزرگ کانگده به طول ۱۰۵.۸ کیلومتر، پروژه‌ای پیشرفته با پایه‌های زیاد و سازه‌های پیش‌ساخته با رعایت الزامات زیست‌محیطی است. این پل به‌عنوان بخشی از پروژه عظیم راه‌آهن پرسرعت پکن_شانگهای، روی حوضه‌های رودخانه و تالاب‌ها قرار دارد و در مجموع توسط ۳۰۹۲ پایه پشتیبانی می‌شود. این سازه نمونه‌ای از ساخت‌وساز پیش‌ساخته است که دوام، استحکام و فرآیند ساخت سریع را تضمین می‌کند. پل‌های ریلی مرتفع که با شمع‌های فونداسیون عمیق مهندسی شده‌اند، به‌طور قابل‌توجهی اختلالات سطحی را کاهش می‌دهند و به خطوط ریلی اجازه می‌دهند تا با حداقل تأثیر از اکوسیستم‌های حساس عبور کنند. این رویکرد مهندسی، زیستگاه‌های طبیعی را حفظ می‌کند و نشان‌دهنده تعهد به زیرساخت‌های سازگار با محیط زیست است و استانداردی مترقی برای توسعه ریلی مسئولانه با محیط زیست تعیین می‌کند.

پل بزرگ تیانجین (Tianjin Grand Bridge)

پل بزرگ تیانجین به طول ۱۱۳.۷ کیلومتر، با ساختار جعبه‌ای پیش‌ساخته که زمان و هزینه ساخت را به حداقل رسانده، یک شگفتی در ساخت پل صنعتی است و لانگ‌فانگ و چینگ‌شیان را به هم متصل می‌کند. این پل به‌گونه‌ای طراحی شده است که نیاز به پل‌های کوچک‌تر متعدد برای عبور از جاده‌ها و راه‌آهن‌ها را از بین ببرد، درنتیجه در زمین صرفه‌جویی کند و زمان ساخت را کاهش دهد. این سازه نمونه‌ای از رویکرد ساخت‌وساز مدولار چین است که در آن قطعات از پیش ساخته شده و به‌طور مؤثر مونتاژ می‌شوند تا هزینه و زمان به حداقل برسد.

پل فوردگاه-کاوشیونگ چانگ‌هوا ( Changhua-Kaohsiung Viaduct)

پل فوردگاه-کاوشیونگ چانگ‌هوا در تایوان به طول ۱۵۷.۳ کیلومتر، با قابلیت مقاومت در برابر زلزله و استفاده از فناوری‌های نوین ساخت پل ساخته شده است. این پل یکی از طولانی‌ترین سازه‌های مرتفع پیوسته است که تاکنون با استفاده از ماژول‌های پیش‌ساخته بنا شده است و در یکی از فعال‌ترین مناطق لرزه‌خیز جهان، به قطارها اجازه می‌دهد تا هنگام زلزله با خیال راحت روی پل توقف کنند. این پل که بسیاری از شهرها را به هم متصل می‌کند، تاب‌آوری لرزه‌ای را در اولویت قرار می‌دهد. سازه پل، پایه‌ها و تکیه‌گاه‌ها، به‌گونه‌ای مهندسی شده است که حرکت زمین را برای ایمنی جذب کند و در ساخت آن از یک قطعه پیش‌ساخته و تکنیک‌های مهندسی پیشرفته همچون روش پرتاب پیش‌ساخته با دهانه کامل و روش کنسول متعادل استفاده شده که امکان پیشرفت سریع را فراهم کرده است.

پل بزرگ دانیانگ-کونشان (Danyang–Kunshan Grand Bridge )

پل بزرگ دانیانگ-کونشان که با طول ۱۶۴.۸ کیلومتر بلندترین پل جهان است، با طراحی ویژه برای تحمل شرایط سخت جوی و زمین‌لرزه و ترکیب سازه‌ای متشکل از هزاران پایه بتنی روی دریاچه‌ها و زمین‌های کشاورزی ساخته شده است. این سازه که بخشی از راه‌آهن پرسرعت پکن-شانگهای است، به‌گونه‌ای طراحی شده که در برابر بادهای شدید، زلزله‌های ۸ ریشتری و برخورد مستقیم یک کشتی ۳۰۰ هزار تنی مقاوم باشد. این پل دارای طراحی پل و تیرآهن است، یک تکنیک ساخت‌وساز رایج که از دهانه‌های کوتاه متعدد به جای چند دهانه بلند استفاده می‌کند و با حدود ۲۰۰۰ ستون و کابل فولادی، به‌عنوان یک شاهکار مهندسی، با ترکیب فرم، عملکرد و مقیاس در مناظر اطراف، خودنمایی می‌کند.

مدیریت فاضلاب؛ چالش جهانی و تجربه موفق شهرهای آفریقایی

مدیریت فاضلاب در جهان امروز به‌عنوان یکی از ستون‌های اصلی توسعه پایدار شهری، سلامت عمومی و حفاظت از محیط‌زیست شناخته می‌شود. با رشد سریع جمعیت و گسترش شهرها، حجم فاضلاب تولیدی از خانه‌ها، صنایع و کسب‌وکارها به‌طور چشمگیری افزایش پیدا کرده است. این افزایش، چالش‌های جدی برای تصفیه ایمن، دفع مناسب و بازیافت منابع ایجاد می‌کند. آمارهای جهانی نشان می‌دهد بیش از ۸۰ درصد فاضلاب تولیدی بدون هیچ‌گونه تصفیه وارد محیط زیست می‌شود که پیامدهای سنگینی برای میلیاردها نفر و اکوسیستم‌های طبیعی دارد.

فاضلاب تصفیه‌نشده می‌تواند منابع آب سطحی و زیرزمینی را آلوده کند، بیماری‌های عفونی را گسترش دهد و کیفیت زندگی شهری را به‌شدت کاهش دهد. از سوی دیگر، فرصت‌های بزرگی از جمله بازیافت آب برای مصارف کشاورزی و صنعتی، تولید انرژی و کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای در مدیریت صحیح فاضلاب وجود دارد. به همین دلیل، مدیریت فاضلاب نه‌تنها یک وظیفه زیست‌محیطی بلکه یک ابزار کلیدی برای تاب‌آوری شهری و مقابله با تغییرات اقلیمی محسوب می‌شود.

در این میان، بعضی شهرها توانسته‌اند با رویکردهای نوآورانه و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های پیشرفته، الگوهای موفقی ارائه دهند. اکورهولنی و کیپ‌تاون نمونه‌های برجسته‌ای از مدیریت فاضلاب شهری در آفریقا هستند که با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته، پایش دقیق، همکاری چندجانبه و رعایت سختگیرانه استانداردها توانسته‌اند به الگوهای جهانی در حفاظت محیط‌زیست و سلامت عمومی تبدیل شوند.

اکورهولنی؛ شبکه‌ای گسترده با رویکرد پایدار

شهرداری کلان‌شهر اکورهولنی مدیریت فاضلاب را از طریق شرکت «ایست رند واتر کر (RWAT)» انجام می‌دهد که از سال ۱۹۹۲ فعالیت دارد و یکی از بزرگ‌ترین شبکه‌های مدیریت فاضلاب شهری در آفریقا محسوب می‌شود. این شرکت با ۱۹ تصفیه‌خانه فعال روزانه بین ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ مگالیتر فاضلاب را برای بیش از ۳.۵ میلیون نفر تصفیه می‌کند.

این شرکت از یک چرخه کامل چندمرحله‌ای استفاده می‌کند که شامل تصفیه اولیه، ثانویه و پیشرفته است و به‌گونه‌ای طراحی شده است تا تمام آلاینده‌های اصلی و ریزآلاینده‌ها را به‌طور مؤثر حذف کند و کیفیت پساب خروجی را در سطح استانداردهای سختگیرانه ملی و بین‌المللی نگه دارد.

کیپ‌تاون؛ پیشگام فناوری و نوآوری در تصفیه فاضلاب

کیپ‌تاون یکی از پیشرفته‌ترین سیستم‌های مدیریت فاضلاب در آفریقا را اداره می‌کند. این شهر دارای ۱۷ تصفیه‌خانه مرکزی و ۶ واحد کوچک‌تر است که ظرفیت آن‌ها از سه تا ۵۰۰ میلیون لیتر در روز متغیر است. بزرگ‌ترین و پیشرفته‌ترین مرکز، تصفیه‌خانه فاوره است که ظرفیت آن به ۵۰۰ میلیون لیتر در روز می‌رسد و به‌عنوان الگویی قاره‌ای در استانداردهای فنی شناخته می‌شود.

فرایندهای چندمرحله‌ای تصفیه فاضلاب شامل غربالگری اولیه برای حذف مواد جامد درشت، فیلتراسیون مکانیکی، ته‌نشینی اولیه و ثانویه برای کاهش بار آلی و در نهایت ضدعفونی با کلر و اشعه فرابنفش است. استفاده از فناوری‌های غشایی و سیستم‌های پیشرفته هوادهی نیز در بعضی واحدها به کار گرفته می‌شود تا آلاینده‌های آلی، مواد مغذی و عوامل بیماری‌زا به‌طور کامل حذف شوند. ترکیب فناوری‌ها باعث شده است پساب خروجی کیپ‌تاون به‌عنوان یکی از پاک‌ترین نمونه‌ها در سطح قاره شناخته شود.

کیپ‌تاون برای تضمین کیفیت خروجی، از یک نظام پایش چندلایه‌ای بهره می‌برد. پایش‌های فنی شامل اندازه‌گیری مستمر شاخص‌های شیمیایی همچون BOD، COD، نیتروژن و فسفر است. علاوه‌بر این، پایش زیستی با استفاده از گونه‌های حساس آبزی و آزمایش‌های سمیت در فواصل کوتاه انجام می‌شود.

شگفت‌انگیزترین پل‌های معلق عابرپیاده جهان

پل‌های معلق عابرپیاده امروزه به نماد شجاعت، هیجان و ارتباط انسان با طبیعت تبدیل شده‌اند. این پل‌ها نه‌تنها زیرساخت‌هایی برای عبور در مناطق صعب‌العبور هستند، بلکه با ارتفاع و طول‌های بی‌نظیر خود، تجربه چشم‌نوازی از مناظر کوهستانی، جنگلی و دره‌ای را به بازدیدکنندگان ارائه می‌دهند. این پل‌های باورنکردنی، هر کدام با ویژگی‌های خاص معماری و منظره‌های بدیع، تجربه‌های فراموش‌نشدنی را برای گردشگران و علاقه‌مندان به هیجان و طبیعت فراهم می‌کنند و نمادهایی بی‌بدیل از مهندسی و تعامل انسان با محیط زیست به‌شمار می‌روند. در ادامه با شگفت‌انگیزترین پل‌های معلق عابرپیاده جهان آشنا می‌شویم.

پل آسمان (SkyBridge)، روسیه

اسکای‌بریج یا پل آسمان در سال ۲۰۱۴ هم‌زمان با المپیک زمستانی سوچی به بهره‌برداری رسید و بر فراز دره سرسبز کراسنایا پولیانا ( Krasnaya Polyana ) گسترده شده است. این پل با طول بیش از ۴۲۶ متر و ارتفاع ۲۰۷ متر یکی از طولانی‌ترین و مرتفع‌ترین پل‌های معلق ویژه عبور عابرپیاده جهان به‌شمار می‌رود. در میانه این پل امکان بانجی جامپ از ارتفاع وجود دارد و تجربه‌ای منحصر به‌فرد برای علاقه‌مندان هیجان فراهم می‌کند.

پل آیگوئل دو میدی ( Aiguille du Midi)، فرانسه

آیگوئل دو میدی به‌معنای «سوزن جنوب» که نام خود را از قله‌ای در کوهستان مون‌بلان فرانسه گرفته، دو کوه را در ارتفاع ۳۸۴۲ متری به‌هم متصل می‌کند. دسترسی به این پل از طریق کابین هوایی با بیشترین ارتفاع صعود عمودی در جهان صورت می‌گیرد و تجربه‌ای نادر از چشم‌اندازهای آلپ ارائه می‌دهد.

پل پیک‌واک ( Peak Walk)، سوئیس

پل پیک‌واک به معنای پیاده‌روی در قله، در کوهستان‌های دیابلرتس (Diablerets) آلپ برن، نخستین پل معلق جهان است که دو قله را به‌هم متصل می‌کند. این سازه ۱۰۷ متری، منظره‌ای بی‌نظیر از کوه‌های معروف آلپ همچون مون‌بلان، ماترهورن، مونش، یونگفراو و ایگر را پیش چشم قرار می‌دهد. بخشی از کف پل شیشه‌ای است و فرصت تماشای مناظر دلپذیر را فراهم می‌کند.

پل آروکا ۵۱۶ (516 Arouca)، پرتغال

این پل خیره‌کننده در سال ۲۰۲۰ در شمال پرتغال افتتاح شد و دو سوی دره پایوا (Paiva) را به‌هم وصل می‌کند. با طول ۵۱۶ متر و ارتفاع ۱۷۵ متر، پل آروکا ۵۱۶ از کف فلزی مشبک ساخته شده و منظره‌ای باشکوه از ژئوپارک جهانی آروکا و مسیرهای دیدنی پایوا را ارائه می‌دهد.

پل کامینیتو دل ری ( Caminito del Rey)، اسپانیا

کامینیتو دل ری یا «راه کوچک شاه»، با عرض تنها یک متر، بر دیوارهای صخره‌ای تنگه ال چورو (El Chorro) آویزان شده و زمانی به‌عنوان یکی از خطرناک‌ترین مسیرهای پیاده‌روی جهان شناخته می‌شد. بخش‌هایی از این مسیر با پل معلق تخته‌ای ساخته شده و ۱۰۰ متر بر فراز رودخانه گوادالهورس (Guadalhorce) قرار دارد.

پل کاپیلانو (Capilano)، کانادا

پل کاپیلانو با عبور از بالای رودخانه کاپیلانو در ونکوور، محل جذب گردشگر برای بیش از ۱.۲ میلیون نفر در سال است. بخش کلیف‌واک ( Cliffwalk، پیاده‌روی روی صخره) این مسیر ۱۴۰ متری، تجربه راه رفتن بر لبه صخره با ارتفاع ۷۰ متر را فراهم می‌کند و بازدیدکنندگان را با چشم‌انداز طبیعت بکر منطقه روبرو می‌کند.

پل مارین‌بروک ( Marienbrücke)، آلمان

پل مارین‌بروک منظره‌هایی شگفت‌انگیز از قلعه نوی‌شوانشتاین (Neuschwanstein) در بایرن را ارائه می‌دهد. این پل بر فراز دره پولات (Pöllat) با آبشارهای چشم‌نواز واقع است و چشم‌انداز پانورامایی از جنگل‌ها، دریاچه‌ها و کوه‌های شوانگائو (Schwangau) می‌دهد.

پل آسمان لنکاوی (Langkawi Sky Bridge)، مالزی

پل معروف لنکاوی در ارتفاع ۶۶۰ متری بر فراز قله گونونگ مات چینچانگ (Gunung Mat Cincang) در جزیره لنکاوی قرار دارد. این پل منحنی با طول ۱۲۵ متر و کف شیشه‌ای در وسط، بازدیدکنندگان را به تماشای مناظر بی‌نظیر دره‌های منطقه دعوت می‌کند.

پل طنابی کریک ارید (Carrick-a-Rede Rope)، ایرلند شمالی

پل طنابی کریک ارید در نزدیکی بالینتوی ( Ballintoy)، سرزمین اصلی را به جزیره کوچک کاریکارد (Carrickarede) متصل می‌کند. این پل ۲۰ متری با ارتفاع ۳۰ متر نخست برای ماهی‌گیران ساخته شد، اما امروزه از جاذبه‌های گردشگری محبوب محسوب می‌شود.

پل کوکونو یوم اوتسوریهاشی (Kokonoe "Yume" Otsurihashi)، ژاپن

پل کوکونو با طول ۳۹۰ متر و ارتفاع ۱۷۳ متر در اوئیتا ژاپن، زمانی عنوان طولانی‌ترین پل معلق عابرپیاده جهان را داشت. این پل بر فراز آبشار شیندونوتاکی (Shindonotaki) و مناظر کوهستانی دوردست، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی فراهم می‌آورد.

پل هایلاین ۱۷۹ (Highline179)، اتریش

پل هایلاین ۱۷۹ با دهانه‌ای به طول ۴۰۳ متر، بین ویرانه‌های قلعه ارنبرگ (Ehrenberg) و قلعه کلودیا (Claudia) واقع شده است و زمینه‌ای مناسب برای بازدید پیاده از هر دو جاذبه تاریخی را فراهم می‌آورد.

پل رویال جورج (Royal Gorge)، ایالات متحده آمریکا

پل رویال جورج در نزدیکی شهر کنین ( Cañon City) کلرادو، با ارتفاع ۲۹۱ متر بر فراز رودخانه آرکانزاس (Arkansas)، عنوان بلندترین پل ایالات متحده آمریکا را دارد. این پل علاوه‌بر عبور عابران پیاده، اجازه عبور خودرو را نیز می‌دهد و همراه با تله‌کابین بر فراز دره تجربه‌ای هیجان‌انگیز را ارائه می‌کند.

پل معلق گاسا (Hanging Bridge of Ghasa)، نپال

پل معلق گاسا که بر فراز رودخانه کالی گانداکی ( Kali Gandaki) آویزان شده، محلی برای عبور دام‌ها و عشایر محلی نپال است و بخشی از مسیر پرطرفدار پیست آناپورنا ( Annapurna Circuit) در نپال به‌حساب می‌آید.

پل تریفت (Trift)، سوئیس

عبور از پل معلق تریفت با طول ۱۷۰ متر و ارتفاع ۱۰۰ متر بر فراز دریاچه تریفت ( Triftsee) در آلپ سوئیس نیازمند شجاعت زیادی است. برای دسترسی به پل، باید مسیر کابین هوایی و ارتفاع مناسبی را طی کرد و حدود ۱.۵ ساعت کوهنوردی انجام داد.

پل تامان نگارا (Taman Negara)، مالزی

پل تامان نگارا با ارتفاع ۴۰ متر و طول ۵۳۰ متر، به‌عنوان طولانی‌ترین پل معلق کانوپی جهان شناخته می‌شود. این پل از میان درختان انبوه پارک ملی تامان نگارا عبور می‌کند و مناظری منحصر به‌فرد از گیاهان و جانوران منطقه را پیش چشم قرار می‌دهد.

خانه‌هایی که می‌رویند

یک مرکز پژوهشی و آموزشی نوآورانه در شهر رونده دانمارک با نام «آزمایشگاه زنده هدسکوف» افتتاح شده است که بر پایه اصول بازآفرینی و استفاده از مصالح طبیعی محلی ساخته شده و به‌عنوان یک آزمایشگاه زنده برای پژوهش و آموزش در زمینه شیوه‌های بازآفرینی فعالیت می‌کند.

این مجموعه در زمین‌های کشاورزی احیاشده بنا شده و شامل چند سازه از جمله یک مدرسه سنگی قدیمی است. طراحی پروژه بر اساس استفاده از مصالح بومی همچون خاک رس، شن، چوب، الیاف نی و کنف انجام شده و روش‌های سنتی ساخت‌وساز دانمارکی در آن به کار گرفته شده است. هدف اصلی این پروژه نشان دادن رابطه میان انسان، زمین و زمان از طریق معماری است که بخشی فعال از فرایند ترمیم اکولوژیک محسوب می‌شود.

این مرکز علاوه‌بر کلاس‌های آموزشی و فضاهای کار اشتراکی، امکاناتی برای اقامت پژوهشگران و یک کارگاه در قالب انبار دارد. در ساختمان مدرسه قدیمی، ساختار اصلی حفظ و با آجرهای موجود در محل بازسازی شده است. دیوارهای داخلی با اندود خاک رس و رنگ روغن بذر کتان پوشانده شده‌اند. درون ساختمان، یک ورودی دوطبقه اتاق‌های اقامت و کلاس درس را به سالن جلسات و فضای کار اشتراکی در طبقه بالا متصل می‌کند. کف‌پوش‌های چوبی قدیمی نیز برداشته شده و پس از عایق‌کاری، دوباره به‌صورت کابینت و سازه‌های داخلی استفاده شده است.

گاراژ مجاور مدرسه با رویکرد سنتی «نیمه‌چوبی» دانمارکی بازسازی شده است. اسکلت چوبی جدید با پانل‌های کنف‌آهک پر شده و روی فونداسیون آهکی و کف خاک رس محلی قرار گرفته است. در این بخش از آجرهای خام، اندودهای خاکی تقویت‌شده با الیاف گیاه تیفا و مصالح کم‌کربن و غیررسمی استفاده شده است.

یک سوله سبز با سقف گیاهی شامل کارگاه و آشپزخانه، به‌جای یک سوله قدیمی ساخته شده است و کنار آن، یک پاویون روباز با کف آجری بازیافتی قرار دارد. سازه‌های چوبی این بناها با رنگ قرمز تیره، مشابه انبارهای کشاورزی سنتی دانمارک، پوشانده شده‌اند و پنجره‌های دایره‌ای و نورگیرهای سقفی به‌عنوان عناصر مشترک طراحی، بخش‌های قدیم و جدید را به هم پیوند می‌دهند.

رویکرد بازآفرینی و استفاده مجدد

در این پروژه حجم زیادی از مصالح موجود در محل دوباره استفاده و بازسازی شده است. تمام دیوارهای داخلی از آجرهای یافت‌شده در محل ساخته شده‌اند و کف‌های چوبی قدیمی به‌عنوان سازه‌های جدید به کار رفته‌اند. این رویکرد یادآور سنت دیرینه ارتباط انسان با طبیعت و استفاده از منابع موجود و بهبود تدریجی سازه‌هاست.

غول‌های زیرزمینی آسیا؛ جنگ با بحران سیلاب در اعماق شهرها

مدیریت آب شهری در دهه‌های اخیر به یکی از چالش‌های راهبردی و حیاتی در برنامه‌ریزی شهری تبدیل شده است. با رشد سریع جمعیت، گسترش شهرنشینی و تغییرات اقلیمی، شهرها با فشار فزاینده‌ای در تأمین آب، تصفیه فاضلاب و کنترل رواناب‌های سطحی روبه‌رو هستند. این فشارها منابع طبیعی را تهدید می‌کنند و سلامت عمومی، زیرساخت‌های شهری و کیفیت زندگی شهروندان را تحت تأثیر قرار می‌دهند. در چنین شرایطی، توسعه زیرساخت‌های هوشمند و پایدار برای مدیریت جامع منابع آبی، ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است.

در بسیاری از شهرهای بزرگ آسیا، بارش‌های شدید و غیرقابل پیش‌بینی به‌ویژه در مناطق ساحلی یا گرمسیری، خطر وقوع سیلاب‌های شهری را افزایش داده‌اند. این سیلاب‌ها می‌توانند منجر به خسارات مالی گسترده، اختلال در حمل‌ونقل، آلودگی منابع آب و تهدید سلامت عمومی شوند. از این‌رو، شهرهای آسیایی به‌دنبال راهکارهایی نوآورانه برای کنترل و هدایت آب‌های سطحی هستند که از منظر مهندسی و زیست‌محیطی قابل اتکا باشند. در این میان، بعضی شهرها با بهره‌گیری از فناوری‌های پیشرفته، طراحی‌های چندمنظوره و رویکردهای طبیعت‌محور توانسته‌اند الگوهای موفقی در مدیریت آب شهری ارائه دهند.

تالار زیرزمینی کنترل سیلاب توکیو، ژاپن

توکیو با اجرای پروژه عظیم «کانال تخلیه زیرزمینی بیرونی منطقه کلان‌شهری» موسوم به «G-Cans» توانسته است به یکی از پیشگامان جهانی در کنترل سیلاب‌های شهری تبدیل شود. این پروژه پس از ۱۳ سال ساخت‌وساز در سال ۲۰۰۶ تکمیل شد و به‌عنوان بزرگ‌ترین سامانه زیرزمینی انحراف آب‌های سیلابی در جهان شناخته می‌شود. پروژه G-Cans یک شاهکار مهندسی است و نمونه‌ای از سرمایه‌گذاری کلان دولتی در زیرساخت‌های حیاتی شهری به شمار می‌رود. هزینه طراحی و اجرای این سامانه بیش از ۲.۶ میلیارد دلار آمریکا بود که از محل بودجه‌های ملی ژاپن و با مشارکت دولت محلی استان سایتاما تأمین شد. این سرمایه‌گذاری هنگفت با هدف کاهش خسارات ناشی از سیلاب‌های مکرر و حفاظت از مناطق پرجمعیت کلان‌شهر توکیو صورت گرفت و در عمل توانسته است در کمتر از دو دهه فعالیت، بیش از ۱.۱ میلیارد دلار خسارت احتمالی را کاهش دهد.

شبکه گسترده تونل‌های باران‌گیر زیرزمینی هنگ‌کنگ، چین

هنگ‌کنگ با توجه به موقعیت جغرافیایی و قرارگیری در مسیر طوفان‌های گرمسیری، با خطرات مکرر سیلاب روبه‌رو است. برای مقابله با این چالش، شبکه‌ای گسترده از تونل‌های زیرزمینی جمع‌آوری آب باران در شهر احداث شده است که در مجموع ۱۰.۵ کیلومتر طول دارند و از چندین ورودی در مناطق پرخطر شهری آب را جمع‌آوری می‌کنند. شبکه تونل‌های زیرزمینی جمع‌آوری آب باران هنگ‌کنگ یکی از مهم‌ترین پروژه‌های زیرساختی این شهر به شمار می‌رود و نقشی حیاتی در کاهش خطرات سیلاب ایفا می‌کند.

این شبکه در عمق‌های متفاوتی از ۳۰ تا ۱۶۰ متر زیر سطح زمین قرار دارد تا بدون ایجاد اختلال در زندگی روزمره شهروندان، بتواند حجم وسیعی از رواناب‌های ناشی از بارش‌های شدید را به‌طور مستقیم به دریا منتقل کند. قطر داخلی تونل‌ها بین هفت تا هشت متر است و همین ابعاد امکان عبور میلیون‌ها متر مکعب آب را در هر رویداد بارندگی فراهم می‌سازد.

تونل هوشمند چندمنظوره کوالالامپور، مالزی

تونل هوشمند مدیریت رواناب و جاده کوالالامپور موسوم به «SMART» یکی از شاخص‌ترین پروژه‌های زیرساختی جنوب شرق آسیا محسوب می‌شود. این تونل با طول ۹.۷ کیلومتر در سال ۲۰۰۶ پس از چندین سال طراحی و ساخت به بهره‌برداری رسید. تونل اسمارت نخستین سازه چندمنظوره در جهان است که همزمان دو کارکرد حیاتی مدیریت سیلاب‌های شهری و تسهیل حمل‌ونقل را در خود جای داده است. در شرایط عادی، تونل به‌عنوان مسیر ترافیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد و روزانه هزاران خودرو از آن عبور می‌کنند، اما در زمان بارندگی شدید و وقوع سیلاب، بخش جاده‌ای بسته می‌شود و کل تونل به یک مخزن عظیم ذخیره و انحراف آب تبدیل می‌شود. ظرفیت این مخزن نزدیک به سه میلیون متر مکعب است که امکان کنترل و هدایت رواناب‌های ناشی از بارش‌های شدید را فراهم می‌کند و از آب‌گرفتگی مناطق کم‌ارتفاع شهر جلوگیری به عمل می‌آورد.

عربستان و بازی بزرگ اقلیمی؛ سد جهانی مبارزه با گرمایش زمین؟

عربستان سعودی در نقطه‌ای قرار دارد که هم‌زمان با تلاش برای حفظ منافع نفتی خود، باید راهی برای همگامی با تغییرات جهانی و حفظ زندگی قابل تحمل برای مردمش پیدا کند. این روند پیچیده و در عین حال سرنوشت‌ساز، چالشی بزرگ برای این کشور و جهان در دهه‌های پیش‌رو خواهد بود.

عربستان، کشوری با اقتصادی صددرصد وابسته به درآمدهای نفتی، بزرگ‌ترین مانع در مسیر اقدام جهانی برای مقابله با تغییرات اقلیمی محسوب می‌شود. این کشور سالانه بیش از ۷۳۶ میلیون تن گاز دی‌اکسیدکربن تولید می‌کند که از نظر انتشار کربن در رتبه هفتم جهان قرار دارد و سرانه انتشار گازهای گلخانه‌ای آن بیش از چهار برابر میانگین جهانی است. شرکت دولتی آرامکو، بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت و گاز در جهان، هر دقیقه درآمدی بالغ بر ۱۷۰ هزار دلار دارد که این حجم چشمگیر درآمد مالی، عربستان را به یک قدرت اقتصادی بی‌رقیب تبدیل کرده است. چنین درآمدی به این کشور امکان می‌دهد پروژه‌های بزرگ و پرهزینه‌ای همچون میزبانی جام جهانی فوتبال و ساخت شهرهای مدرن همچون نئوم را دنبال کند و یارانه‌های گسترده‌ای برای سوخت‌های فسیلی به مصرف‌کنندگان داخلی ارائه دهد.

با این حال همین وابستگی شدید اقتصاد عربستان به نفت موجب شده که هرگونه تلاش برای کاهش استفاده جهانی از سوخت‌های فسیلی تهدیدی حیاتی برای اقتصاد و حتی رژیم حاکم آن تلقی شود. عربستان سعودی از نخستین روزهای مذاکرات جهانی اقلیمی با تاکتیک‌های قدرتمند مانع‌تراشی، از تصویب توافقات مهم جلوگیری کرده است. این کشور با حفظ سیاست اجماع‌سازی و ممانعت از رأی‌گیری، توانسته نقش «توپ تخریب» را در مذاکرات بین‌المللی بازی و با بعید دانستن روند کاهش انتشار گازهای گلخانه‌ای، بر سر راه تسریع اقدام‌های اقلیمی سد ایجاد کند.

نقش عربستان در کندی پیشرفت‌های جهانی مقابله با تغییرات اقلیمی

عربستان و متحدانش در سال‌های اخیر بسیاری از توافق‌های زیست‌محیطی بین‌المللی را ناکام گذاشته‌اند که از جمله آن‌ها می‌توان به تصویب نکردن محدودیت تولید پلاستیک و به تعویق انداختن مالیات کربن برای حمل‌ونقل دریایی اشاره کرد. حتی در کنفرانس مقابله با بیابان‌زایی که میزبان آن خود عربستان بود، تلاش برای وارد کردن موضوع تغییرات اقلیمی به توافق نهایی توسط این کشور متوقف شد.

نقش عربستان فراتر از مخالفت سیاسی است؛ این کشور با داشتن دومین ذخایر نفتی اثبات‌شده جهان و نفتی که به‌سادگی و با هزینه بسیار پایین استخراج می‌شود، بر قیمت و عرضه جهانی نفت تأثیرگذار است. سودهای هنگفت آرامکو که روزانه بیش از ۲۵۰ میلیون دلار در سال‌های اخیر برآورد شده، این کشور را به تقویت اقتصاد نفتی‌اش وادار می‌کند و موجب می‌شود که مقابله قوی با تغییرات اقلیمی را تهدیدی جدی برای بقای اقتصادی خود ببیند.

راز جالب شهرهای سرد برای شادی در فضاهای عمومی

فصل‌های سرد در اروپا به‌ویژه کشورهای شمالی، تجربه‌ای است که زندگی روزمره مردم را به‌طور کامل تحت‌تأثیر قرار می‌دهد. روزهای کوتاه، شب‌های طولانی و سرمای شدید می‌توانند به‌راحتی زمینه‌ساز انزوا و افسردگی شوند، اما آنچه این کشورها را متمایز می‌کند، توانایی آن‌ها در تبدیل این شرایط سخت به فرصتی برای شادی، همبستگی و خلق فرهنگ‌های منحصربه‌فرد است.

مردم با بهره‌گیری از سنت‌های دیرینه و آئین‌های فرهنگی فصل‌های سرد طولانی و تاریک را به فصل نور و صمیمیت تبدیل می‌کنند. روشن کردن شمع در خانه‌ها، برگزاری جشن‌های نورانی در خیابان‌ها، گردهمایی‌های خانوادگی و اجتماعی و فعالیت‌های ورزشی در دل برف و یخ، بخشی از راهکارهایی هستند که این ملت‌ها برای مقابله با سرمای سخت و تاریکی طولانی به کار گرفته‌اند. همین فرهنگ‌ها و آیین‌هاست که نه‌تنها کیفیت زندگی را ارتقا داده، بلکه این کشورها را در میان شادترین جوامع جهان قرار داده است.

دانمارک؛ شمع‌هایی که تاریکی را رام می‌کنند

دانمارک با روزهای کوتاه و شب‌های طولانی در فصل سرما شناخته می‌شود که می‌تواند به‌سادگی زندگی روزمره را دشوار کند و روحیه مردم را تحت‌تأثیر قرار دهد. با این حال، دانمارکی‌ها راهی پیدا کرده‌اند تا تاریکی و سرما را به فرصتی برای نزدیکی و آرامش تبدیل کنند. در دل این تجربه، فرهنگی به نام هووگه شکل گرفته است که نه‌تنها به آن‌ها گرما می‌بخشد، بلکه به‌عنوان بخشی از هویت ملی‌شان شناخته می‌شود.

واژه «هووگه (Hygge)» در دانمارک حالتی از آرامش، راحتی و رضایت را توصیف می‌کند که با صمیمیت جمعی همراه است. این واژه فراتر از یک اصطلاح، فلسفه‌ای برای زندگی در زمستان‌های طولانی و تاریک است. مردم با روشن کردن شمع، نوشیدن قهوه و شکلات داغ، پتوهای نرم را به دور خود گرفتن و گفت‌وگوهای طولانی با دوستان و خانواده، فضایی گرم و آرام می‌آفرینند. این فرهنگ در خانه‌ها، کافه‌ها و خیابان‌ها جریان دارد و به‌عنوان راز شادی دانمارکی‌ها شناخته می‌شود.

سوئد؛ آوازهای لوسیا و عطر قهوه در دل شب‌های قطبی

سوئد با زمستان‌هایی که در بسیاری از مناطق کشور روز را به نواری باریک از نور تبدیل می‌کند و در شمال با پدیده «شب قطبی» روبه‌روست، فرهنگ نور را به ستون اصلی زیست زمستانی خود بدل کرده است. جشن «سنت لوسیا (Lucia)» در سیزدهم دسامبر نقطه اوج این فرهنگ است؛ نوجوانان با جامه‌های سفید و تاج‌های شمع روشن، در صف‌هایی آرام و منظم وارد کلیساها، مدارس و تالارهای شهر می‌شوند و ترانه‌های کهن لوسیا را می‌خوانند که در سکوت سرد زمستان می‌پیچد و نماد ورود نور و امید به تاریکی است. در خانه‌ها، «ستاره‌های آدونت» پشت پنجره‌ها می‌درخشند، شمعدان‌های چندشاخه روشن می‌شوند و خانواده‌ها در صبح آن روز، «لوسه‌کاتر» می‌خورند که نوعی نان زعفرانی سنتی است و با شیر گرم، گلوگ (نوشیدنی ادویه‌دار گرم) یا قهوه سرو می‌شود. این آئین یادآور سنت‌های مسیحی و بیانگر نیاز انسانی به روشنا و صمیمیت در فصل سرد است.

نروژ؛ صمیمیت کوسلیگ زیر آسمان شفق‌های شمالی

مفهوم «کوسلیگ (Koselig)» در نروژ واژه‌ایست که تصویری از زندگی روزمره در فصل سرد را به نمایش می‌گذارد که گرما، صمیمیت و آرامش را در دل شب‌های طولانی جای می‌دهد. خانه‌ها با نور شمع، شعله بخاری‌های چوبی و بافت نرم قالی‌ها جان می‌گیرند و گفت‌وگوهای آرام کنار فنجان‌های نوشیدنی گرم، از قهوه تا شکلات داغ و آکویاویت، فضای امنی می‌سازد که در آن زمان تندتر می‌گذرد. در کافه‌های کوچک اسلو و برگن، پنجره‌های بخارگرفته و میزهای چوبی با نور زرد چراغ‌ها همان حس آشنا را بازآفرینی می‌کنند و مردم پس از روزهای تاریک، دور هم می‌نشینند و از بودن در کنار یکدیگر نیرو می‌گیرند. کوسلیگ در کلبه‌های کوهستانی «هیته» هم حضور دارد؛ آخر هفته‌ها خانواده‌ها به این کلبه‌ها می‌روند، هیزم در اجاق می‌اندازند و در سکوت جنگل‌های برفی، آرامشی بی‌آلایش را تجربه می‌کنند.

کوسلیگ در جزئیات لباس و خانه هم ادامه دارد. پلیورهای بافت سنتی «لوسه‌کوفته» با نقش‌های هندسی سیاه و سفید، پتوی ضخیم روی مبل، چراغ‌های رومیزی با نور نرم و کتابی که روی میز کنار فنجان نوشیدنی گرم جا گرفته، عناصر یک زندگی آرام و صمیمی هستند. شهرها با معماری ساده و چوبی، پنجره‌های بزرگ برای گرفتن اندک نور روز و فضاهای عمومی کوچک و گرم، زمستان را برای گفت‌وگو و همراهی مناسب می‌کنند. نروژ با کوسلیگ نشان می‌دهد که وقتی نور، گرما و حضور کنار دیگران عادت روزمره باشد، به بخشی از هویت فرهنگی ملت تبدیل می‌شود.

کپی‌کار خلاق یا معمار آینده؟ طبیعت و نسل تازه سازه‌ها

شهرها بیش از دو سوم انرژی جهان را مصرف می‌کنند و سهم عمده‌ای در تولید گازهای گلخانه‌ای دارند. در این شرایط، معماری سنتی دیگر پاسخ‌گوی نیازهای زیست‌محیطی و اقلیمی نیست. زیرساخت‌های شهری که در دهه‌های گذشته طراحی شده‌اند، برای مقابله با موج‌های گرما، خشکسالی‌های شدید و طوفان‌های بی‌سابقه آمادگی ندارند. معماری بیومیمتیک یا زیستی به‌عنوان رویکردی نوین، در حال بازتعریف مفهوم ساخت‌وساز شهری است که به‌جای تقابل با طبیعت، از آن الهام می‌گیرد.

معماری زیستی با بهره‌گیری از الگوهای طبیعی، تلاش می‌کند ساختمان‌هایی طراحی کند که نه‌تنها آلاینده نیستند، بلکه بخشی از چرخه زیستی محیط هستند. این رویکرد از ساختارهای بهینه‌شده موجودات زنده الهام می‌گیرد که حاصل ۳.۸ میلیارد سال تکامل هستند. برای مثال، بال سنجاقک با حداقل ماده، بدنی چندین برابر سنگین‌تر را حمل می‌کند؛ پوسته مارپیچی حلزون ناتیلوس با مصرف انرژی اندک در آب حرکت می‌کند و برگ نیلوفر آبی با ساختاری ویژه خاصیت خودپاک‌سازی دارد. این نمونه‌ها، مبنای طراحی سازه‌هایی سبک، مقاوم، کم‌مصرف و خودتمیزشونده شده‌اند.

در معماری زیستی، فرم‌های طبیعی به‌صورت مستقیم کپی نمی‌شوند، بلکه با استفاده از مدل‌سازی سه‌بعدی و هوش مصنوعی، با اقلیم، مسیر خورشید، بادهای غالب و زمین‌شناسی هر پروژه تطبیق داده می‌شوند. هدف این رویکرد، سازگاری مهندسی انسانی با مهندسی طبیعت است. ساختمان‌ها در این رویکرد همچون درختان عمل می‌کنند: انرژی تولید می‌کنند، آب را بازیافت می‌کنند و هیچ پسماندی باقی نمی‌گذارند. آب خاکستری حاصل از دوش و سینک، از طریق تالاب‌های طبیعی تصفیه و دوباره استفاده می‌شود. مصالح نیز از منابع محلی در شعاع ۱۰۰ کیلومتری تأمین می‌شوند تا وابستگی به زنجیره‌های جهانی کاهش پیدا کند و صنایع دستی محلی احیا شوند.

تئاتر اسپلاناد؛ سنگاپور

مرکز هنرهای نمایشی سنگاپور که با نام «تئاتر اسپلاناد» شناخته می‌شود، یکی از نمونه‌های شاخص معماری زیستی در جنوب شرق آسیاست. طراحی این مجموعه ۶۰ هزار متر مربعی، از پوسته سخت و خاردار میوه دوریان الهام گرفته که میوه بومی منطقه با ساختاری مقاوم در برابر نور و گرماست. نمای بیرونی ساختمان از سازه‌ای فولادی سبک با پوشش‌های آلومینیومی مثلثی تشکیل شده است که به‌صورت پویا متناسب با زاویه تابش خورشید تغییر می‌کنند.

این سیستم سایه‌انداز از ورود نور شدید جلوگیری می‌کند و امکان بهره‌گیری از نور طبیعی را در ساعات مناسب فراهم می‌سازد. طراحی مبتنی بر مسیر حرکت خورشید در سنگاپور که شرق به غرب است، موجب شده است سایه‌ها به‌صورت تدریجی تغییر شکل دهند و نمایی زنده و متغیر ایجاد کنند. این رویکرد، مصرف انرژی برای تهویه و روشنایی را به‌طور چشمگیری کاهش داده و تجربه‌ای منحصربه‌فرد برای بازدیدکنندگان فراهم کرده است.

کوه‌های هلندی؛ هلند

پروژه «کوه‌های هلندی» در شهر آیندهوون، یکی از بلندپروازانه‌ترین نمونه‌های معماری زیستی در اروپا به‌شمار می‌رود. این مجموعه شامل دو برج چوبی دوقلو است که با الهام از فرم کوهستان، به‌عنوان نمادی طبیعی در چشم‌انداز شهری طراحی شده‌اند. میان این دو برج، دره‌ای سبز قرار دارد که در کنار نقش زیبایی‌شناسی، بخشی از عملکرد زیستی ساختمان را بر عهده گرفته است. فرم کلی پروژه، یادآور کوه‌هایی است که در طبیعت به‌عنوان نشانه‌های جهت‌یابی و تعادل اقلیمی عمل می‌کنند.

مرکز ملی ورزش‌های آبی پکن؛ چین

«واترکیوب» یا مکعب آبی، سازه‌ای نمادین است که برای المپیک ۲۰۰۸ پکن طراحی شد. الهام اصلی این پروژه، ساختار حباب‌های آب است که در عین زیبایی، از نظر سازه‌ای نیز بسیار کارآمد هستند. نمای بیرونی ساختمان از ماده‌ای به نام اتیل تترافلورواتیلن (ETFE) ساخته شده که سبک، مقاوم، شفاف و قابل بازیافت است. این پوشش حباب‌مانند، نور خورشید را به‌خوبی عبور می‌دهد و به‌صورت غیرفعال فضای داخلی را گرم می‌کند. ساختمان شامل پنج استخر شنا، ماشین‌های موج‌ساز، رستوران و ظرفیت پذیرش ۱۷ هزار نفر است.

برج گرکین لندن؛ بریتانیا

برج گرکین در لندن یکی از شناخته‌شده‌ترین آسمان‌خراش‌های اروپاست که با الهام از ساختار اسفنج دریایی «گل ونوس» طراحی شده است. این موجود دریایی دارای اسکلت خارجی مشبک و فضای داخلی توخالی است که به‌طور طبیعی جریان آب و مواد مغذی را فیلتر می‌کند. در طراحی برج، همین ویژگی‌ها به‌کار گرفته شده‌اند تا تهویه طبیعی، مقاومت در برابر باد و کاهش نیاز به ستون‌های داخلی فراهم شود.

ورزشگاه ملی پکن؛ چین

ورزشگاه ملی پکن که به «آشیانه پرنده» معروف است، برای میزبانی المپیک ۲۰۰۸ ساخته شد و ظرفیت پذیرش بیش از ۸۰ هزار نفر را دارد. فرم سازه از هنر سنتی چینی الهام گرفته شده و دارای خطوط درهم‌تنیده‌ای است که دور یک ظرف دایره‌ای پیچیده شده‌اند. این فرم یادآور آشیانه پرندگان است و نمایی ارگانیک و پویا نیز به ساختمان بخشیده است.

پروژه ادن، انگلستان

پروژه ادن در کورن‌وال انگلستان، بزرگ‌ترین گلخانه جهان است که در سال ۲۰۰۱ افتتاح شد. طراحی این مجموعه از ساختار حباب‌های صابون الهام گرفته است که فرمی سبک، مقاوم و قابل گسترش دارد. گنبدهای عظیم این پروژه از ترکیب شش‌ضلعی‌ها و پنج‌ضلعی‌ها ساخته شده‌اند و پوشش آن‌ها از ماده ETFE است که شفاف، سبک، مقاوم در برابر تابش فرابنفش و قابل بازیافت است. این ساختارها همچون گلخانه‌های طبیعی عمل می‌کنند و با بهره‌گیری از نور خورشید، گرمای داخلی را به‌صورت غیرفعال تأمین می‌کنند.

موزه هنر میلواکی، ایالات متحده

موزه هنر میلواکی در ایالت ویسکانسین، یکی از نمادهای معماری پویا در آمریکا به‌شمار می‌رود. بخش «پاویون کوادراچی» این موزه که در سال ۲۰۰۱ تکمیل شد، دارای سازه‌ای متحرک به نام «بریس سولی» است که سایه‌بان عظیمی به طول ۶۶ متر است و همچون بال‌های پرنده باز و بسته می‌شود. این سازه، از نظر زیبایی‌شناسی و عملکردی، الهام‌گرفته از بال‌های پرندگان است.

سایه‌بان متحرک، در ساعات مختلف روز با توجه به شدت نور خورشید، باز یا بسته می‌شود و نقش مهمی در کنترل نور و دمای داخلی ایفا می‌کند. این ویژگی، علاوه بر ایجاد تجربه‌ای منحصربه‌فرد برای بازدیدکنندگان، مصرف انرژی را کاهش می‌دهد. طراحی سازه با استفاده از الگوریتم‌های دینامیک و مصالح سبک، امکان حرکت روان و پایدار را فراهم کرده است.

خانه جلبک‌ها؛ آلمان

خانه جلبک‌ها (BIQ) در هامبورگ آلمان، نخستین ساختمان مسکونی جهان است که از جلبک برای تولید انرژی استفاده می‌کند. نمای ساختمان از پنل‌هایی تشکیل شده است که درون آن‌ها جلبک‌های آب شیرین رشد می‌کنند. جلبک‌ها در طول روز با جذب نور خورشید، فتوسنتز انجام می‌دهند و زیست‌توده‌ای تولید می‌کنند که قابل تبدیل به بیوگاز و انرژی حرارتی است. این سیستم که «بیورآکتور» نام دارد، هم‌زمان نقش سایه‌بان، منبع انرژی و عنصر زیبایی‌شناسی را ایفا می‌کند.

انقلاب تولید انرژی ارزان با نخستین نیروگاه خورشیدی شناور آسیا

سنگاپور که به‌عنوان یکی از نیروگاه‌های نوظهور انرژی در آسیا شناخته می‌شود، در حال اجرای پروژه‌ای بی‌سابقه برای نصب نخستین سامانه خورشیدی شناور جهان در حوالی جزیره جورونگ یا جورانگ است. این طرح نوآورانه، نسخه آسیایی پیشرفته‌ترین فناوری‌های خورشیدی در مناطق دریایی است. چالش اصلی در اجرای این نوع پروژه‌ها، محدودیت‌های زمینی و سطح بالای شهرنشینی در سنگاپور است که استفاده از منابع انرژی تجدیدپذیر را دشوار می‌کند. فناوری‌های معمولی خورشیدی شناور بیشتر در مخازن آب آرام کاربرد دارند، اما شرایط موجی شدید فراگیر اطراف سنگاپور، نیازمند فناوری پیشرفته‌تری است.

فناوری انقلابی غشایی ارائه‌شده در این طرح با نصب صفحات خورشیدی روی غشاهای دایره‌ای تقویت‌شده، پلتفرم‌هایی پایدار و مقاوم در برابر شرایط سخت محیط دریایی فراهم می‌آورد. این فناوری با حذف سیستم‌های سنتی پونتون و امکان نصب مستقیم سلول‌های خورشیدی روی سطح آب، خنک‌کنندگی بهینه و کاهش چشمگیر مصرف مواد تا ۹۰ درصد نسبت به فناوری سنتی را تضمین می‌کند. شرکت انرژی مشارکت‌کننده در این طرح با حمایت کمک هزینه‌های دولتی از انرژی بازار سنگاپور و JTC (یک سازمان دولتی تحت وزارت تجارت و صنعت سنگاپور)، نقش کلیدی در توسعه و اجرای این سامانه خورشیدی شناور نزدیک به ساحل دارد. تخصص این شرکت در زمینه زیرساخت‌های دریایی آن را به شریک ایده‌آل برای نصب سامانه‌های شناور در محیط دشوار نزدیک جزیره جورونگ تبدیل کرده است.

پروژه حاضر شامل سه پلتفرم غشایی دایره‌ای با مجموع ظرفیت نصب‌شده ۱.۵ مگاوات پیک است. هر پلتفرم توسط لوله‌های پلی‌اتیلن با چگالی بالا احاطه شده که پایداری و کارایی در شرایط پویای محیطی سنگاپور را تضمین می‌کند. این طراحی مدرن‌تر از سیستم‌های مستطیلی مرسوم شناور است و تأثیر قابل‌توجهی بر کاهش مصرف مواد و هزینه‌های انرژی دارد.

این پروژه به‌رغم نبود منابع طبیعی همچون سوخت‌های فسیلی و محدودیت زمین مناسب، همچنین شرایط سخت دریایی، سنگاپور را به‌عنوان یکی از ابرقدرت‌های انرژی تجدیدپذیر در آسیا مطرح کرده است. قابلیت توسعه سریع این فناوری تحت شرایط محدودیت زمین و سیستم نوآورانه و برتر قابل اجرا در آن، امکان افزایش ظرفیت تولید انرژی خورشیدی شناور را در سنگاپور به آسانی فراهم می‌کند. پروژه حاضر نه‌تنها تجسم یک فناوری نوآورانه است، بلکه می‌تواند الگویی برای کشورهایی باشد که منابع زمینی محدودی دارند و نشان دهد که چگونه با بهره‌گیری از فناوری‌های مدرن می‌توان حتی در شرایط جغرافیایی دشوار نیز تولید انرژی تجدیدپذیر را توسعه داد.

۶ مکان پنهان میراث جهانی یونسکو در آسیا

آسیا فراتر از مکان‌های معروف، گنجینه‌ای از مکان‌های پنهان و کمتر شناخته‌شده میراث جهانی یونسکو دارد که با آرامش و اصالت، داستان‌های تاریخی را نجوا می‌کنند و تجربه فرهنگی متفاوت و بکری برای گردشگران علاقه‌مند به سفرهای متفاوت و معنوی رقم می‌زنند.

از چاه‌های قدیمی، قلعه‌های کوهستانی، شهرهای گمشده و شهرهایی که هنوز درون تاریخ خود زندگی می‌کنند، ده‌ها مکان پنهان یونسکو در سراسر آسیا وجود دارد که بیشتر گردشگران هرگز نام آن‌ها را نشنیده‌اند. این مقاصد میراثی کمتر شناخته‌شده برای کسانی مناسب‌اند که به‌دنبال ایده‌های سفر متفاوت در آسیا، گردشگری فرهنگی یا تنها مکان‌هایی آرام‌تر برای دیدن هستند. از هند تا ژاپن، این شش مکان میراث جهانی یونسکو در آسیا شایسته جایگاهی ویژه در برنامه‌های سفر هستند.

میراث تنها درباره بناهای تاریخی نیست، بلکه مربوط به حافظه است. این مکان‌های پنهان یونسکو یادآوری می‌کنند که تاریخ همیشه بر دیوارهای بزرگ کنده نشده است؛ گاهی زیر زمین، در سکوت جنگل‌ها یا در صدای تابه یک فروشنده خیابانی پنهان است. زیبایی آسیا این است که هرگز برای جلب توجه فریاد نمی‌زند، بلکه به آرامی و به درستی توجهات را به خود جلب می‌کند. این مکان‌ها روایتگر تاریخ‌هایی لطیف و دلنشین‌اند که از هیاهوی گردشگری دور هستند و به علاقه‌مندان داستان‌هایی اصیل و ملموس هدیه می‌دهند.

چاه پله‌ای رانی‌کی‌واو (Rani-ki-Vav، آب‌انبار ملکه) /گجرات هند

زیر دشت‌های خاکی پاتان، قطعه‌ای از شکوه باستانی نهفته که در قرن یازدهم میلادی در کنار رودخانه ساراسواتی ساخته شده است. این چاه پله‌ای هفت سطح زیرزمینی دارد و دیوارهای آن پر از نقش برجسته خدایان، رقصندگان و نیلوفرهای آبی است. هر سطح این چاه همچون صفحه‌ای از اساطیر است که بر سنگ حکاکی شده؛ نکته شگفت‌انگیز آن حفظ فوق‌العاده جزئیات پس از قرن‌ها زیر خاک بودن است. این مکان کمتر یک بنای تاریخی و بیشتر یک شعر متقارن به‌شمار می‌رود. برای دسترسی، می‌توان به احمدآباد پرواز و سپس حدود ۱۲۵ کیلومتر به سمت پاتان رانندگی کرد. راهنماهای محلی پیاده‌روی‌های کوتاه و آموزنده‌ای در نزدیکی ورودی ارائه می‌دهند.

شهر تاریخی سوخوتای Historic Town of Sukhothai / تایلند

شهر تاریخی سوخوتای در تایلند است که قبل از شکل‌گیری بانکوک، اولین پایتخت این کشور محسوب می‌شد و مهد معماری زیبا و باشکوه آن بود. این پارک ثبت‌شده در یونسکو هنوز آرامش دوران حکومت قدیم را حفظ کرده است. مجسمه‌های عظیم بودا در میان تالاب‌های نیلوفر آبی و معابد آجری فرو ریخته قرار دارند که توسط تپه‌های جنگلی احاطه شده‌اند. بهترین روش تجربه این مکان، دوچرخه‌سواری در سپیده‌دم است، هنگامی که مه روی خندق‌ها می‌نشیند و نور آفتاب مجسمه‌ها را به‌رنگ طلایی می‌تاباند. برای دسترسی به آن باید با قطار یا پرواز به فیتسانولوک رفت و پس از آن یک ساعت به‌سمت پارک تاریخی سوخوتای رانندگی کرد که امکان کرایه دوچرخه در ورودی آن فراهم است.

قلعه نامهانسانسونگ Namhansanseong Fortress/ گیونگی-دو کره جنوبی

قلعه نامهانسانسونگ در گیونگی-دو کره جنوبی است که بالاتر از سئول قرار دارد و زمانی از پادشاهان در جنگ‌ها محافظت می‌کرد. امروزه این قلعه نگهبان آرامش است و اطراف آن را جنگل‌های کاج و چشم‌اندازهای پانورامای شهر احاطه کرده‌اند. با دیوارهای دفاعی، زیارتگاه‌ها و مسیرهای آرام، گزینه‌ای ایده‌آل برای گردشگرانی است که عاشق تاریخ و کوهنوردی هستند. فصل پاییز این قلعه را با رنگ‌های قرمز و کهربایی رنگ‌آمیزی می‌کند. برای دسترسی، باید به سئول پرواز و سپس از مترو برای رسیدن به ایستگاه سانسونگ استفاده کرد. اتوبوس‌های محلی و مسیرهای پیاده‌روی مستقیم به قلعه می‌رسند.

رشته‌کوه کیی Kii Mountain Range / کانسای ژاپن

رشته‌کوه کیی در کانسای ژاپن قرار دارد و معنویت فرهنگی ژاپن در مسیرهای پوشیده از سدر این کوه‌ها را به نمایش می‌گذارد. سه مکان مقدس در این منطقه کومانو سانزان، کویاسان و یوشینو، توسط مسیرهای باستانی به‌هم متصل شده‌اند که قرن‌ها راهنمای راهبان بوده‌اند. مه، آبشارها، نواهای مذهبی و صدای نرم قدم‌های صندل بر سنگ فضای این منطقه را تعریف می‌کنند. برای دسترسی به آن باید به اوساکا پرواز کرد و سپس با قطار از اوساکا یا کیوتو به کیی-تانابه رفت که ورودی مسیر کومانو کودو است.

جورج تاون George Town/ منطقه تاریخی پنانگ مالزی

در جورج تاون تاریخ با هنر خیابانی و طعم‌های محلی ترکیب شده است. شهری ثبت‌شده در یونسکو با خانه‌های فروشگاهی پاستلی، عمارت‌های خانواده‌های چینی و کافه‌های قدیمی که ترکیبی از طنین استعماری و طعم پراناکان (نسلی از مهاجران اولیه چینی که در پنانگ) زنده را القا می‌کند. نقاشی‌های دیواری در هر گوشه دیده می‌شوند و انبارهای قدیمی حالا به کافه تبدیل شده‌اند و هوا بوی نودل‌های سرخ‌شده و نسیم دریا را می‌دهد. این مکان هم یک‌جا به گردشگری تاریخی و هم جشنی از میراث زنده است. برای دسترسی باید به فرودگاه بین‌المللی پنانگ پرواز کرد که تنها ۳۰ دقیقه با بخش قدیمی شهر فاصله دارد. بیشتر جاذبه‌ها نیز با پیاده‌روی یا ریکشای دوچرخه قابل دسترسی هستند.

مجموعه معابد پرامبانان Prambanan Temple Compounds/ جاوا مرکزی اندونزی

مجموعه معابد پرامبانان در جاوا مرکزی اندونزی قرار دارد. هرچند بوروبودور شهرت بیشتری دارد، پرامبانان به آرامی توجه‌ها را به خود جلب می‌کند. این بزرگ‌ترین مجموعه معابد هندو اندونزی است که همچون تاجی از دشت‌های جاوا مرکزی بالا آمده است. این معابد در قرن نهم ساخته شده‌اند و مناره‌های بلند آن‌ها همچون شعله‌هایی یخ‌زده در سنگ دیده می‌شوند. پرامبانان کمتر شبیه ویرانه و بیشتر همچون گفت‌وگویی بین الاهه‌گان و جاذبه زمین است. دسترسی به آن از طریق پرواز به یوگاگارتا و سپس تاکسی ۳۰ دقیقه‌ای یا اتوبوس ترنس جوگجا به مجموعه ممکن است. بلیت بازدیدهای طلوع و شب به‌صورت آنلاین قابل تهیه است.

استفاده از هنر در شهرها برای بهبود کیفیت هوا

در سال‌های اخیر، هنر شهری به‌عنوان رویکردی نوآورانه و مؤثر برای بهبود کیفیت هوای کلان‌شهرها مورد توجه قرار گرفته است. این رویکرد، فراتر از زیباسازی فضاهای شهری، با ترکیب هنر و فناوری‌های پاک‌کننده هوا، توانسته است شاهد کاهش قابل‌توجه آلودگی و ارتقای سلامت عمومی باشد. استفاده از دیوارنگاره‌های فتوکاتالیستی، باغ‌های عمودی، مجسمه‌های گیاهی و نصب‌های تعاملی، نمونه‌هایی از کاربرد هنر در راستای پایداری زیست‌محیطی و افزایش آگاهی عمومی است.

یکی از روش‌های برجسته، به‌کارگیری رنگ‌های فوتوکاتالیست، حاوی ترکیباتی همچون اکسید تیتانیوم، است. این رنگ‌ها با استفاده از انرژی نور خورشید امکان تجزیه شیمیایی آلاینده‌های مضر همچون اکسیدهای نیتروژن را دارند و به‌طور مؤثری هوای اطراف را پاکسازی می‌کنند. برای مثال دیوارنگاره‌ای در مکزیکوسیتی تحت‌عنوان «سوی پورک سوموس Soy Porque Somos» با استفاده از این رنگ‌ها ساخته شده و میزان کاهش آلودگی معادل حذف حدود ۲۰ تا ۶۰ هزار وسیله‌نقلیه در سال گزارش شده است. مشابه آن، در ورشو لهستان، نقاشی دیواری در ایستگاه متروی پلی‌تکنیکا با رنگ‌های فوتوکاتالیستی اجرا شده که تأثیری معادل کاشت بیش از ۷۲۰ درخت در بهبود کیفیت هوا دارد و در رم، تونل اومبرتو با پوشش سیمانی فوتوکاتالیست منجر به ۲۱ درصد کاهش در اکسیدهای نیتروژن شده است.

علاوه‌بر دیوارنگاره‌ها، توسعه هنرهای سبز در محیط‌های شهری به شکل باغ‌های عمودی، دیوارهای پوشیده از خزه و مجسمه‌های گیاهی منجر به افزایش تنوع زیستی و فیلتراسیون طبیعی هوا شده است. برج‌های بوسکو ورتیکاله در میلان نمونه برجسته‌ای است که با گردهم‌آوری بیش از ۹۰ گونه درخت، درختچه و گیاه در ساختاری عمودی، به جذب کربن دی‌اکسید، کاهش آلودگی صوتی، تعدیل دما و ارتقای کلی کیفیت هوا کمک می‌کند. همچنین در شهرهایی مانیل و لیما، بیلبوردها و دیوارهای نقاشی‌شده با رنگ‌های فوتوکاتالیستی نقش قابل‌توجهی در کاهش آلودگی محلی ایفا کرده‌اند.

نصب‌های اکولوژیکی همچون «درخت شهری CityTree» که تلفیقی از خزه و گیاهان است، ضمن زیباسازی محیط شهری، به‌عنوان بیوفیلترهایی طبیعی عمل می‌کنند و داده‌های زنده کیفیت هوا را نیز ارائه می‌دهند. این ابزارها که در شهرهایی ازجمله گلاسگو و پاریس به‌کار رفته‌اند، نشان می‌دهند چگونه هنر می‌تواند عملکرد زیست‌محیطی قابل اندازه‌گیری را با جذابیت بصری و همراهی فناوری‌های نوین تلفیق کند.

فراتر از اثرات فیزیکی، هنر شهری به افزایش آگاهی عمومی درباره آلودگی هوا و ضرورت حفظ محیط زیست کمک می‌کند. پروژه‌های تعاملی ازجمله «Pollution Pods» یا «کلوپ‌های آلودگی» با بازسازی تجربی کیفیت هوای شهرهای مختلف، موجب جلب توجه مردم نسبت به پیامدهای سلامت آلودگی و تحریک به تغییر نگرش و اقدامات پایدار می‌شوند. هنر همچنین در فعال‌سازی فضاهای شهری مهجور، بازتاب فرهنگ‌های محلی و تقویت همبستگی اجتماعی و رونق اقتصادی از طریق گردشگری فرهنگی مؤثر است.

ادغام هنر در برنامه‌ریزی شهری به‌عنوان ابزاری چندجانبه و پایدار، نه‌تنها به زیبایی‌شناسی محیط‌های شهری می‌افزاید بلکه عملکرد زیست‌محیطی و سلامت عمومی را بهبود می‌بخشد و شهرها را به سمت توسعه‌ای مقاوم‌تر در برابر تغییرات اقلیمی هدایت می‌کند. نمونه‌های موفق این رویکرد نشان می‌دهد که هنر می‌تواند پلی قوی میان فرهنگ، فناوری و پایداری محیط زیست ایجاد و زندگی شهری را قابل تنفس‌تر و سرزنده‌تر کند.

بحران خاموش قرن؛ چگونه شهرها به میدان نبرد آب تبدیل شده‌اند؟

بحران آب در قرن بیست‌ویکم به یکی از جدی‌ترین چالش‌های جهانی تبدیل شده است و شهرها، به‌عنوان مراکز اصلی جمعیت، اقتصاد و فرهنگ، بیش از هر جای دیگر تحت فشار کمبود آب قرار دارند. رشد سریع جمعیت شهری، تغییرات اقلیمی، سدسازی بی‌رویه و برداشت بیش از حد از منابع آب زیرزمینی، عواملی هستند که منابع آب را به‌شدت تحت فشار قرار داده‌اند. در بسیاری از نقاط جهان، این فشارها به بحران‌های واقعی تبدیل شده‌اند که نه‌تنها زندگی روزمره شهروندان را مختل کرده‌اند، بلکه زیرساخت‌ها، امنیت غذایی و ثبات اجتماعی را تهدید می‌کنند.

بحران آب شهری پدیده‌ای چندوجهی است که ریشه در ترکیب عوامل طبیعی و انسانی دارد. برای مثال در مکزیکوسیتی، برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی و زیرساخت فرسوده، شهر را به مرز فروپاشی رسانده و در امان، کمبود منابع تجدیدپذیر و فشار جمعیتی ناشی از پناهندگان، بحران را تشدید کرده است. بحران آب یک مسئله محلی نیست، بلکه چالشی جهانی است که نیازمند همکاری بین‌المللی و تغییر بنیادین در رویکرد مدیریت منابع آب است. راهکارها باید فراتر از پروژه‌های زیرساختی صرف باشند و اصلاح الگوهای مصرف، سرمایه‌گذاری در فناوری‌های نوین، تقویت سازمان‌های محلی و مشارکت شهروندان را در بگیرند. شهرها به‌عنوان مراکز اصلی جمعیت و اقتصاد، می‌توانند نقش پیشرو در این تغییر ایفا کنند.

بحران آب در دوران کنونی، نه‌تنها چالشی زیست‌محیطی، بلکه تهدیدی برای عدالت اجتماعی و ثبات سیاسی است. دسترسی به آب به‌طور مستقیم با نابرابری اجتماعی، مهاجرت، امنیت غذایی و صلح و امنیت جهانی گره خورده است. اگر شهرها و دولت‌ها نتوانند راهکارهای پایدار و عادلانه‌ای برای مدیریت منابع آب ارائه دهند، آینده بسیاری از جوامع در معرض خطر جدی قرار خواهد گرفت.

شهری که در زمین فرو می‌رود، مکزیکوسیتی | مکزیک

مکزیکوسیتی، یکی از بزرگ‌ترین کلان‌شهرهای جهان با جمعیتی بیش از ۲۰ میلیون نفر، امروز درگیر بحرانی است که بسیاری آن را یکی از شدیدترین بحران‌های آب شهری در جهان می‌دانند. این شهر به‌شدت به سامانه مخازن کوتزامالا وابسته است که در سال‌های اخیر به‌دلیل خشکسالی‌های مکرر و تغییرات اقلیمی به سطحی خطرناک کاهش پیدا کرده است. در سال ۲۰۲۵، سطح آب بعضی از مخازن اصلی به کمتر از سی درصد ظرفیت خود رسیده و دولت ناچار شده است سهمیه‌بندی آب را اعمال کند و طرح‌های اضطراری همچون ساخت تصفیه‌خانه‌های جدید برای مناطق فقیرنشین را به اجرا بگذارد.

زندگی در آستانه فقر آبی، امان | اردن

امان، پایتخت اردن، در مرکز یکی از خشک‌ترین کشورهای جهان قرار دارد و سال‌هاست با بحران کم‌آبی دست‌وپنجه نرم می‌کند. منابع اصلی آب همچون آبخوان‌های دیسی و ازرق، به‌سرعت در حال خالی شدن هستند و برداشت بی‌رویه برای کشاورزی و مصرف شهری این روند را تشدید کرده است. تغییرات اقلیمی نیز با کاهش بارندگی و افزایش دما، منابع سطحی را محدودتر کرده و فشار مضاعفی بر منابع زیرزمینی وارد آورده است.

بحران در قلب آمریکا، فینیکس و لاس‌وگاس | ایالات متحده

جنوب‌غرب آمریکا با بحران آبی روبه‌روست که ریشه در وابستگی شدید به رودخانه کلرادو دارد. این رودخانه آب آشامیدنی ۴۰ میلیون نفر را تأمین می‌کند و بخش بزرگی از کشاورزی ایالات متحده به آن وابسته است، اما خشکسالی‌های طولانی، تغییرات اقلیمی و برداشت بیش از حد، مخازن اصلی یعنی دریاچه‌های مید و پاول را به یک‌سوم ظرفیت رسانده است.

شهری که در حال غرق شدن است، جاکارتا | اندونزی

جاکارتا یکی از سریع‌ترین نرخ‌های فرونشست زمین را در جهان تجربه می‌کند و دلیل اصلی آن برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی است. بسیاری از مناطق شهری شبکه آب‌رسانی ندارند و مردم برای تأمین نیازهای روزانه به چاه‌های خصوصی وابسته‌اند. این وابستگی موجب شده است زمین‌های آبرفتی شهر به‌شدت فشرده شوند و بخش‌های وسیعی از شمال جاکارتا سالانه تا ۲۵ سانتی‌متر نشست کند.

فاجعه سدهای بی‌رویه، درنه | لیبی

شهر درنه در سپتامبر ۲۰۲۳ شاهد یکی از مرگبارترین فجایع آبی جهان بود که نه‌تنها به‌عنوان یک بحران محلی بلکه به‌عنوان هشداری جهانی درباره خطرات سدسازی بی‌رویه و مدیریت ناکارآمد منابع آب شناخته شد. در پی بارش‌های شدید ناشی از طوفان دانیال، دو سد خاکی در بالادست شهر شکستند و سیلابی عظیم به‌سرعت به سمت مناطق مسکونی سرازیر شد. این سیلاب بخش‌های وسیعی از شهر را نابود کرد، هزاران نفر جان خود را از دست دادند و زیرساخت‌های حیاتی از جمله پل‌ها، جاده‌ها و شبکه‌های آب و برق به‌طور کامل تخریب شدند.

چین پیشتاز جهانی انرژی خورشیدی با سهم بی‌نظیر

تصویری جامع از ظرفیت آینده انرژی خورشیدی در کشورهای مختلف بر اساس داده‌های ردیاب انرژی خورشیدی مانیتور انرژی جهانی (Global Energy Monitor’s Solar Power Tracker) نشان می‌دهد که کدام کشورها بیشترین سهم را در ظرفیت برنامه‌ریزی‌شده انرژی خورشیدی جهان دارند. در این بررسی چین با سهم حدود ۳۵ درصدی از کل پروژه‌های جهانی پیشتاز است.

این کشور با ظرفیت پیش‌بینی‌شده‌ای در حدود ۶۷۱ گیگاوات، نقش برجسته‌ای در توسعه انرژی خورشیدی ایفا می‌کند و بیش از ۱.۱ میلیون مگاوات جریان متناوب ظرفیت کل شامل پروژه‌های عملیاتی و برنامه‌ریزی‌شده دارد. چین علاوه‌بر ظرفیت بالای نصب‌شده، بیش از ۸۰ درصد مواد اولیه و قطعات پنل‌های خورشیدی جهان را نیز تأمین می‌کند.

در رده‌های بعدی، ایالات متحده آمریکا و هند قرار دارند که به‌ترتیب با ظرفیت کل پیش‌بینی‌شده ۲۳۷ هزار و ۹۴۷ و ۱۷۰ هزار و ۷۴۲ مگاوات جریان متناوب، سهم قابل‌توجهی در بازار انرژی خورشیدی دارند. رشد سریع پروژه‌های بزرگ‌مقیاس در این دو کشور با حمایت سیاست‌هایی همچون قانون کاهش تورم آمریکا و طرح ملی خورشیدی هند شدت پیدا کرده است، اما مجموع ظرفیت آن‌ها هنوز کمتر از نیمی از ظرفیت چین است.

نکته قابل‌توجه در این بررسی، حضور کشورهای نوظهوری همچون موریتانی و کلمبیا در فهرست ۱۵ کشور برتر است که هر یک بیش از ۳۵ هزار مگاوات ظرفیت برنامه‌ریزی‌شده دارند و نشان از تأثیرگذاری روزافزون بازارهای آفریقا و آمریکای لاتین در انرژی پاک دارد. کل ظرفیت جهانی انرژی خورشیدی شامل پروژه‌های در حال ساخت و برنامه‌ریزی‌شده، به حدود ۲.۹ ترابایت جریان متناوب می‌رسد که ۸۰ درصد آن در ۱۵ کشور نخست متمرکز شده است. این تحولات نشان‌دهنده تحول سریع چشم‌انداز انرژی خورشیدی است که کشورها را به رقابت برای گسترش ظرفیت انرژی پاک فراخوانده است.

چه کشوری بیشترین جنگل را از دست داده است؟

براساس داده‌های سازمان خواربار و کشاورزی سازمان ملل متحد، از سال ۲۰۱۵ تا ۲۰۲۵، جهان به‌طور میانگین سالیانه شاهد از دست رفتن ۱۰.۹ میلیون هکتار جنگل بوده است. بیشترین تخریب جنگل‌ها در آمریکای جنوبی و آفریقا رخ داده که عامل اصلی آن توسعه فعالیت‌های کشاورزی است. در برزیل، به‌عنوان مهم‌ترین کشور در این زمینه، گسترش دامداری و مراتع نقش عمده‌ای در از بین رفتن گسترده جنگل‌های آمازون داشته است.

برزیل با حدود ۲.۹ میلیون هکتار از دست دادن خالص جنگل در این بازه زمانی، رتبه اول جهانی را در از دست دادن جنگل‌ها به خود اختصاص داده است. این میزان از دست دادن جنگل در برزیل، بیش از مجموع ۹ کشور بعدی لیست حاضر است. هرچند نرخ تخریب جنگل‌ها در این کشور به‌تازگی کاهش داشته، رئیس‌جمهور این کشور برنامه‌ای برای رساندن نرخ جنگل‌زدایی به صفر تا سال ۲۰۳۰ اعلام کرده است. برزیل با داشتن ۴۸۶ میلیون هکتار جنگل، پس از روسیه، دومین کشور با بیشترین مساحت جنگلی در جهان است.

آنگولا در آفریقا با از دست دادن ۵۱۰ هزار هکتار جنگل در جایگاه دوم قرار دارد. کشور همسایه آن، جمهوری دموکراتیک کنگو، رتبه پنجم را با ۲۸۳ هزار هکتار از دست دادن جنگل به خود اختصاص داده است. در این منطقه، کشاورزی سوزاندنی (slash-and-burn) رایج است که به قطع درختان برای مصارف کشاورزی و چوب‌بری منجر می‌شود.

میانمار در آسیا بیشترین میزان از دست دادن جنگل را تجربه کرده است که دلیل عمده آن وجود جنگل‌های چوب ساج محسوب می‌شود. با این حال کامبوج سریع‌ترین نرخ تخریب جنگل را داشته و به‌طور متوسط سالانه ۳.۳ درصد از جنگل‌های خود را از دست داده است. این نرخ بیش از چهار برابر برزیل و نشان‌دهنده شدت بحران جنگل‌زدایی در این کشور است.

کشورهای با بیشترین میزان از دست رفتن جنگل در دهه اخیر

برزیل: ۲,۹۴۲,۰۰۰ هکتار (نرخ سالانه ۰.۶- درصد) آنگولا: ۵۱۰,۰۰۰ هکتار (۰.۸- درصد)

تانزانیا: ۴۶۹,۰۰۰ هکتار (۱.۰- درصد)

میانمار: ۲۹۰,۰۰۰ هکتار (۱.۰- درصد)

جمهوری دموکراتیک کنگو: ۲۸۳,۰۰۰ هکتار (۰.۲- درصد)

موزامبیک: ۲۶۷,۰۰۰ هکتار (۰.۸- درصد)

کامبوج: ۲۵۱,۰۰۰ هکتار (۳.۳- درصد)

پرو: ۲۳۹,۰۰۰ هکتار (۰.۴- درصد)

بولیوی: ۲۳۲,۰۰۰ هکتار (۰.۴- درصد)

پاراگوئه: ۲۰۷,۰۰۰ هکتار (۱.۳- درصد)

این آمار نشان می‌دهد که جنگل‌ها در نقاط مختلف جهان به‌ویژه در مناطق گرمسیری آفریقا، آمریکای جنوبی و جنوب شرق آسیا، تحت‌فشار شدید انسانی هستند و اقدامات جدی در زمینه حفاظت و مدیریت پایدار این منابع طبیعی ضروری است.

کشورهای جهان با بالاترین کیفیت زندگی

مطالعات بین‌المللی جدید نشان می‌دهد که چند کشور کمتر شناخته‌شده، در شاخص‌های حیاتی کیفیت زندگی همچون سلامت، امنیت، آموزش و رضایت کلی از زندگی، عملکرد بهتری نسبت به ایالات متحده آمریکا دارند. هرچند این کشورها کمتر در اخبار جهانی مطرح می‌شوند، استانداردهای زندگی بالاتری را با هزینه‌ای کمتر برای شهروندان خود فراهم می‌کنند؛ نکته‌ای که بسیاری از آمریکایی‌ها ممکن است از آن بی‌خبر باشند. این یافته‌ها الگوی جالبی را نشان می‌دهد و این کشورها به‌عنوان گزینه‌های ارجح زندگی و مهاجرت در نظر گرفته می‌شوند.

در ادامه با هشت کشور با بالاترین کیفیت زندگی در جهان آشنا می‌شویم که نشان می‌دهند کیفیت زندگی به بزرگی یا قدرت نظامی و حتی تولید ناخالص داخلی مربوط نیست؛ بلکه مهارت در ساختن جوامعی است که در آن‌ها شهروندان از طریق سیاست‌های هوشمندانه، همبستگی اجتماعی و اقدامات پایدار شکوفا می‌شوند. این کشورها نمونه‌هایی از رویکردهای جایگزین سازماندهی جامعه را نشان می‌دهند که سلامت و رفاه شهروندان را بر رشد صرف اقتصادی ارجح می‌دانند.

لوکزامبورگ؛ تایتان کوچک اروپا

این کشور کوچک که تقریباً هم‌اندازه رودآیلند است، یکی از بالاترین درآمدهای سرانه جهان را دارد و خدمات عمومی بسیار خوبی ارائه می‌دهد. لوکزامبورگ به‌شدت به انرژی سبز وابسته است و تعهد آن به پایداری فراتر از انرژی و شامل برنامه‌های جامع بازیافت و فضاهای عمومی پاکیزه می‌شود. شهروندان لوکزامبورگ از حمل‌ونقل عمومی رایگان در سراسر کشور، خدمات بهداشتی عمومی همگانی و سیستم‌های آموزشی چندزبانه بهره‌مند هستند که کودکان را برای مشاغل جهانی آماده می‌کند. در کشورهای دانمارک، لوکزامبورگ، سوئد و دیگر کشورهایی که بالاترین رتبه‌ها را دارند، گروه سنی بالای ۶۵ سال بیشترین رضایت از زندگی را نشان می‌دهد که نشان‌دهنده توجه ویژه به جمعیت سالمند است.

هلند؛ بهشت پیشرو

هلند به‌طور مداوم در رتبه‌های بالای کیفیت زندگی قرار دارد. مردم هلند تعادل بین کار و زندگی را به‌خوبی مدیریت می‌کنند و در عین برخورداری از اقتصادی پررونق، کوتاه‌ترین متوسط ساعات کاری دنیا را دارند. سیستم بهداشتی هلند براساس مدل بیمه همگانی است که نتایج بهتری نسبت به سیستم آمریکا با هزینه کمتر ارائه می‌دهد. هلند از سال ۲۰۱۵، ۱۲ رتبه صعود کرده و پیشرفت مداومی در کیفیت زندگی داشته است.

زیرساخت‌های دوچرخه‌سواری، سیاست‌های اجتماعی آزاد و تأکید بر حمایت از سلامت روان، محیطی ایجاد می‌کند که شهروندان رضایت بسیار بالایی از زندگی دارند. دانمارک با ۷۴ درصد اعتماد اجتماعی در رده اول، پس از آن نروژ (۷۲ درصد) و فنلاند (۶۸ درصد) قرار دارند و هلند نیز در این معیارها رتبه بالایی کسب کرده است.

دانمارک؛ پایتخت شادی

دانمارک به‌دلیل شبکه جامع حمایت اجتماعی و تأکید فرهنگی بر رفاه جمعی در رتبه‌های برتر کیفیت زندگی قرار دارد. مفهوم «هوگه Hygge» در دانمارک بازتاب سبک زندگی‌ای است که راحتی و آرامش را بر تجمع مادی ترجیح می‌دهد. این کشور پیشرفته با سیاست‌های حمایت از خانواده، زیرساخت‌های عالی و سیستم‌های بهداشتی و آموزشی جامع شناخته می‌شود. بازار کار در دانمارک به روی حرفه‌ای‌های خارجی باز است. کارمندان دانمارکی از مرخصی والدینی سخاوتمندانه، تحصیلات رایگان تا سطح دانشگاه و سیستم بهداشتی برخوردارند که از بهترین‌های جهان است. ساختارهای سازمانی مسطح و تحرک اجتماعی بالا به این معناست که توانایی‌ها بر پیشینه اجتماعی ارجحیت دارد.

فنلاند؛ کمال نوردیک

فنلاند در شاخص‌های رضایت از زندگی اروپا و جهان همواره در صدر قرار دارد. این کشور در آموزش پیشگام است و در رتبه‌بندی جهانی برتری دارد، در حالی که دانش‌آموزان آن با استرس بسیار کمی روبه‌رو هستند. مناظر جنگلی گسترده فنلاند دسترسی بی‌نظیری به طبیعت فراهم می‌کند، جایی که هر شهروند حق دارد آزادانه در طبیعت بگردد. فنلاند در نظرسنجی‌های شادی رتبه اول را دارد و اعتماد قوی به دولت، آموزش عالی، حمایت اجتماعی فراگیر و محیط زیست پاک از ویژگی‌های برجسته آن است.

رویکرد فنلاند به فناوری با استانداردهای جهانی هماهنگ است و سرویس‌های دیجیتال تعاملات اداری دولتی را بسیار کارآمدتر و ساده‌تر کرده‌اند. حمایت از سلامت روان به‌صورت یکپارچه در سیستم‌های بهداشتی و آموزشی فنلاند گنجانده شده است.

ایسلند؛ پناهگاه امن

ایسلند کشوری کوچک اما پیشرفته در زمینه اجتماعی است که خدمات بهداشتی و آموزشی رایگان، جرم پایین و شبکه‌های حمایت اجتماعی قوی دارد. نرخ جنایت در ایسلند آنقدر پایین است که بسیاری مردم در منازل و خودروهایشان را قفل نمی‌کنند. این کشور از انرژی زمین گرمایی برای گرمایش خانه‌ها و حتی استخرهای روباز استفاده می‌کند که مردم در تمام سال از آن بهره می‌برند. مردم ایسلند جامعه‌ای صمیمی و نزدیک دارند که در آن هرکس همسایه‌های خود را می‌شناسد. تعادل کار و زندگی در این کشور فوق‌العاده است و بسیاری از کسب‌وکارها آخر هفته‌ها زود تعطیل می‌کنند تا وقت بیشتری برای خانواده و فعالیت‌های بیرون اختصاص دهند.

سوئیس؛ مشارکت شهروندان

سوئیس همواره در صدر رتبه‌بندی کیفیت زندگی قرار دارد. شهرهای سوئیس در فهرست شهرهای زیست‌پذیر جهان هستند و ترکیبی از زیبایی طبیعی خیره‌کننده و برنامه‌ریزی شهری بی‌نظیر ارائه می‌دهند. سیستم دموکراسی مستقیم این کشور به شهروندان امکان می‌دهد کنترل بی‌سابقه‌ای بر سیاست‌های محلی و ملی از طریق همه‌پرسی‌های منظم داشته باشند. نرخ بیکاری پایین و حقوق بالا همراه با سیستم بهداشتی و آموزشی که نتایج برجسته‌ای دارد، از سایر امتیازات سوئیس است.

پرتغال؛ شگفتی جنوب اروپا

کشورهایی همچون پرتغال، یونان و قبرس شرایط زندگی خوبی ارائه می‌دهند و گزینه‌های اقامت مقرون‌به‌صرفه‌تری دارند که آن‌ها را به مقصدهای جذاب برای مهاجرت، سرمایه‌گذاری و برنامه‌ریزی بلندمدت تبدیل کرده است. پرتغال به‌ویژه میان کارگران از راه دور و بازنشستگانی محبوب است که به‌دنبال کیفیت زندگی اروپایی با هزینه مناسب هستند.

این کشور دارای سبک زندگی خانوادگی، آب‌وهوای گرم و هزینه‌های مقرون‌به‌صرفه نسبت به بسیاری از کشورهای غرب اروپاست. سیستم بهداشتی پرتغال همگانی است و نتایج مطلوبی دارد، در حالی که هزینه زندگی بسیار کمتر از دیگر کشورهای غربی است. برنامه ویزای طلایی پرتغال هزاران مهاجر را جذب کرده که به‌دنبال کسب تابعیت اتحادیه اروپا از طریق سرمایه‌گذاری هستند.

نیوزیلند؛ بهشت اقیانوسیه

نیوزیلند در سنجش اعتماد اجتماعی نسبت به کشورهای بزرگ انگلیسی‌زبان همچون کانادا، بریتانیا و آمریکا رتبه بهتری دارد که نشان‌دهنده پیوندهای قوی‌تر اجتماعی است. این کشور برای خانواده‌هایی که دوستدار فضای باز هستند ایده‌آل است و مدارس عالی، نرخ جرم پایین و سبک زندگی آرامی دارد. نگرش «همه چیز خوب خواهد شد» در نیوزیلند فضای کاری کم استرس و تعادل واقعی بین کار و زندگی ایجاد کرده است. نیوزیلند متعهد به حفاظت از محیط زیست است و فضاهای طبیعی بکر در دسترس شهرهای بزرگ آن قرار دارد. سیستم بهداشت این کشور همگانی است و آموزش تمرکز خود را روی خلاقیت و تفکر انتقادی به جای آزمون‌های استاندارد حفظ کرده است.

روز صفر، فرونشست و جمعیت؛ مثلث مرگ آب در کلان‌شهرها

یکی از جدی‌ترین چالش‌های قرن بیست‌ویکم بحران آب است که بسیاری از شهرهای بزرگ جهان را در معرض تهدید جدی قرار داده است. تغییرات اقلیمی، رشد سریع جمعیت، زیرساخت‌های فرسوده و برداشت بی‌رویه از منابع زیرزمینی از جمله عواملی هستند که دسترسی پایدار به آب را با خطر روبه‌رو کرده‌اند. در این میان، مفهوم «روز صفر» به‌عنوان نمادی هشداردهنده مطرح شده است.

روز صفر در مدیریت منابع آب به روزی فرضی اشاره دارد که در آن ذخایر آب شهری آن‌قدر کاهش پیدا می‌کند که دیگر فشار و حجم کافی برای رساندن آب به خانه‌ها و کسب‌وکارها وجود ندارد. روز صفر، روزی است که شیرهای آب خشک می‌شوند و زندگی روزمره به‌طور کامل مختل می‌شود. این مفهوم نخستین بار در سطح جهانی با بحران آب کیپ‌تاون در سال ۲۰۱۸ مطرح شد و از آن زمان به یک مدل ذهنی هشداردهنده برای سیاست‌گذاران و شهروندان تبدیل شده است.

عوامل متعددی می‌توانند یک شهر را به سمت روز صفر سوق دهند: رشد سریع جمعیت و افزایش تقاضا، زیرساخت‌های فرسوده یا ناکافی، وابستگی به یک منبع محدود، نشتی‌های گسترده در شبکه و الگوهای مصرف ناکارآمد. با این وجود اگر مجموعه‌ای از اقدامات از مدیریت محلی و فناوری‌های نوین همچون آبیاری هوشمند و تشخیص نشتی گرفته تا تنوع‌بخشی به منابع، صرفه‌جویی و سیاست‌های حمایتی به‌صورت هم‌زمان و هماهنگ اجرا شود، روز صفر قابل پیشگیری است. در ادامه چند شهر معرفی می‌شود که با روز صفر خود روبه‌رو شده یا در آستانه آن قرار گرفته‌اند.

کیپ‌تاون، آفریقای جنوبی

بحران آب کیپ‌تاون در سال ۲۰۱۸ به‌عنوان نخستین تجربه جهانی از روز صفر شناخته شد. این شهر با جمعیتی بیش از چهار میلیون نفر، درگیر خشکسالی‌های متوالی شد که سطح سدها و مخازن اصلی را به پایین‌ترین حد تاریخی رساند. بارندگی در سه سال متوالی کمتر از نصف میانگین بود و منابع سطحی خشک شدند. در چنین شرایطی، مقامات شهری هشدار دادند که اگر روند مصرف ادامه پیدا کند، طی چند ماه شیرهای آب خشک خواهند شد. این هشدار به‌سرعت در رسانه‌های جهانی بازتاب پیدا کرد و کیپ‌تاون به نماد بحران آب شهری تبدیل شد.

مکزیکوسیتی، مکزیک

مکزیکوسیتی سال‌هاست در آستانه روز صفر قرار دارد و بحران آن ابعاد پیچیده‌تری نسبت به کیپ‌تاون دارد. این کلان‌شهر با جمعیتی بیش از ۲۰ میلیون نفر، به‌شدت به سامانه مخازن کوتزامالا و آبخوان‌های زیرزمینی وابسته است. خشکسالی‌های مکرر و تغییرات اقلیمی سطح مخازن را کاهش داده و برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی موجب فرونشست زمین شده است. بعضی مناطق شهر سالانه تا ۳۰ سانتی‌متر نشست می‌کنند. این وضعیت نه‌تنها ساختمان‌ها و جاده‌ها را تهدید می‌کند، بلکه موجب ناکارآمدی شبکه آب‌رسانی شده است.

بنگلور، هند

بنگلور، مرکز فناوری هند، یکی از سریع‌ترین رشدهای شهری در جهان را تجربه کرده است. این رشد بی‌برنامه موجب شده است تقاضا برای آب به‌طور چشمگیری افزایش پیدا کند، در حالی که منابع موجود محدود و آلوده هستند. برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی، آلودگی رودخانه‌ها و دریاچه‌ها و مدیریت ناکارآمد شبکه، شهر را در آستانه بحران قرار داده است.

شهرهای در معرض خطر آینده

اگرچه تاکنون فقط چند شهر جهان به روز صفر نزدیک شده یا آن را پشت سر گذاشته‌اند، اما بسیاری از شهرهای دیگر در آستانه این بحران قرار دارند. کلان‌شهرهایی همچون پکن، قاهره، استانبول، جاکارتا، لندن و توکیو با رشد جمعیت، تغییرات اقلیمی و فشار بر منابع طبیعی روبه‌رو هستند و هر لحظه ممکن است به نقطه‌ای برسند که شیرهای آب خشک شود. بررسی وضعیت این شهرها نشان می‌دهد که تهدید روز صفر یک هشدار دوردست نیست، بلکه واقعیتی نزدیک برای میلیون‌ها نفر در سراسر جهان است.

جنوب کالیفرنیا، ایالات متحده

جنوب کالیفرنیا با جمعیتی حدود ۱۹ میلیون نفر در ۶ شهرستان، یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان آب در ایالات متحده است. این منطقه به منابع دوردست همچون رودخانه کلرادو، جریان‌های شرقی سیرا و دلتای ساکرامنتو–سن‌واکین وابسته است، اما تغییرات اقلیمی، کاهش برف‌ذخیره در کوه‌های غرب آمریکا و خشکسالی‌های شدید، این منابع را به‌طور فزاینده‌ای غیرقابل اعتماد کرده‌اند.

پکن، چین

پکن امروز یکی از بزرگ‌ترین نمونه‌های شهری است که در آستانه بحران روز صفر قرار دارد. این کلان‌شهر با جمعیتی بیش از ۲۰ میلیون نفر، در منطقه‌ای کم‌بارش نسبت به سایر شهرهای کشور واقع شده و منابع تجدیدپذیر آب آن به‌طور جدی محدود است. مصرف سالانه آب در پکن از ظرفیت طبیعی شهر فراتر رفته و همین موضوع موجب شده است برداشت بی‌رویه از سفره‌های زیرزمینی به یک روند دائمی تبدیل شود. برداشت گسترده نه‌تنها سطح آب‌های زیرزمینی را کاهش داده، بلکه پیامدهایی همچون فرونشست زمین و افت کیفیت منابع را به همراه داشته است.

قاهره، مصر

قاهره به‌طور کامل به رود نیل وابسته است و حیات شهری و کشاورزی آن به جریان این رود گره خورده است. سدسازی‌های بالادست، به‌ویژه سد النهضه در اتیوپی، جریان آب نیل را کاهش داده و نگرانی‌های جدی درباره آینده تأمین آب ایجاد کرده است. رشد سریع جمعیت و افزایش تقاضا فشار مضاعفی بر منابع وارد کرده و چشم‌انداز آینده آب قاهره را تیره کرده است. آلودگی ناشی از فاضلاب و پساب صنعتی کیفیت آب نیل را کاهش داده است و سلامت عمومی را تهدید می‌کند.

توکیو، ژاپن

توکیو با جمعیتی بیش از ۳۰ میلیون نفر یکی از بزرگ‌ترین مصرف‌کنندگان آب جهان است. وابستگی به منابع محدود و افزایش تقاضا این شهر را در معرض خطر روز صفر قرار داده است. فشار جمعیتی و صنعتی موجب شده است منابع موجود پاسخگوی نیازها نباشند.، تغییرات اقلیمی و بارش‌های نامنظم آینده تأمین آب توکیو را بیش از پیش نگران‌کننده کرده است.

ترکانا، کنیا

ترکانا دومین شهرستان بزرگ کنیا و در عین حال یکی از خشک‌ترین و آسیب‌پذیرترین مناطق این کشور است. رودخانه‌ها و منابع سطحی این منطقه در سال‌های اخیر با خشکسالی‌های متوالی، خشک شده‌اند و مردم برای یافتن آب مجبورند ده‌ها کیلومتر پیاده‌روی کنند. این شرایط موجب شده است کودکان از مدرسه بازبمانند، دام‌ها تلف شوند و خانواده‌ها برای بقا با مشکلات جدی روبه‌رو شوند. بحران ترکانا بخشی از خشکسالی گسترده‌تر شرق آفریقاست که سازمان ملل آن را «بدترین بحران آب در ۴۰ سال اخیر» توصیف کرده است. میلیون‌ها نفر در ترکانا با کمبود شدید آب و غذا روبه‌رو هستند.

جاکارتا، اندونزی

جاکارتا یکی از سریع‌ترین نرخ‌های فرونشست زمین در جهان را تجربه می‌کند. برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی موجب شده است بخش‌های وسیعی از شهر سالانه تا ۲۵ سانتی‌متر نشست کنند. این وضعیت خطر سیلاب و غرق‌شدن شهر را افزایش داده است و آینده آن را به‌شدت تهدید می‌کند.

لندن، بریتانیا

لندن با زیرساخت‌های قدیمی و افزایش تقاضا در معرض بحران آب قرار دارد. نشتی‌های گسترده در شبکه و وابستگی به منابع محدود، این شهر را در آستانه روز صفر قرار داده است. کارشناسان برآورد می‌کنند که بخش قابل توجهی از آب شبکه پیش از رسیدن به مصرف‌کنندگان هدر می‌رود. این وضعیت در کنار رشد جمعیت و تغییرات اقلیمی، لندن را به یکی از آسیب‌پذیرترین کلان‌شهرهای اروپا در زمینه مدیریت منابع آب تبدیل کرده است.

سائوپائولو، برزیل

سائوپائولو در سال‌های اخیر بارها با خشکسالی شدید روبه‌رو شده است. مخازن اصلی شهر به سطح بحرانی رسیده‌اند و میلیون‌ها نفر با کمبود آب دست‌وپنجه نرم می‌کنند. بحران آب این شهر به‌طور مستقیم بر زندگی روزمره مردم و فعالیت‌های اقتصادی اثر گذاشته است. کارشناسان هشدار می‌دهند که تکرار خشکسالی‌های شدید می‌تواند این کلان‌شهر را به یکی از نخستین مراکز اقتصادی آمریکای لاتین در آستانه روز صفر تبدیل کند.

شادترین شهرهای آسیایی در سال ۲۰۲۵

در جدیدترین ارزیابی سال ۲۰۲۵، نتایج نظرسنجی گسترده‌ای که با مشارکت بیش از ۱۸ هزار ساکن شهرهای مختلف آسیا انجام شده، تصویر روشنی از وضعیت شادی و کیفیت زندگی در این قاره کهن ارائه داده است. در این گزارش شهرهایی همچون بمبئی، پکن و شانگهای در صدر فهرست شادترین شهرهای آسیا قرار داده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که فاکتورهایی همچون احساس امنیت، روابط اجتماعی قوی، دسترسی به فضاهای سبز و کیفیت خدمات شهری، نقش پررنگی در افزایش رضایت ساکنان ایفا کرده‌اند. بر اساس این بررسی، شادی در قاره آسیا نه‌تنها بازتاب رشد اقتصادی، بلکه نشانه‌ای از پیشرفت اجتماعی و فرهنگی در زندگی روزمره شهروندان است.

در صدر این لیست، بمبئی قرار دارد؛ جایی که ۹۴ درصد از ساکنان گفته‌اند شهرشان آن‌ها را خوشحال می‌کند. جذابیت این شهر در تنوع غذایی، انرژی و روحیه مثبت مردم است. ویژگی‌های بارز آن شامل صحنه‌های فرهنگی زنده، فرصت‌های شغلی، غذاهای خیابانی بی‌نظیر و احساس قوی اجتماع است. پس از آن، پکن با ۹۳ درصد رضایت‌مندی دوم است؛ شهری که تعادل میان سایت‌های تاریخی و سبک زندگی مدرن، حمل‌ونقل عمومی کارآمد، امنیت و گزینه‌های غذایی متنوع را به مردم ارائه می‌دهد.

شانگهای با ۹۲ درصد رضایت، سومین شهر شادی‌آور آسیاست که به‌دلیل آسمان‌خراش‌ها، شب‌زنده‌داری و جذابیت‌های بین‌المللی شناخته شده است. مردم این شهر ترکیب سنت و نوآوری، حمل‌ونقل آسان و خیابان‌های تمیز و ایمن را دوست دارند. در رتبه چهارم، چیانگ مای تایلند قرار دارد که با فضای آرام و طبیعت سرسبز خود ۸۸ درصد رضایت دارد؛ شهری که زندگی آرام و فرهنگ قهوه و هنر را ترویج می‌کند.

هانوی ویتنام نیز با همین میزان رضایت‌مندی در کنار چیانگ مای قرار دارد و مردم آن از فرهنگ غنی، خیابان‌های پرجنب‌وجوش و فرهنگ مهربانی لذت می‌برند. رتبه ششم به جاکارتا اندونزی اختصاص دارد که به‌دلیل گرمی برخورد مردم، بهبود فضای شهری و زندگی اجتماعی فعال، حدود ۸۵ درصد رضایت کسب کرده است.

هنگ‌کنگ نیز با وجود شلوغی به‌دلیل ترکیب طبیعت، امنیت و امکانات رفاهی، با ۸۴ درصد رضایت در جایگاه هفتم قرار دارد. بانکوک تایلند با ۸۳ درصد رضایت، شهری پرجنب‌وجوش است که فرهنگ گرم، بازارهای شبانه و معابد و محیط دوستانه آن مورد توجه است.

سنگاپور که با وجود هزینه‌های بالای زندگی به‌واسطه امنیت، پاکیزگی و فضای سبز وسیع، حدود ۸۰ درصد رضایت دارد، در رتبه نهم قرار گرفته است و در نهایت سئول کره‌جنوبی با ۷۸ درصد رضایت‌مندی به‌عنوان دهمین شهر شاد آسیا معرفی شده است. سئول ترکیبی از سنت و مدرنیته را به‌همراه فرهنگ غنی، غذاهای خاص و محیطی امن به مردم ارائه می‌دهد.

از خیابان‌های پرجنب‌وجوش بمبئی گرفته تا آرامش و جذابیت فرهنگی چیانگ مای، شادی در آسیا به شکل‌های مختلفی وجود دارد، بعضی شهرها انرژی و فرصت‌های هیجان‌انگیزی دارند و بعضی دیگر صلح و ارتباط عمیق را به ساکنانشان هدیه می‌دهند. شهرهای شاد آسیایی مکان‌هایی هستند که ساکنان آن‌ها احساس تعلق و رضایت روزمره می‌کنند.

چرا گردشگری یونان یک‌باره جهش یافت؟

یونان در سال ۲۰۲۵ به یکی از موفق‌ترین مقاصد گردشگری اروپا تبدیل شده و توانسته رشدی سریع‌تر از بیشتر کشورهای این قاره را در جذب گردشگران بین‌المللی تجربه کند. بر اساس گزارش فصلی کمیسیون اروپایی سفر (ETC) با عنوان «گردشگری اروپا: روندها و چشم‌اندازها»، یونان تا نیمه سال ۲۰۲۵، افزایش ۲۲.۴ درصدی در ورود گردشگران خارجی نسبت به سال ۲۰۱۹ ثبت کرده است. این عملکرد از کشورهایی همچون اسپانیا با رشد ۱۴.۹ درصد، پرتغال با ۲۰.۴ درصد و ایتالیا با ۱۳.۵ درصد پیشی گرفته و تنها دو بازار کوچک‌تر، صربستان و مالت، رشد بیشتری را تجربه کرده‌اند.

کارشناسان علت این موفقیت را ترکیبی از عوامل اقتصادی، اقلیمی و فناورانه می‌دانند. یونان با ارائه قیمت‌های رقابتی و مدیریت هوشمند بازار سفر، جایگاه خود را در برابر رقبای سنتی‌اش از جمله ترکیه تقویت کرده است. بسیاری از گردشگران اروپایی به‌ویژه آلمانی‌ها، در سال جاری ترجیح داده‌اند به جای ترکیه، یونان را به‌عنوان مقصد اصلی تعطیلات خود انتخاب کنند.

از سوی دیگر، تغییرات اقلیمی و پدیده ازدحام بیش از حد گردشگران در مقاصد پرطرفدار اروپایی، موجب تغییر رفتار بخشی از مسافران شده است. گزارش ETC نشان می‌دهد ۲۸ درصد از گردشگران در هشت بازار اصلی اروپایی قصد دارند طی دو سال آینده زمان سفرهای خود را به ماه‌هایی خارج از فصل اوج گردشگری تغییر دهند؛ هدف آن‌ها اجتناب از شلوغی، کاهش هزینه‌ها و فرار از گرمای شدید تابستان است. این تغییر الگو نتیجه مستقیم افزایش آگاهی درباره پایداری سفر و تأثیرات اقلیمی بر تجربه گردشگری محسوب می‌شود.

در کنار این تحولات، فناوری به‌ویژه هوش مصنوعی نقش چشمگیری در تصمیم‌گیری‌های گردشگران ایفا می‌کند. یافته‌های ETC نشان می‌دهد استفاده از ابزارهای مبتنی‌بر هوش مصنوعی برای برنامه‌ریزی سفر در سال ۲۰۲۵ به‌طور تقریبی دو برابر شده و از ۱۰ درصد در سال گذشته به ۱۸ درصد رسیده است. این روند بیش از همه در میان نسل‌های جوان‌تر، به‌ویژه نسل زد و هزاره‌ها مشاهده می‌شود. کاربرد هوش مصنوعی برای یافتن بهترین قیمت‌ها، تنظیم زمان‌بندی سفر در ماه‌های خلوت‌تر و انتخاب مقاصد کمتر شلوغ رو به افزایش است.

طراحی شهری در خدمت زمستان

روزهای سرد در بسیاری از شهرها تجربه‌ای عمیق و تعیین‌کننده هستند که بر کیفیت زندگی، روابط اجتماعی و هویت فرهنگی اثر می‌گذارند. سرمای شدید، روزهای کوتاه و برف‌های سنگین، می‌توانند به‌سادگی زمینه‌ساز انزوا شوند و اگر طراحی شهری متناسب با این شرایط نباشد، شهروندان با مشکلاتی چون کاهش فعالیت‌های اجتماعی، دشواری رفت‌وآمد و افت کیفیت زندگی روبه‌رو می‌شوند.

مفهوم «طراحی شهری زمستانی» در دهه‌های اخیر به یکی از رویکردهای مهم برنامه‌ریزی شهری در مناطق سردسیر تبدیل شده است. این رویکرد شامل اقداماتی همچون ایجاد شبکه‌های سرپوشیده یا زیرزمینی برای تسهیل رفت‌وآمد، طراحی فضاهای عمومی روشن و گرم برای تشویق مردم به حضور اجتماعی، استفاده از نورپردازی شهری برای مقابله با تاریکی طولانی شب‌ها و برنامه‌ریزی برای فعالیت‌های زمستانی در پارک‌ها و میدان‌هاست. شهرهایی در کانادا و ایالات متحده هستند که طراحی شهری را بر اساس نیازهای فصل سرد شکل داده‌اند تا زمستان به فرصتی برای نزدیکی، صمیمیت و خلق هویت جمعی بدل شود.

زمستان در آمریکای شمالی نه‌تنها مانع شادی نیست، بلکه فرصتی برای خلق جشن‌های فرهنگی و اجتماعی است. شهرهای کانادایی با ایجاد شبکه زیرزمینی، برنامه‌های جامع و کارناوال‌های زمستانی نشان داده‌اند که طراحی شهری می‌تواند زمستان را به بخشی از هویت شهری بدل کند. در ایالات متحده نیز شهرهایی همچون نیویورک، شیکاگو، مینیاپولیس و آسپن زمستان را به فرصتی برای تجربه زندگی شهری، ورزش‌های زمستانی و فعالیت‌های فرهنگی تبدیل می‌کنند. زمستان بخشی جدایی‌ناپذیر از هویت شهرهای شمالی است و طراحی فضاهای عمومی، حمل‌ونقل و فعالیت‌های اجتماعی با توجه به شرایط سرد انجام می‌شود.

زمستان ایالات متحده با نورپردازی، جشن‌های خیابانی و فعالیت‌های فرهنگی معنا پیدا می‌کند. پیست‌های اسکیت در میدان‌ها و پارک‌های عمومی، فضاهایی هستند که مردم را در سرمای سخت گرد هم می‌آورند. خیابان‌های روشن و ویترین‌های پرنور فروشگاه‌ها، شهرها را زنده نگه می‌دارند. طراحی شهری متمرکز بر طبیعت کوهستانی و فعالیت‌های زمستانی، این فصل را به فرصتی برای تجربه ورزش و فرهنگ تبدیل می‌کند تا طراحی شهری هوشمند و همبستگی معنا بگیرد.

کانادا؛ سرزمین سفید شمالی

کانادا به‌عنوان «سرزمین سفید شمالی» شناخته می‌شود که زمستان نه یک فصل گذرا، بلکه تجربه‌ای طولانی و تعیین‌کننده در زندگی روزمره مردم است. سرمای شدید، برف‌های سنگین و روزهای کوتاه، اگر در طراحی شهری نادیده گرفته شوند، می‌توانند کیفیت زندگی را کاهش دهند و مردم را به انزوا بکشانند. به همین دلیل، بسیاری از شهرهای کانادایی در دهه‌های اخیر رویکردی جدی به «طراحی شهری زمستانی» داشته‌اند که تلاش می‌کند زمستان را نه تهدید، بلکه فرصتی برای نزدیکی، صمیمیت و خلق هویت جمعی بدل کند.

طراحی شهری زمستانی شامل اقداماتی همچون ایجاد مسیرهای امن برای رفت‌وآمد در برف و یخ، نورپردازی خیابان‌ها برای مقابله با تاریکی طولانی شب‌ها، ساخت فضاهای عمومی گرم و سرپوشیده برای تشویق مردم به حضور اجتماعی و برنامه‌ریزی جشن‌ها و آئین‌های زمستانی در میدان‌ها و پارک‌هاست. زمستان در کانادا نه‌تنها مانع زندگی شهری نیست، بلکه بخشی از هویت فرهنگی و اجتماعی شهرها محسوب می‌شود.

کبک‌سیتی؛ کارناوال یخی در قلب تاریخ

کبک‌سیتی با معماری سنگی و خیابان‌های باریک خود، در زمستان به صحنه بزرگ‌ترین جشن زمستانی جهان یعنی «کارناوال کبک» بدل می‌شود. این کارناوال که نخستین بار در سال ۱۸۹۴ برگزار شد، از سال ۱۹۵۵ به شکل مدرن امروزی ادامه پیدا کرده است و امروز به‌عنوان بزرگ‌ترین جشن زمستانی جهان شناخته می‌شود. هدف اصلی کارناوال زنده نگه داشتن روحیه مردم در زمستان‌های سخت و جذب گردشگران در فصل کم‌رونق بود و اکنون به بخشی از هویت فرهنگی کبک تبدیل شده است.

هر سال در فوریه بیش از یک میلیون نفر در این جشن شرکت می‌کنند و کارناوال دو هفته ادامه پیدا می‌کند. در این مدت، بیش از صد رویداد مختلف از رژه‌های شبانه و مسابقات قایق‌رانی روی برف گرفته تا مجسمه‌های یخی غول‌پیکر، مسابقات ورزشی زمستانی و جشن‌های خیابانی برگزار می‌شود. نماد کارناوال، شخصیت محبوب «آدم‌برفی کبک» است؛ این آدم‌برفی بزرگ با کلاه قرمز و کمربند سنتی فرانسوی‌کانادایی به‌عنوان سفیر شادی و نماد زمستانی شهر شناخته می‌شود و حضورش در مراسم برای کودکان و بزرگسالان هیجان‌انگیز است.

فراتر از جشن‌ها، طراحی شهری کبک‌سیتی نیز با زمستان هماهنگ است: خیابان‌های باریک و ساختمان‌های نزدیک به هم، فضایی صمیمی و گرم ایجاد می‌کنند که در سرمای طولانی، حس نزدیکی و همبستگی را تقویت می‌کند. این شهر نمونه‌ای است از اینکه چگونه تاریخ و معماری می‌توانند با شرایط اقلیمی پیوند بخورند و زمستان را به بخشی از هویت شهری تبدیل کنند. شهر تاریخی کبک‌سیتی به مقصدی جهانی برای گردشگران زمستانی شهرت پیدا کرده است که در سرمای سخت، مردم با لباس‌های گرم و نوشیدنی‌های داغ در خیابان‌ها جمع می‌شوند، موسیقی و نور همه‌جا را پر می‌کند و شهر به صحنه‌ای پرشور از زندگی جمعی و هویت فرهنگی تبدیل می‌شود.

بنف؛ کوهستان‌های راکی و تجربه طبیعت در زمستان

شهر بنف در دل رشته‌کوه‌های راکی استان آلبرتا یکی از شاخص‌ترین نمونه‌های تلفیق طبیعت کوهستانی با فرهنگ شهری در فصل زمستان است. این شهر کوچک که در مرکز پارک ملی بنف قرار دارد، هر سال با جشن زمستانی «روزهای برفی» به صحنه‌ای شاعرانه و پرهیجان تبدیل می‌شود. خیابان‌های شهر با نورپردازی و تزئینات زمستانی آراسته می‌شوند و برف سنگین، چشم‌اندازهای کوهستانی را به پس‌زمینه‌ای رؤیایی برای جشن‌ها تبدیل می‌کند.

جشن روزهای برفی در ژانویه برگزار می‌شود و چند هفته ادامه دارد. در این مدت، شهر میزبان مسابقات اسکی و اسنوبورد در دامنه‌های کوهستانی، رقابت‌های یخی و فعالیت‌های خانوادگی است. یکی از جذاب‌ترین بخش‌های جشن، مجسمه‌های یخی غول‌پیکر است که هنرمندان از سراسر جهان برای ساخت آن‌ها به بنف می‌آیند. این آثار هنری در فضای باز به نمایش گذاشته می‌شوند و مردم در سرمای کوهستانی، با تحسین و شگفتی به تماشای آن‌ها می‌پردازند. مسابقات ورزشی زمستانی همچون هاکی روی یخ و اسکی صحرانوردی، روحیه رقابت و نشاط را در شهر زنده می‌کنند.

طراحی شهری بنف نیز با شرایط زمستانی هماهنگ است: خیابان‌های کوچک و ساختمان‌های چوبی با سقف‌های شیب‌دار، فضایی گرم و صمیمی ایجاد می‌کنند که در سرمای سخت، حس نزدیکی و همبستگی را تقویت می‌کند. بنف نشان می‌دهد که زمستان فرصتی برای تجربه هم‌زمان طبیعت و فرهنگ است. این شهر با ترکیب چشم‌اندازهای کوهستانی، جشن‌های زمستانی و طراحی شهری هماهنگ با اقلیم سرد، زمستان را نه تهدیدی برای زندگی، بلکه بخشی از هویت فرهنگی و اجتماعی خود می‌داند.

ادمونتون؛ نور و فولکلور در جشن قایق پرنده

شهر ادمونتون با زمستان‌های طولانی و سرد خود، هر سال میزبان «فستیوال قایق پرنده» است. این رویداد با الهام از افسانه‌های فولکلور فرانسوی‌کانادایی و داستان‌های بومیان منطقه، فضای شهر را به صحنه‌ای از شادی و خیال تبدیل می‌کند. قایق‌های پرنده در این روایت‌ها نماد سفرهای جادویی در دل شب‌های زمستانی هستند و همین تصویر خیال‌انگیز، الهام‌بخش جشنواره‌ای شده است که مردم را در سرمای سخت گرد هم می‌آورد. خیابان‌ها و پارک‌های شهر با نورپردازی‌های رنگارنگ، مجسمه‌های یخی و نمادهای فولکلور تزئین می‌شوند و ادمونتون در شب‌های زمستانی حال‌وهوایی جادویی پیدا می‌کند.

در طول جشنواره، موسیقی زنده، نمایش‌های خیابانی، داستان‌گویی فولکلور و کارگاه‌های فرهنگی برگزار می‌شود. مردم با لباس‌های گرم در فضای باز جمع می‌شوند، می‌رقصند، می‌خندند و لحظاتی از همبستگی و شادی جمعی را تجربه می‌کنند. خانواده‌ها، جوانان و سالمندان کنار هم در پارک‌ها و میدان‌های شهر حضور دارند و زمستان سرد زمانی برای نزدیکی اجتماعی و خلق خاطرات مشترک می‌شود. فستیوال ادمونتون یکی از رویدادهای فرهنگی منحصربه‌فرد کاناداست که زمستان سرد و طولانی این شهر را به فرصتی برای شادی، هنر و همبستگی اجتماعی تبدیل می‌کند.

وایت‌هورس؛ آئین‌های تاریخی در شمال یخ‌زده

شهر وایت‌هورس در قلمرو یوکان، یکی از شمالی‌ترین شهرهای کانادا، زمستان‌هایی طولانی و سخت را تجربه می‌کند، اما همین زمستان سرد بخشی از هویت فرهنگی و اجتماعی شهر را شکل می‌دهد. مهم‌ترین رویداد زمستانی این شهر، «جشنواره سورداو رندوو یوکان» که با قدمتی بیش از نیم‌قرن، هر سال در فوریه برگزار می‌شود و گذشته تاریخی یوکان را با آئین‌های امروزی درهم می‌آمیزد.

در طول جشن، خیابان‌های وایت‌هورس پر از موسیقی زنده، نمایش‌های خیابانی و مسابقات سنتی می‌شود. یکی از بخش‌های محبوب جشنواره، مسابقات لباس‌های تاریخی است؛ شرکت‌کنندگان با پوشیدن لباس‌های دوران تب طلا در قرن نوزدهم، گذشته شهر را زنده می‌کنند. علاوه بر آن، مسابقات طناب‌کشی، پرتاب تابه چدنی و رقابت‌های ورزشی زمستانی، فضای جشن را پرهیجان می‌سازند. کودکان و خانواده‌ها با بازی‌های سنتی و فعالیت‌های زمستانی، زمستان سرد یوکان را صحنه‌ای پویا برای تجربه شادی می‌دانند.