ارائه تصویری متفاوت از اسطورههای مقاومت در «رخ مادر»
سازمان صداوسیما چه در سالهای دفاع مقدس و چه در ۳۷ سالی که از پایان جنگ تحمیلی میگذرد با توجه به توصیه موکد بزرگان انقلاب، برنامههای متنوعی را در قالبهای مختلف در تکریم مادران شهدا و یادآوری عظمت و بزرگی ایثارشان و تکریم جایگاه و پاسداشت منزلتشان تولید کرده و روی آنتن شبکههای متعدد رادیویی و تلویزیونی فرستاده است.
یکی از این برنامهها که در ژانر مستند تولید شده و به فصل سوم هم رسیده، مجموعه مستند «رخ مادر» به کارگردانی و تهیهکنندگی امیرحسین اکاتی است که در گروه تاریخ، فرهنگ و هنر شبکه یک تولید شده و روی آنتن این شبکه میرود. در هر قسمت برنامه، یکی از مادران شهدا در وصف زندگی گذشته و حال خود و چگونگی شهادت فرزند یا فرزندانش سخن میگوید و به عبارتی، توصیف حماسه میکند و به بازخوانی ایثار و از خودگذشتگیها میپردازد.
وجه تمایز و به تعبیر بهتر، نقطه قوت مجموعه مستند «رخ مادر» در قیاس با برنامههای اتفاقاً پرشماری که درباره خانواده شهدا و به طور خاص، مادران شهیدان ساخته شده است، نگرش از یک زاویه دید متفاوت و خلاقانه و پرداخت به موضوعاتی است که شاید درگذشته کمتر به آنها پرداخته شده باشد.
در مستند «رخ مادر» مادر شهید است که نقش روایتگری را برعهده گرفته و هر چه بر او و فرزند یا فرزندانش رفته، از زبان خودش بازگو میشود. به این معنا که مادر شهید در جلوی دوربین نشسته و در نقش یک راوی صادق به واگویی و بازخوانی حماسهای که خودش هم در خلق آن نقش داشته است میپردازد.
از سوی دیگر، این مستند به اموراتی از زندگی مادران شهدا میپردازد که شاید درگذشته آنچنان که باید و شاید و شایسته است مورد توجه قرار نگرفته است. معمولاً در برنامههایی که بر خانواده و مادران شهدا متمرکز هستند، توجه اصلی بر گذشته است و بیشتر درباره ایام حیات شهید و مقطع زمانی پس از شهادت سخن گفته میشود.
این برنامهها عموماً بر عزاداری زینبگونه مادران شهدا و صبر و بردباری جمیلشان بر مصیبت وارده تمرکز میشوند و ذکر خاطراتی از زندگی پربار و کرامات شهید در اولویت قرار دارد. در «رخ مادر» اما طرح و سیاستی جدید در پیش گرفته شده و ابتکاری هنرمندانه و هوشمندانه اتخاذ شده است. در این مجموعه مستند، علاوه بر پرداخت به موضوعاتی که ذکرش رفت و معمولاً در همه آثار مستند با محوریت خانواده و مادران شهدا قابل رویت است، به زمان حال این مادران و فعالیتها و نقشآفرینی آنها در مناسبات اجتماعی و فرهنگی جامعه هم پرداخته میشود.
مستند «رخ مادر» نقشآفرینیهای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، سیاسی و حتی ورزشی مادران شهدا را در سطوح مختلف اجتماعی روایت و منعکس میکند تا فصل جدیدی از زندگی مادران شهدا و برکت و حضور مؤثرشان را در جامعه به تصویر بکشد. به بیانی دیگر، مجموعه مستند «رخ مادر» از بازنمایی تصویر کلیشهای که معمولاً از مادران شهدا در شمایل زنانی داغدیده اما صبور که بیشتر اوقات خود را به نماز و عبادات فردی میگذارند فاصله میگیرد و وجوهی کمتر دیده شده از این اسطورههای مقاومت و ایثار را به تصویر میکشد. در این مستند، فعالیتها و نقشآفرینیهای مادران شهدا در عرصههای مختلف از زبان خودشان روایت میشود و با حضور و همراهی دوربین، گوشهای از این اقدامات، بازتاب تصویری پیدا میکند.
آنچه که مخاطب از مادران شهدا در «رخ مادر» میبیند زنانی فعال، خلاق، خیرخواه و باانگیزه هستند که به اعتبار و برکت خون شهیدشان و با اتکا به صبوری و استقامت و تواناییهای خودشان، به فعالان اجتماعی و فرهنگی تبدیل شدهاند و عمده فعالیتهایشان را بر خدمترسانی و گرهگشایی از کار خلقالله متمرکز کردهاند. این زنان و مادران معزز حتی به کارآفرینی نیز روی آوردهاند تا زمینه و بستر رزق و روزی اقشار فرودست جامعه را فراهم آورند.
همین بازتاب وجوه متفاوت از مادران شهدا و فعالیتها و کارکردهای متفاوتشان در جامعه است که «رخ مادر» را به مجموعه مستندی ممتاز و متمایزی در پرداخت به خانواده معزز و بهویژه مادران شهدا تبدیل میکند. از سوی دیگر، عوامل این مستند توانستهاند اتمسفر و محیطی امن و آرام را برای مادران شهدا بهعنوان مصاحبهشوندگان فراهم آورند تا با آرامش و طمأنینه در جلوی دوربین بنشینند و شرح حال کنند. سازندگان این مستند همچنین کوشیدهاند تا با بازسازی تصاویر و استفاده از فیلمهای آرشیوی، ترکیبی از روایت مادران و نمایش تصاویر مرتبط را در معرض دید مخاطب قرار دهند تا به اصول و ساختار مستندسازی وفادار بمانند.
انتهای پیام/
پیشنهادی باخبر
تبلیغات




