تنش در دریای سیاه؛ آیا اروپا ترکیه و روسیه را به تقابل میکشاند؟
حملات اخیر اوکراین به نفتکشهای روسی در دریای سیاه و واکنشهای آنکارا، نگرانیها از گسترش تنشها در این منطقه حیاتی را افزایش داده است. کارشناسان هشدار میدهند که برخی کشورهای اروپایی ممکن است با تحریک اوضاع، ترکیه و روسیه را به تقابل مستقیم سوق دهند و امنیت مسیرهای حیاتی دریایی را تهدید کنند.
به گزارش ایلنا به نقل از الاخبار، حملات اخیر اوکراین به چند نفتکش روسی و یک کشتی حامل روغن ذرت، نگرانیهای آنکارا و جامعه بینالملل را برانگیخته و امنیت مسیرهای حیاتی دریایی این منطقه را به موضوعی حساس تبدیل کرده است. کارشناسان معتقدند این تحرکات میتواند آغاز مرحلهای تازه از جنگ روسیه و اوکراین باشد که ممکن است کشورهای دیگر، از جمله ترکیه، را نیز وارد درگیری کند.
طی چهار روز گذشته، اوکراین سه حمله به نفتکشهای روسی و یک کشتی دیگر انجام داد؛ تمامی این حملات در منطقه دریایی تحت حاکمیت ترکیه و در فاصله ۳۰ تا ۹۰ مایلی از سواحل آنکارا رخ داده است. در واکنش به این تحولات، وزارت خارجه ترکیه سفیر اوکراین و قائممقام سفارت روسیه را احضار و نگرانی خود از گسترش تنشها را اعلام کرد. معاون وزیر خارجه ترکیه نیز تأکید کرد که آنکارا امنیت دریای سیاه را با رعایت توافقنامه مونترو حفظ خواهد کرد.
هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه، نیز در نشست وزرای خارجه ناتو در بروکسل گفت: «جغرافیای جنگ در حال گسترش است و این بسیار نگرانکننده است.»
ترکیه و نقش محوری در امنیت منطقه
بر اساس منابع دیپلماتیک، تصمیمگیری درباره صلح تنها بر عهده روسیه و اوکراین است و ترکیه آماده است در کنار شرکای خود، امنیت دریای سیاه را تضمین کند. منابع ترک تأکید کردند که ترکیه با توجه به ظرفیتها و توان نظامی خود، از جمله دومین ارتش بزرگ ناتو و صادرات سالانه بیش از ۷ میلیارد دلار تجهیزات نظامی، نقش محوری در دفاع اروپا دارد و نمیتوان آن را از معادلات امنیتی منطقه کنار گذاشت.
ابعاد نظامی و امنیتی حملات اخیر
ابراهیم کیلیچ، کارشناس امنیتی ترکیه گفت: «اوکراین با مینهای دریایی و پهپادها، حملاتی انجام داده که بعد جدیدی به جنگ افزوده است. مسیر دریای سیاه که پیشتر نسبتا امن بود، اکنون در معرض تهدید جدی قرار گرفته است.»
وی افزود: «هدف اوکراین از این حملات، تعطیلی صادرات نفت روسیه و محدود کردن نقش ترکیه به عنوان میانجی است.» کیلیچ همچنین هشدار داد که هرگونه پاسخ روسیه میتواند بهصورت ناخواسته خاک ترکیه را هدف قرار دهد و بر ضرورت پایان دادن به تشدید تنشها در دریای سیاه تاکید کرد.
برخی تحلیلگران و روزنامهنگاران ترکیه نیز معتقدند کشورهای اروپایی به ویژه بریتانیا تلاش دارند ترکیه را بیش از پیش وارد مسائل ناتو کنند و ضمن فشار بر روسیه، روند میانجیگری آنکارا را مختل نمایند. آنها همچنین بر این باورند که این اقدامات میتواند ولودیمیر زلنسکی، رئیسجمهور اوکراین، را تحت فشار قرار دهد و موجب تغییر فرماندهی ارتش اوکراین شود.
پیامدهای احتمالی
اوزای شاندیر، رئیستحریریه روزنامه «ملیت»، تاکید کرد: «حملات اخیر فراتر از درگیری دو کشور است و احتمالا با اهداف سیاسی و بینالمللی طراحی شدهاند.» وی افزود که کشورهای غربی تلاش میکنند آمریکا را وارد دریای سیاه کنند، اما ترکیه با توجه به حق خود و قوانین بینالمللی، مانع این اقدامات خواهد شد.
کارشناسان هشدار میدهند که ادامه این حملات میتواند دریای سیاه را به میدان نبرد پهپادها و عملیات دریایی تبدیل کند و تجارت بینالمللی در این منطقه را با خطر جدی مواجه سازد. ترکیه نیز بهعنوان حافظ امنیت منطقه، آماده واکنش قاطع در صورت تکرار حملات است و اجازه نخواهد داد جنگ به آبهای سرزمینی و تجارت دریایی این کشور سرایت کند.
