پناهیان: دیپلماسی عمومی هیئات، جهان را تحت‌تاثیر قرار داده است

نشست خبری فراخوان ملی شناسایی و نمایه‌سازی تولیدات علمی و راهبردی هیأت با عنوان «نقطه سرخط» امروز یکشنبه ۷ دی ماه با حضور حجت‌الاسلام علیرضا پناهیان استاد حوزه و دانشگاه، مجید باباخانی رئیس سازمان هیأت و تشکل‌های دینی و مجید دایی دایی رئیس اندیشکده هیأت و همچنین مهدی امین فروغی پژوهشگر حوزه تاریخ و هیأت در سازمان هیأت و تشکل‌های دینی برگزار شد.

پژوهش در زمینه هیأت و مداحی، فقیر است

مهدی امین فروغی پژوهشگر حوزه تاریخ و هیأت در سازمان هیأت و تشکل‌های دینی اظهار کرد: پژوهش، آموزش و تولید سه پایه‌ای است که به واسطه آن می‌توان هر موضوعی را توسعه داد. پژوهش یکی از حوزه‌های مهم در زیست بوم هیأت و مداحی است که در آن فقیریم. در دهه ۷۰-۸۰ این روند آغاز شد اما هنوز آنچنان که بایسته و شایسته است، اثر جامعی نداریم.

وی با اشاره به اینکه در قرون اولیه همواره شیعیان مهجور بودند، گفت: در آن دوران شاعران میاندار بودند و دعبل به تعبیر خود دار بر دوش شعر می‌گفت. در این دوران یک بیت شعر بهایش جان بود لذا پژوهش جایی نداشت. 

امین فروغی با بیان اینکه تاریخ عاشورا همواره پر از فراز و نشیب بود و اگر کسی به آن می‌پرداخت مجازات می‌شد، گفت: این محدودیت‌ها اجازه پژوهش نمی‌داد. از قرن نهم در دوره صفویه به بعد و حتی قاجار مورخان ایرانی کار در خور توجهی نداشتند، بلکه مستشرقان و غربی‌ها ضمن سفری که به ایران داشتند، اگر مصادف با ایام سوگواری بود، گزارش می‌دادند. حتی در دوره قاجاریه که رواج عزاداری و سوگواری بود و در هر کوی و برزن مراسم داشتیم، کسی ماجرا را ننوشته است و لابه‌لای برخی یادداشت‌های دوستعلی مملاک و ... اطلاعاتی به دست می‌آید.

این پژوهشگر ادامه داد: در دهه‌های اخیر کارهای تحلیلی و پژوهشی در حوزه مقاتل، موسیقی مداحی و ادبیات رونق گرفت. در دهه ۷۰ این اتفاقات شروع شد و امروز به ما رسیده است. ما نیازمند پژوهشیم تا ببینیم این پدیده مهم که مرزها را گذرانده است، چه تاریخی و چه گذشته‌ای داشته است.

مردم سالانه ۱۰۰ همت برای برپایی مجالس اهل بیت هزینه می‌کنند

حجت‌الاسلام مجید باباخانی رئیس سازمان هیأت و تشکل‌های دینی در این نشست اظهار کرد: در عرصه فرهنگی کشور، هیأت جزو زنده‌ترین مجموعه‌هاست که پایه انقلاب دارد و بعد از انقلاب رونق بیشتری گرفت. هیأت‌ها پایه‌گذار انقلاب اسلامی شدند و در ایام دفاع مقدس شور و شعور را هیأت‌ها تقویت می‌کردند. در ایام کرونا، سیل، زلزله و ... هیأت‌ها پای کار بودند.

وی با بیان اینکه هیأت‌ها کارنامه درخشان دارند، تصریح کرد: این میراث را باید پاس بداریم و یکی از مقدمات لازم برای انتقال این مفهوم به نسل بعدی، تحقیق علمی و پژوهش است. باید تولید ادبیات علمی کنیم. در این زمینه بسیار عقبیم.

باباخانی با اشاره به اینکه مردم سالانه بیش از ۱۰۰ همت برای برپایی هیأت و مجالس اهل بیت علیهم السلام هزینه می‌کنند، گفت: این پدیده اجتماعی پیچیده که در هیچ کشوری شبیه ندارد، باید مورد بررسی قرار گیرد. موضوع مداحی که ترکیبی هنری است و مرده زنده می‌کند باید واکاوی شود. باید با کمک اندیشمندان در حوزه و دانشگاه زمینه رشد این ظرفیت‌ها را فراهم کنیم.

پدیده هیأت و عزاداری، معجزه جاری دین آخرین پیامبر است

حجت‌الاسلام علیرضا پناهیان استاد حوزه و دانشگاه در این نشست اظهار کرد: شاید اولین رسم و رسوم عزاداری در ایران به مشهد اردهال برمی‌گردد که توسط شهید والامقامی گرفت که فرزند امام باقر بود. مردم این رسم را در تاریخ شمسی حفظ کردند. کاری در کاشان و فین رقم می‌خورد از جایی الگو نگرفته است.

وی با بیان اینکه در سال ۱۳۸۷، با پایان‌نامه‌ای با موضوع هیأت مواجه شدم و دانشجو مرا مشاور معرفی کرد و یک سال روی آن کار کردم، گفت: ما در آغاز راهیم. برای شاخه‌های مختلف علوم انسانی پدیده هیأت قابل تأمل است. چرا برخی با حضور در هیأت حالشان خوب می‌شود یا با شنیدن مداحی حالشان خوب می‌شود یا آسیب‌هایی که وجود دارد همه قابل بررسی است.

پناهیان با بیان اینکه هیأت از حیث روانشناسی دین، جامعه‌شناسی و علوم سیاسی و ... قابل تحلیل و بررسی است، گفت: اقتصاد و معماری هیأت قابل بررسی و مطالعه است. روضه‌خانه‌ها در معماری ما جای دارند. در مسیر نجف به کربلا سه موقف داریم که شاید هزاران نفر در آن جای می‌گیرند. این موقف‌ها معماری جالبی دارد که معماری مشابه ایران است. امروز در این‌ها به دلیل آثار باستانی بسته است. در بعد هنری در موضوعات آوایی، نمایش و ادبیات هم هیأت و مداحی قابل بررسی است.

این استاد حوزه و دانشگاه گفت: جلسات نقد و بررسی عالمانه درخصوص آنچه در هیأت رخ می‌دهد کم داریم. راه اصلاح و رشد هرچه در هیأت می‌گذرد، تشویق کردن اتفاقات خوبی است که در هیأت رخ می‌دهد. در دانش مدیریت هم هیأت قابل بررسی است. بهترین حکمرانی را در هیأت می‌بینیم. در هیأت نهایت مردم سالاری است و شایسته سالاری رواج دارد و هرکس که از همه خادم‌تر است رئیس باقی هیأت‌ها می‌شود.

وی گفت: زندگی مواساتی و همدلانه که آرزوی جامعه و از ویژگی‌های دوران ظهور است، در هیأت‌ها رواج دارد. در هیأت با فضای محبت، نظم برقرار می‌شود. در اربعین که نمایشگاه بین‌المللی هیأت‌ها است، کمترین نیروی امنیتی را داریم و یک نظم بدون ناظم را داریم. این پدیده‌ها باید مورد پژوهش قرار گیرد تا بشناسیم و آن را ارتقا دهیم. نباید هیأت در حال بکر اولیه خود باقی بماند و ارتقای آن برعهده اندیشمندان و عاقلانی است که آن را درک می‌کنند.

پناهیان با اشاره به دیپلماسی عمومی موجود در هیأت و مداحی گفت: در حوزه علمیه هم نیاز داریم درخصوص هیأت و مداحی پژوهش کنیم. باید بررسی کنیم که چگونه سرایش یا خواندن یک بیت شعر در مدح اهل بیت پاداش بهشت دارد یا تظاهر به گریه به اندازه خود آن ثواب دارد. هیأت در معارف دینی بسیار جای تحقیق دارد. 

استاد حوزه و دانشگاه گفت: حوزه و دانشگاه در شاخه‌های مختلف علمی به پدیده هیأت و مداحی بپردازند. به صورت پنهان و آشکار، درباره این موضوعات دیگران و حتی دشمنان، کار و پژوهش کردند. آنها پژوهش می‌کنند که این پدیده‌ها را از بین ببرند.

وی گفت: هیأت و مداحی یک افتخار فرهنگی برای دین و کشور ماست که اگر دست دیگران بود، به گونه دیگر به آن می‌پرداختند. پدیده هیأت و عزاداری و ذکر اهل بیت و ذکر سیدالشهداء را معجزه جاری دین آخرین پیامبر می‌دانم و شناخت این پدیده ما را برای آشنایی، اعتلا و صیانت از این معجزه بیشتر می‌کند. برخی روشنفکران در این کشور، روضه‌خوان می‌کشتند یا خانه‌نشین می‌کردند تا انقلاب پیروز شود.

حجت‌الاسلام محمدمجید دایی دایی رئیس اندیشکده هیأت در این نشست گفت: مقاله، پایان‌نامه، کتاب، پیمایش آماری و تاریخی، یادداشت‌های موضوعی، پژوهش‌های لازم برای مستندسازی و ... در این فراخوان می‌گنجد. در این فراخوان دنبال تولید اثر جدید نیستیم. 

وی با اشاره به اینکه در سومین همایش علمی هیأت دنبال تولید مقاله جدید با موضوع هیأت و خانواده‌ایم، گفت: آثار در این فراخوان در پایگاه اندیشه هیأت بارگذاری می‌شود تا دیگر پژوهشگران استفاده کنند. هدف این پایگاه ارائه نظام مسائل هیأت و معرفی تحقیقات انجام شده است.

دایی دایی با بیان اینکه پژوهشگران برای این فراخوان تا ۱۵ بهمن‌ماه فرصت دارند تا آثار خود را ارسال کنند، گفت: از رسانه‌ها خواستاریم تا مطالبه‌گری برای پژوهش علمی در حوزه هیأت و مداحی داشته باشند.

انتهای پیام/