به گزارش مشرق،کانال تلگرامی روی میز مطلبی با عنوان دیپلماسی و فرادیپلماسی چین در آسیای جنوبی را منتشر کرد:
«وانگ یی» وزیر امور خارجه چین، «محمد اسحاق دار» معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه پاکستان و «امیرخان متقی» سرپرست وزارت امور خارجه افغانستان، روز چهارشنبه ۳۱ اردیبهشت در پکن دیدار سه جانبه ای را برگزار کردند.
با آنکه خبرگزاری رسمی چین این دیدار را دیداری غیر رسمی می‌نامد ولی وقتی به نتایج آن که در گفتگوهای سه مقام یاد شده منعکس شده دقت نماییم آن زمان متوجه اهمیت این نشست خواهیم شد.
«وانگ یی» وزیرخارجه چین که عضو دفتر سیاسی کمیته مرکزی حزب کمونیست چین است، ریاست این جلسه را بر عهده داشت. او در جمع‌بندی نتایج این نشست گفت:«وزرای امور خارجه توافق کردند که سه کشور باید اعتماد متقابل سیاسی را افزایش داده و روابط دوستانه بین همسایگان را حفظ کنند». وی اضافه کرد چین از افغانستان و پاکستان در دنبال کردن مسیرهای توسعه متناسب با شرایط ملی‌شان و دفاع از حاکمیت، امنیت و عزت آنها حمایت می‌کند.
به گفته «وانگ یی» افغانستان و پاکستان تمایل خود را برای ارتقای روابط دیپلماتیک دوجانبه ابراز کردند و هردو طرف در اصول توافق کردند که به سرعت سفیران خود را مبادله کنند و ششمین دور گفتگوهای سه جانبه وزرای امور خارجه چین، افغانستان و پاکستان را در کابل در اسرع وقت برگزار کنند.
وزیر امور خارجه چین گفت که پکن و اسلام آباد همچنین توافق کردند که از بازسازی و توسعه افغانستان حمایت کنند و مایل به گسترش مبادلات تجاری با افغانستان هستند. آقای «وانگ یی» همچنین اشاره کرد که در طول مذاکرات، همه طرف‌ها بر همکاریهای امنیتی، مبارزه با نیروهای تروریستی و حفظ صلح و ثبات منطقه‌ای توافق کردند. به گفته وی سه کشور در مورد مخالفت با تروریسم در همه اشکال آن، انجام همکاریهای انتظامی و امنیتی، مبارزه با نیروهای تروریستی مورد علاقه طرفین و هوشیاری در برابر دخالت‌های خارجی در امور داخلی کشورهای منطقه توافق کردند.
وزرای امور خارجه از نتایج گفتگوی سه جانبه چین، افغانستان و پاکستان بسیار تمجید کردند و در مورد بهره برداری بیشتر از ظرفیت‌های مکانیسم سه جانبه و پیشبرد همکاریهای سودمند متقابل، بحث های عمیقی را آغاز کردند. آنها همچنین خواستار تلاش برای حفظ صلح و ثبات منطقه‌ای به منظور ایجاد یک محیط خارجی مساعد برای توسعه سه کشور شدند.
وزارت امور خارجه پاکستان با تشکر از چین برای تسهیل مذاکرات با طالبان، از تحرک مثبت در روابط دوجانبه، از جمله افزایش تعاملات دیپلماتیک، تجارت و تسهیل ترانزیت استقبال کرد.
«امیرخان متقی» سرپرست وزارت امور خارجه طالبان، نیز بر اهمیت روابط سیاسی و اقتصادی با هر دو کشور تأکید کرد و ابراز امیدواری کرد که در آینده پیشرفت‌های بیشتری در این زمینه‌ها حاصل شود.
رسانه‌های هند این تحرک چینی‌ها را در برگزاری نشست سه جانبه و عادی سازی روابط پاکستان و طالبان را به نوعی تقابل با سیاست‌های هند در منطقه دانسته و نوشتند: «چند روز پس از آنکه جایشنکار، وزیر امور خارجه هند، با امیرخان متقی، سرپرست وزارت امور خارجه طالبان، گفتگو کرد – اولین تماس تلفنی هند با دولت طالبان افغانستان در سطح وزرا- چین به سرعت برای سازماندهی نشستی بین اسلام آباد و کابل اقدام کرده است». پکن که هدفش تقویت روابط بین اسلام آباد و کابل است، پس از مشاهده تلاش هند برای برقراری ارتباط با دولت طالبان، وارد عمل شده است .
لحن غالب رسانه‌های هندی درباره نشست سه جانبه چین- پاکستان – افغانستان منفی بوده و این نشست را تلاش چین برای جلوگیری از نزدیکی هند به طالبان دانسته اند. اگرچه هنوز روابط هند با طالبان عادی نشده است، اما سیاست هند در قبال افغانستان از زمان به قدرت رسیدن مجدد طالبان در افغانستان بر ارائه کمک‌های بشردوستانه متمرکز بوده و ابتکارات دیپلماتیکی نیز برای عادی‌سازی روابط ادامه داشته است.
در دی ماه سال گذشته یک دیدار سطح بالا در دبی بین هند و طالبان برگزار شد که در آن ویکرام مصری، معاون وزیر امور خارجه، به همراه یک هیئت هندی با امیرخان متقی، سرپرست وزارت امور خارجه طالبان و یک هیئت افغانی دیدار کردند. هدف ازنشست دبی، تقویت همکاری در زمینه‌های کمک‌های بشردوستانه، کمک‌های توسعه‌ای، تجارت، بازرگانی، ورزش، روابط فرهنگی، امنیت منطقه‌ای و پروژه‌های مورد علاقه ملی اعلام شد.
در سال‌های اخیر، دولت هند به طالبان اجازه داده است تا به تدریج کنترل کنسولگری‌های افغانستان در دهلی نو، بمبئی و حیدرآباد را به دست بگیرند تا بتوانند خدمات کنسولی را به اتباع خود در هند ارائه دهند و به کسانی که از افغانستان برای تجارت، تحصیل یا دریافت مراقبت‌های پزشکی به هند می‌آیند، کمک کنند.
یکی از تحولات بسیار مهم در روابط هند و طالبان پس از درگیریهای اخیر بین هند و پاکستان رخ داد این است که وزارت خارجه افغانستان با صدور بیانیه ای حمله تروریستی ۲ اردیبهشت ماه در پهلگام کشمیر را که در آن ۲۶ گردشگر هندی کشته شدند محکوم کرد. هند که پاکستان را متهم به حمایت لجستیکی از عملیات پهلگام نمود و متعاقب آن به ادعای خود به پایگاه‌های تروریست‌ها در خاک پاکستان حمله نظامی نمود از موضعگیری طالبان در محکوم سازی عملیات تروریستی پهلگام استقبال نمود و جایشکار وزیرخارجه هند در تماس تلفنی با امیرخان متقی از این موضعگیری تشکر نمود و بر اساس اخبار منتشر شده سفر جایشنکار به کابل در برنامه سفر وزیرخارجه هند قرار گرفته است.
تحرک دیپلماتیک چین در برگزاری نشست سه جانبه پاکستان- چین- افغانستان و اعلام عادی شدن روابط دو کشور بعد از درگیریهای مرزی ماههای کذشته بین پاکستان و افغانستان و اعلام انتصاب سریع سفرای دو کشور در کابل و اسلام آباد را باید موفقیت دیپلماسی پکن در مقابل تحرک دیپلماتیک دهلی نو در قبال طالبان دانست.
موفقیت دیپلماسی را پکن را اگر به مجموعه ای از اتفاقات و موضوعات فراتر از دیپلماسی پیوند دهیم آن زمان تصویر بهتری از موقعیت موفق چین در آسیای جنوبی خواهیم داشت. از مهمترین این اتفاقات موضوع سرنکونی دو جت جنگنده رافائل هندی توسط جنگده شکاری جی-۱۰ پاکستانی ساخت چین است که در تنشهای نظامی اخیر بین دو کشور اخبار آن مهمتر از خود اخبار درگیریهای نظامی شد زیرا که سرنگونی جنگنده های رافائل ( ساخت فرانسه ) هندی توسط جنگنده پاکستانی جی-۱۰ ( ساخت چین ) به عنوان برتری فناوری هوایی چین نسبت به فناوری غربی تفسیر شده و توجه کارشناسان نظامی را بخود جلب نموده است.
رویترز در ۱۸ اردیبهشت به نقل از دو مقام امریکایی اظهار داشت: هواپیمای جنگنده پاکستانی ساخت چین حداقل دو هواپیمای نظامی هند را در روز چهارشنبه ۱۷ اردیبهشت ماه سرنگون کرده است که نقطه عطف مهمی برای جت جنگنده پیشرفته پکن است. رویترز می افزاید عملکرد جنگنده چینی در برابر یک رقیب غربی به دقت در واشنگتن برای آگاهی از چگونگی عملکرد پکن در هر رویارویی بر سر تایوان یا اقیانوس هند-آرام از نزدیک تحت نظر است.
اگر روند تنشهای نظامی اخیر بین هند و پاکستان را با دقت مطالعه کنیم متوجه خواهیم شده که رابطه معنا داری بین دامنه و میزان تنش‌ها و درگیریهای مرزی دو کشور قبل و بعد از سقوط جنگنده‌های رافائل هندی وجود دارد. هرچند هندی‌ها به سرنگونی جت جنگی خود اعتراف نکردند ولی واقعیت صحنه نشان می دهد که پاکستان های با کمک فناوری چینی برتری هوایی داشته است.
اقدام فرادیپلماتیک دیگر پکن در نشست سه جانبه اخیر طرح بحث چگونگی الحاق افغانستان به کریدور سی پک ( کریدور اقتصادی پاکستان – چین ) است که سین کیانگ چین را به بندر گوادر پاکستان وصل می کند.
در اخبار مربوط به نتایج اقتصادی نشست سه جانبه به نقل از خبرگزاری رسمی چین آمده است :”در مورد تعمیق همکاریهای کمربند و جاده، وزرا توافق کردند که گسترش کریدور اقتصادی چین و پاکستان به افغانستان را ترویج دهند و توسعه زیرساخت‌های ارتباطی منطقه‌ای را افزایش دهند”.
هند کریدور سی پک را نقض تمامیت ارضی خود می داند و معتقد است که این کریدور از داخل سرزمینهای اشغالی هند عبور می کند. این موضع اعلامی هند می تواند عملیاتی شدن کریدور سی پک را با موانع جدی روبرو سازد . دعوت افغانستان به مشارکت در این کریدور جدای از مباحث اقتصادی آن، خود یک بحث سیاسی و راهبردی خاص است که افغانستان را در صورت ورود به این کریدور در مقابل هند قرار می دهد.
در جمع‌بندی مباحث فوق می توان گفت که تحولات هفته های اخیر در آسیای جنوبی به سود دیپلماسی و فرا دیپلماسی چین تمام شده است. در عرصه دیپلماسی چین موفق به کاهش تنش بین پاکستان و افغانستان و احتمالا عادی سازی روابط آنها از طریق انتصاب سفرای جدید در پایتختها شده و در عرصه فرا-دیپلماسی ساقط شدن جنگنده‌های هندی توسط جنگنده ساخت چین پاکستان و زمینه سازی جدی¬تر مشارکت افغانستان در کریدور سی پک موفقیت‌های فرادیپلماتیک داشته است.
البته آن چه رخ داده را نباید پایان یک رقابت دانست بلکه باید آن را شروع دور جدیدی از رقابت‌های ژئوپلیتکی در آسیای جنوبی دانست.
*بازنشر مطالب شبکه‌های اجتماعی به منزله تأیید محتوای آن نیست و صرفا جهت آگاهی مخاطبان از فضای این شبکه‌ها منتشر می‌شود.
