به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، سیستمهای حملونقل شهری در قلب زندگی مدرن قرار دارند و نقشی اساسی در شکلدهی به بهرهوری اقتصادی، فراگیری اجتماعی و پایداری محیطزیست ایفا میکنند. با شتاب گرفتن روند شهرنشینی و تمرکز روزافزون جمعیت در کلانشهرها، چالشهایی همچون ازدحام، آلودگی و نابرابری فضایی بیش از پیش نمایان شده و حملونقل یکپارچه بهعنوان راهکاری کلیدی برای مدیریت مؤثر ترافیک مطرح شده است.
سال ۲۰۲۵ نقطه عطفی برای بسیاری از شهرهای پیشرو جهان محسوب میشود؛ چراکه تلاش کردند راهبردهای پیشرفته ادغام حملونقل را برای مقابله با مشکلات ترافیکی پیادهسازی کنند. پژوهشهای جدید نشان دادهاند که تحرک شهری و توزیع جمعیت پدیدههایی هستند که بهطور متقابل یکدیگر را تقویت میکنند. الگوهای سریع تغییر جابهجایی بهتدریج چشمانداز جمعیتی را بازآفرینی میکنند و در مقابل، توزیع فضایی جمعیت نیز مسیرهای بعدی تحرک را محدود و ساختارمند میسازد.
مدیریت سنتی ترافیک بر توسعه تدریجی شبکههای جادهای، بهینهسازی چراغهای راهنمایی یا ایجاد خطوط منفرد حملونقل عمومی متمرکز بوده است، اما این رویکردهای جزیرهای در برابر پیچیدگیهای روزافزون شهری و ضرورتهای پایداری ناکارآمد هستند. حملونقل یکپارچه تلاش میکند با هماهنگی میان مدهای مختلف جابهجایی از پیادهروی و دوچرخهسواری گرفته تا اتوبوس، قطار و خودروهای خودران، سیستمی واحد و منسجم ایجاد کند.
این ادغام به زیرساختهای فیزیکی محدود نمیشود، بلکه شامل پلتفرمهای دیجیتال برای برنامهریزی سفر چندوجهی، بلیتهای یکپارچه، اشتراکگذاری اطلاعات لحظهای و کنترل همزمان ترافیک است. هدف نهایی رویکرد، ارائه تجربهای روان، کارآمد و کاربرمحور است که بتواند به تغییرات تقاضا پاسخ دهد، جریانها را عادلانهتر توزیع کند و در نهایت ازدحام و آلایندهها را کاهش دهد. راهبردهای یکپارچهسازی حملونقل باید با برنامهریزی فضایی، سیاستهای اجتماعی و اهداف توسعه اقتصادی همسو شوند تا بتوانند بهطور پایدار چالشهای ترافیکی را مدیریت کنند.
سنگاپور: پیشگام در هوشمندسازی حملونقل
سنگاپور در سال ۲۰۲۵ بهعنوان یکی از پیشروترین شهرهای جهان در زمینه حملونقل یکپارچه شناخته میشود. این جایگاه نتیجه اجرای برنامه بلندمدت «حملونقل هوشمند ۲۰۳۰» است که هدف آن اتصال و هماهنگسازی تمام مدهای حملونقل شهری در یک پلتفرم دیجیتال واحد است. در این چهارچوب، مترو، اتوبوس، تاکسیهای خودران و مسیرهای دوچرخه بهعنوان اجزای یک سیستم منسجم عمل میکنند. شهروندان و گردشگران میتوانند با یک اپلیکیشن یا کارت هوشمند، سفر خود را از ابتدا تا انتها برنامهریزی و مدیریت کنند، بدون آنکه نیازی به استفاده از سامانههای جداگانه یا پرداختهای متعدد داشته باشند.
یکی از نقاط قوت این سیستم، بهرهگیری از شبکههای ارتباطی نسل پنجم و اینترنت اشیا است. این فناوریها امکان پایش لحظهای جریانهای ترافیکی را فراهم میکنند. دادههای مربوط به حرکت وسایل نقلیه، وضعیت ایستگاهها و رفتار سفر شهروندان بهطور مداوم جمعآوری و تحلیل میشود. این دادهها از منابع مختلفی همچون کارتهای هوشمند حملونقل عمومی، اپلیکیشنهای سفر و حسگرهای نصبشده در سطح شهر به دست میآیند و سپس به الگوریتمهای پیشبینی متصل میشوند. نتیجه این فرایند، کاهش میانگین زمان سفر تا حدود ۲۰ درصد است؛ زیرا سیستم میتواند مسیرهای بهینه را پیشنهاد دهد و جریانهای ترافیکی را بهطور هوشمندانه توزیع کند.
علاوه بر این، سنگاپور سرمایهگذاری قابلتوجهی در سیستمهای کنترل هوشمند چراغهای راهنمایی انجام داده است. چراغها فقط بر اساس زمانبندی ثابت عمل نمیکنند، بلکه با تحلیل دادههای لحظهای از حجم ترافیک در هر تقاطع، زمانبندی را تغییر میدهند. این نوآوری توانسته است تراکم ترافیک در مناطق پرتردد را تا حدود ۱۵ درصد کاهش دهد و جریان حرکت خودروها را روانتر کند.
سنگاپور همچنین نگاه ویژهای به پایداری محیطزیست در حوزه حملونقل دارد. توسعه ایستگاههای شارژ خودروهای برقی در سطح شهر، ایجاد مسیرهای سبز و ایمن برای دوچرخهسواری و گسترش ناوگان وسایل نقلیه برقی بخشی از این اقدامات است. این سیاستها نهتنها بهرهوری سیستم حملونقل را افزایش دادهاند، بلکه میزان انتشار کربن را نیز به میزان قابلتوجهی کاهش دادهاند و سنگاپور را به الگویی جهانی در زمینه حملونقل پایدار تبدیل کردهاند.
بارسلونا: آزمایشگاه شهری برای حملونقل بهعنوان خدمت
بارسلونا در سال ۲۰۲۵ با اجرای پروژههای فناوری و سرمایهگذاریهای کلان توانسته مفهوم «حملونقل بهعنوان خدمت (MaaS)» را بهطور کامل محقق کند. این شهر توانسته با توسعه اپلیکیشنهای جامع سفر، تمام مدهای حملونقل عمومی و خصوصی را در یک پلتفرم واحد گرد آورد. شهروندان و گردشگران میتوانند با یک بلیت دیجیتال، از مترو، اتوبوس، دوچرخههای اشتراکی و خودروهای برقی استفاده کنند.
افزون بر توسعه اپلیکیشنهای جامع سفر، زیرساختهای فنی گستردهای برای پشتیبانی از این سیستم فراهم شده است. در قالب برنامه جامع «حملونقل پایدار ۲۰۲۵» بیش از ۲۰۰ تقاطع کلیدی شهر به چراغهای راهنمایی هوشمند مجهز به حسگرهای ترافیکی و الگوریتمهای هوش مصنوعی شدهاند. این چراغها با تحلیل لحظهای تراکم خودروها، زمانبندی خود را تغییر میدهند و هدف آنها کاهش ازدحام تا ۲۰ درصد و کاهش انتشار دیاکسیدکربن در ساعات اوج ترافیک است. دادههای لحظهای از حسگرهای صوتی، دوربینهای هوشمند و سامانههای GPS نیز در یک مرکز کنترل مرکزی دیجیتال پردازش میشوند و به مدیریت جریانهای ترافیکی و بهینهسازی مسیرهای حملونقل عمومی کمک میکنند.
شهرداری بارسلونا برای اجرای پروژههای نوآورانه در حوزه حملونقل، بودجهای بالغ بر ۲۰۰ هزار یورو برای پایلوتهای آزمایشگاهی اختصاص داده است که بخشی از آن به مدیریت آلودگی صوتی و بهینهسازی لجستیک شهری تعلق دارد. این بودجه علاوه بر سرمایهگذاریهای کلان در زیرساختهای دیجیتال، به شرکتهای نوپا و استارتاپهای محلی امکان داده است فناوریهای نوین همچون سیستمهای هوش مصنوعی برای مدیریت ترافیک، ایستگاههای هوشمند اتوبوس و سامانههای پایش غیرقانونی پارک خودروها را آزمایش کنند.
با توجه به حجم بالای بیش از ۱۴۵ هزار تحویل روزانه کالا در سطح شهر، پروژههایی برای مدیریت هوشمند باربری شهری در بارسلونا آغاز شده است. این پروژهها با هدف کاهش ورود خودروهای باری به مناطق پیادهمحور و آزادسازی فضاهای عمومی برای شهروندان طراحی شدهاند.
نتیجه ادغام فناوری و سرمایهگذاری مالی، افزایش سهم سفرهای پایدار به بیش از ۴۵ درصد کل سفرهای شهری است. در حال حاضر شهروندان و گردشگران میتوانند تنها با یک بلیت دیجیتال، از مترو، اتوبوس، دوچرخههای اشتراکی و خودروهای برقی استفاده کنند و تجربهای روان و یکپارچه از سفر شهری داشته باشند. این بلیت که در قالب کارت هوشمند یا اپلیکیشن موبایلی ارائه میشود، به سامانه مرکزی حملونقل متصل است و امکان استفاده تمام مدهای (انواع) حملونقل عمومی و خودروهای برقی شخصی را فراهم میکند. به این ترتیب، فردی که سفر خود را از یک ایستگاه مترو آغاز کرده است، میتواند بدون نیاز به خرید بلیت جدید، مسیر خود را با اتوبوس ادامه دهد و در پایان، با دوچرخه یا خودروی برقی اشتراکی به مقصد برسد. بارسلونا با این اقدامات، نهتنها کیفیت زندگی شهری را ارتقا داده بلکه به الگویی جهانی در پیادهسازی MaaS و مدیریت پایدار ترافیک تبدیل شده است.
دبی: حملونقل آیندهنگر
دبی در سال ۲۰۲۵ با تمرکز بر فناوریهای آیندهنگر توانسته تجربه سفر شهری را متحول کند. این شهر با سرمایهگذاری در خودروهای خودران و تاکسیهای هوشمند، امکان جابهجایی سریع و ایمن گردشگران را فراهم کرده است. تاکسیهای خودران دبی به شبکههای نسل پنجم متصل هستند و میتوانند مسیرهای بهینه را در لحظه انتخاب کنند.
دبی با توسعه سیستمهای پرداخت دیجیتال یکپارچه، تجربه سفر را برای گردشگران جهانی سادهتر کرده است. این شهر با راهاندازی پلتفرمهای پرداخت هوشمند، امکان استفاده از تمام مدهای حملونقل شامل مترو، اتوبوس، تاکسیهای هوشمند، خودروهای خودران و دوچرخههای اشتراکی را با یک اپلیکیشن موبایلی فراهم کرده است.
این سیستم مبتنی بر فناوریهای NFC، QR Code و پرداختهای بدون تماس (Contactless) است. ارتباطات نزدیک یا همان NFC این امکان را به مسافر میدهد که با نزدیک کردن کارت هوشمند یا تلفن همراه خود به پایانه پرداخت، هزینه سفر را ثبت کند. این فرایند بدون نیاز به وارد کردن کارت در دستگاه انجام میشود و بهدلیل رمزنگاری دادهها، امنیت بالایی دارد. استفاده از کدهای QR بهویژه برای گردشگران بسیار کاربردی است. کافی است کاربر کد چاپشده روی بلیت دیجیتال یا نمایش دادهشده در اپلیکیشن را با دوربین تلفن همراه خود اسکن کند تا هزینه سفر بهطور مستقیم پرداخت شود.
پرداختهای بدون تماس با کارتهای بانکی مجهز به تراشه RFID یا کیف پولهای دیجیتال همچون Apple Pay و Google Pay کار میکند. در این حالت، مسافر با نزدیک کردن کارت یا گوشی به پایانه، بدون نیاز به پول نقد یا بلیت کاغذی، هزینه سفر را میپردازد. حملونقل یکپارچه دبی به شبکههای بانکی بینالمللی متصل شده است تا گردشگران خارجی بدون نیاز به خرید کارت محلی و تبدیل ارز بتوانند بهطور مستقیم از کارتهای اعتباری یا کیف پولهای دیجیتال خود برای پرداخت هزینههای سفر استفاده کنند. اپلیکیشنهای رسمی حملونقل دبی به چند زبان زنده دنیا مجهز شدهاند و امکان محاسبه هزینه سفر، انتخاب مسیر بهینه و رزرو وسیله نقلیه را در لحظه فراهم میکنند.
بیش از ۹۰ درصد ایستگاههای مترو و اتوبوس در دبی به پایانههای پرداخت هوشمند مجهز شدهاند. تاکسیهای خودران نیز به سیستمهای بیومتریک و پرداخت دیجیتال متصل هستند. این پروژه با سرمایهگذاری چند صد میلیون دلاری از سوی سازمان راهها و حملونقل دبی اجرا شده و بخشی از برنامه کلان «دبی هوشمند» برای تبدیل شهر به یک مقصد جهانی هوشمند است. ترکیب این فناوریها تجربهای یکپارچه و کاربرمحور ایجاد کرده است که زمان انتظار در ایستگاهها را کاهش داده، فرایند پرداخت را ساده کرده و رضایت مسافران را به شکل چشمگیری افزایش داده است.
دبی با اجرای مجموعهای از پروژههای پایدار توانسته است جایگاه خود را بهعنوان یکی از شهرهای پیشرو در کاهش آلایندههای شهری تثبیت کند. این شهر با ایجاد مسیرهای سبز و پیادهراههای گسترده، امکان جابهجایی ایمن و سالم برای شهروندان و گردشگران را فراهم کرده است. بیش از ۵۰۰ ایستگاه شارژ خودروهای برقی در نقاط مختلف شهر نصب شده است که استفاده از ناوگان برقی را تسهیل میکند. گسترش وسایل نقلیه پاک شامل اتوبوسهای برقی و تاکسیهای هیبریدی سهم قابلتوجهی در کاهش وابستگی به سوختهای فسیلی داشته است. نتیجه این اقدامات، افزایش سهم روشهای حملونقل هوشمند و پایدار به بیش از ۳۰ درصد سفرهای درونشهری و کاهش محسوس انتشار کربن است.
