یک کشف عجیب: مورچهها هم خودکشی میکنند!
شفیرههای بیمار با فرستادن سیگنال شیمیایی به مورچههای کارگر میفهمانند که آنها را نابود کنند تا از شیوع بیماری جلوگیری شود. شفیرههای ملکه اما با سیستم ایمنی قوی خود از این فداکاری معاف هستند.
فرارو-در دنیای شگفتانگیز مورچهها، فداکاری واقعی جریان دارد: شفیرههای بیمار با انتشار سیگنالی شیمیایی به مورچههای کارگر میفهمانند که آنها را نابود کنند تا از شیوع بیماری در کلونی جلوگیری شود.
به گزارش فرارو به نقل از ساینس الرت، با این حال، شفیرههای ملکه چنین کاری نمی کنند. آنها سیستم ایمنی بسیار قویتری دارند و میتوانند با بیماری مقابله کنند، بنابراین نیازی به ارسال سیگنال مرگ ندارند.
بسیاری از حیوانات به دلایل اجتماعی بیماری خود را پنهان میکنند. برخی انسان های بیمار نیز ممکن است با وجود بیماری به محل کار یا گردهماییهای اجتماعی بروند تا فعالیت های روزمره شان متوقف نشود. اما کلونی مورچهها داستان متفاوتی دارد. این کلونیها مانند یک «ابرارگانیسم» عمل میکنند و هدف اصلیشان حفظ سلامت و بقای کل گروه است. مانند سلولهای انسانی که هنگام عفونت، سیگنال «مرا پیدا و نابود کن» میفرستند.
اریکا داوسون، اکولوژیست رفتاری در مؤسسه علوم و فناوری اتریش می گوید: «لانه مورچه ها مکان ایده آلی برای شیوع بیماری هستند، چرا که در این مکان هزاران مورچه روی یکدیگر حرکت میکنند.» وقتی مورچههای کارگر بالغ به بیماری مبتلا میشوند که ممکن است کلونی را تهدید کند، لانه را ترک می کنند. مورچههای جوان، که به آنها «شفیره» یا پاپا گفته میشود، هنوز در پیله گرفتارند و نمیتوانند مانند کارگران از دیگران فاصله بگیرند.
دانشمندان پیشتر دریافته بودند که شفیرههای بیمار در مراحل پایانی بیماری، با انتشار بویی ویژه، وضعیت خود را به مورچههای کارگر اطلاع میدهند. پس از دریافت سیگنال، کارگران بالغ پیله را باز کرده و شفیره را مسموم و نابود می کنند. این کار از انتقال بیماری در کلونی جلوگیری میکند.
دانشمندان برای بررسی اینکه شفیرههای بیمار خودشان سیگنال مرگ میفرستند یا خیر، بوی منتشر شده از شفیرههای بیمار گونه کوچک مورچه سیاه باغی (Lasius neglectus) را آزمایش کردند. وقتی بو به شفیرههای سالم منتقل شد، کارگران آنها را نابود کردند. تحقیقات بیشتر نشان داد که شفیرههای بیمار فقط در حضور کارگران این بو را منتشر میکنند، یعنی سیگنال مرگشان عمدی و هدفمند است.
داوسون میگوید: «این یک عمل فداکارانه است، اما در عین حال به نفع خود آنهاست، زیرا ژنهایشان زنده میمانند و به نسل بعد منتقل میشوند.» با این حال، یکی از اعضای کلونی مورچه ها، یعنی شفیره ملکه چنین فداکاری انجام نمی دهد. آنها هنگام بیماری سیگنال مرگ نمیفرستند، زیرا سیستم ایمنی بسیار قویتری دارند و میتوانند عفونت را دفع کنند.
این مطالعه که در نشریه Nature Communications منتشر شده، نمونهای کمنظیر از فداکاری و استراتژیهای بقا در دنیای حشرات به شمار میرود.
