شبنم ملکی مطرح کرد؛
پرورش نگاه مستندنِگر یک ضرورت فرهنگی‌ست/ عکس‌ها؛ فیلم‌هایی هستند که در سکوت روایت می‌شوند
شبنم ملکی، عکاس معتقد است پرورش نگاه مستندنِگر یک ضرورت فرهنگی است و اگر مدیران فرهنگی فضایی برای آموزش، تجربه و حمایت از عکاسان جوان فراهم کنند، می‌توان نسلی از هنرمندان داشت که نه از بیرون، بلکه از درون جامعه روایت می‌کنند.
شبنم ملکی در گفتگو با خبرنگار ایلنا، با اشاره به تجربه شخصی خود در عکاسی گفت: از زمانی که عکاسی مستند را آغاز کردم، نگاهم به جهان اطرافم دگرگون شد. هر کوچه، چهره و موقعیتی برایم معنا و روایتی درونی دارد. عکاسی مستند به من آموخت که واقعیت فقط آن‌چه در قاب دیده می‌شود نیست، بلکه در نگاه، انتخاب لحظه و میزان صداقت عکاس معنا پیدا می‌کند.
وی معتقد است: عکاسی مستند می‌تواند آینۀ تفکر جمعی باشد و نگاه جامعه را نسبت به خودش تغییر دهد. وقتی تصویری صادقانه و اندیشمندانه روایت می‌شود، مردم خود را در آن بازمی‌یابند و این همان نقطۀ آغاز تغییر است.
به گفته ملکی؛ هر شهر و روستا سرشار از روایت‌های انسانی و سوژه‌های کشف‌نشده است؛ کافی‌ست امکانات، حمایت‌های مالی و اجرایی در دسترس عکاسان مستقل قرار گیرد تا بتوانند پروژه‌های خود را به انجام برسانند. نتیجۀ چنین حمایتی، آثاری خواهد بود که نه فقط زیبایی بصری، بلکه عمق اجتماعی و تأثیر فرهنگی دارند.
این عکاس با بیان اینکه ایران سرزمینی‌ست پر از روایت، تنوع و زیست‌جهان‌های انسانی، ادامه داد: از جنوب تا شمال، از شهرهای بزرگ تا روستاهای دورافتاده، زندگی در جریان است و هر گوشه حامل بخشی از حافظۀ جمعی ماست.
ملکی تاکید دارد که قالب مستند بهترین ابزار برای ثبت این واقعیت‌هاست؛ چون می‌تواند با احترام، صداقت و بدون واسطه روایت کند. هر عکس مستند، تکه‌ای از حافظۀ اجتماعی و فرهنگی ما را می‌سازد و این حافظه همان چیزی‌ست که در آینده از ما باقی می‌ماند.
مجموعه عکس فیلمی است که در سکوت روایت می‌شود
وی گرایش جشنواره «سینما حقیقت» به بخش مجموعه‌عکس را اقدامی ارزشمند برشمرد و گفت: چون عکاسی و سینما از یک ریشه می‌آیند؛ هر دو روایت‌گر زمان و انسان‌اند.اما اهمیت این بخش فقط در پیوند تاریخی عکاسی و سینما نیست، بلکه در کندوکاو در لایه‌های عمیق‌تر جامعه است.
به گفته این عکاس مجموعه عکس می‌تواند چیزی فراتر از زیبایی و فرم باشد؛ ابزاری برای واکاوی، برای پرسش‌گری و برای فهم دوبارۀ واقعیت‌های پنهان در زندگی روزمره.
وی افزود: در واقع، مجموعه عکس همان فیلمی‌ست که در سکوت روایت می‌شود و تماشاگر را به تفکر و گفت‌وگو دعوت می‌کند. به همین دلیل نگاه مستند در عکاسی می‌تواند الهام‌بخش فیلم‌سازان مستند باشد، چون ریشه در مشاهدۀ دقیق، ارتباط انسانی و درک صادقانه از جهان دارد.
ملکی با بیان اینکه عکاسی مستند به ما می‌آموزد چگونه بدون دخالت اما با درک عمیق، جهان را ببینیم، اضافه کرد: این همان مهارتی‌ست که برای هر مستندساز ضروری است. هر فریم عکاسی می‌تواند نقطه‌ی شروع یک روایت سینمایی باشد تصویری که بعدها به حرکت درمی‌آید و جان می‌گیرد.
وقت آن رسیده از کارهای کلیشه‌ای فاصله بگیریم
ملکی گفت: از هیئت محترم داوران و انتخاب‌کنندگان جشنواره می‌خواهم که نگاه تازه‌تر و جسورانه‌تری در داوری‌ها داشته باشند.وقت آن رسیده که از تکرار مسیرهای امن و کارهای کلیشه‌ای فاصله بگیریم و به آثار جسور، خلاق و تأثیرگذار فرصت دیده‌شدن بدهیم؛ آثاری که حرف تازه‌ای برای گفتن دارند و از دل تجربۀ زیستۀ جامعه می‌آیند، نه صرفاً از الگوهای گذشته.
وی اضافه کرد: در داوری، ای کاش در کنار توجه به زیبایی‌شناسی و تکنیک، به صدق نگاه، تأثیر اجتماعی و جسارت در روایت هم بها داده شود.
این عکاس گفت: همچنین امیدوارم جشنواره و نهادهای فرهنگی با حمایت عملی از عکاسان مستقل از طریق کمک‌هزینه، تسهیلات سفر و امکانات اجرایی زمینۀ خلق آثار ماندگار را فراهم کنند. بسیاری از ایده‌های مهم فقط به دلیل نبود حمایت متوقف می‌شوند، در حالی که همین ایده‌ها می‌توانند جریان فکری جامعه را تغییر دهند.
بخش عکس نوزدهمین جشنواره «سینماحقیقت» از «قاب تا روایت» با دبیری مهدی سروری برگزار می‌شود.
