به گزارش سرویس ترجمه خبرگزاری ایمنا، در سال ۲۰۲۳، گرمای بی‌سابقه‌ای در ۹۶ درصد از اقیانوس‌های جهان رخ داد که رکوردی جدید از شدت و مدت زمان این پدیده به ثبت رساند و پیامدهای بسیار جدی برای اکوسیستم‌های دریایی و الگوهای اقلیمی جهانی به‌دنبال داشت. گرمای موجی دریایی به دوره‌هایی گفته می‌شود که دمای اقیانوس‌ها به‌طور چشمگیری بالاتر از حد نرمال برای مدت طولانی افزایش پیدا می‌کند.
این گرما پیش از این به‌صورت محلی محدود بود، اما در سال ۲۰۲۳ در سطح جهانی گسترش پیدا کرد و مدت آن چهار برابر میانگین تاریخی بود. این افزایش دما موجب سفید شدن گسترده مرجان‌ها و به خطر افتادن تنوع زیستی دریایی شد، چراکه مرجان‌ها نقش کلیدی در حمایت از بسیاری از گونه‌های دریایی دارند و از اجزای حیاتی اکوسیستم دریاها محسوب می‌شوند.
افزایش شدید دمای اقیانوس‌ها موجب برهم خوردن زنجیره‌های غذایی دریایی شد، زیرا بسیاری از ماهی‌ها و موجودات دریایی به تغییرات دما بسیار حساس هستند و زیستگاه‌هایشان در این شرایط نامساعد می‌شود. کاهش اکسیژن محلول در آب همراه با افزایش دما تهدیدهای جدی‌تری برای حیات آبزیان ایجاد کرد. همه این عوامل چشم‌انداز نگران‌کننده‌ای برای اکوسیستم‌های دریایی به‌وجود آورده است که پیش از این نیز تحت فشار فعالیت‌های انسانی بودند.
گرمای موجی سال ۲۰۲۳ در هر دو جنبه وسعت جغرافیایی و شدت بی‌سابقه بود، به‌نحوی که ۹۶ درصد از کل اقیانوس‌های جهان را درگیر کرد. این امر پدیده‌ای بی‌سابقه در تاریخ مشاهده اقیانوس‌ها محسوب می‌شود. مناطق اقیانوس اطلس شمالی، اقیانوس آرام گرمسیری، اقیانوس آرام شمالی و اقیانوس آرام جنوب غربی بیش از ۹۰ درصد از ناهنجاری‌های گرمایی را به خود اختصاص دادند و بعضی از این مناطق ازجمله اقیانوس اطلس شمالی به مدت ۵۲۵ روز تحت‌تأثیر این گرما بودند.
این مدت و شدت فوق‌العاده نشانه جدی تغییرات برگشت‌ناپذیر در سیستم اقلیمی جهان است. در مناطق ویژه‌ای همچون شرق گرمسیری اقیانوس آرام دمای آب تا حدود ۱.۶ درجه سانتی‌گراد افزایش داشت که با وقوع پدیده ال‌نینو مرتبط است و بر شدت این ناهنجاری‌ها افزوده است.
دانشمندان هشدار داده‌اند که چنین پدیده‌هایی با گرم‌تر شدن بیشتر اقلیم در آینده بیشتر و شدیدتر خواهند شد. در شکل‌گیری این گرمای بی‌سابقه، تعامل پیچیده‌ای از عوامل طبیعی و انسانی نقش داشته‌اند. کاهش ابرها در بعضی مناطق موجب افزایش تابش خورشید به سطح دریا و تغییرات در جریان‌های اقیانوسی و الگوهای باد موجب جذب بیشتر گرما به آب دریاها شد. این عوامل منطقه‌ای افزایش دما را پایدار کردند.
با این حال، عامل اصلی این پدیده تنها عوامل طبیعی نیست؛ بلکه تغییرات اقلیمی ناشی از فعالیت‌های انسانی همچون افزایش گازهای گلخانه‌ای، موجب افزایش دمای پایه اقیانوس‌ها شده و آن‌ها را نسبت به گرمای موجی حساس‌تر کرده است. کاهش جریان‌های تخلیه حرارتی و افزایش لایه‌لایه شدن آب دریا نیز موجب گیر افتادن گرما در لایه‌های سطحی شده و شدت گرمای موجی را افزایش داده است. پیامدهای گرمای موجی روی اکوسیستم‌های دریایی به‌ویژه تخریب مرجان‌ها بسیار عمیق است که با سفید شدن و مرگ آن‌ها همراه بوده است. مرجان‌ها زیستگاه‌های کلیدی بسیاری از گونه‌های دریایی هستند و تخریب آن‌ها موجب بروز سلسله خسارت‌هایی در کل اکوسیستم می‌شود.
صنعت ماهیگیری نیز از این پدیده متضرر شده است، زیرا افزایش دما چرخه‌های تولیدمثل، الگوهای مهاجرت و تغذیه بسیاری از گونه‌های ماهی را مختل کرده و موجب کاهش ذخایر ماهی شده است. برآوردها نشان می‌دهد خسارات اقتصادی ناشی از گرمای موجی به میلیاردها دلار می‌رسد و جوامع وابسته به منابع دریایی را به‌شدت تحت‌تأثیر قرار می‌دهد؛ بنابراین لازم است مدیریت‌های تطبیقی و استراتژی‌های هوشمند برای کاهش این خسارت‌ها به کار گرفته شود.
گرمای موجی سال ۲۰۲۳ نمادی از تغییرات وسیعی در سیستم اقلیمی زمین است؛ افزایش دمای جهانی ناشی از فعالیت انسانی سبب افزایش فراوانی و شدت پدیده‌های اقلیمی شدید همچون گرمای موجی شده و افزایش دمای اقیانوس‌ها عامل مهمی در ذوب یخ‌های قطبی، بالا آمدن سطح دریا و بروز طوفان‌های شدیدتر است.
این گرماهای موجی همچنین احتمال عبور از نقاط بحرانی ( tipping points) اقلیمی را بالا می‌برند؛ به این معنا که ممکن است تغییرات برگشت‌ناپذیری در اکوسیستم‌های دریایی و اقلیم رخ دهد و اگر اقیانوس‌ها به چنین نقطه‌ای برسند، ممکن است دیگر نتوانند به‌عنوان یک عامل تعدیل‌کننده گرمایش زمین عمل کنند و روند تغییرات اقلیمی با سرعت بیشتری پیش برود. بنابراین بسیار مهم است که اقدامات سریع و مؤثری برای سازگاری با این شرایط جدید، حفاظت از محیط‌های دریایی و حمایت از جوامع انسانی وابسته به آن‌ها انجام شود.
