واکنش‌ها به مصاحبه جنجالی جولانی | عاقبت بازی با کارت روسیه؛ ایران از تجربه اسد درس می‌گیرد؟
رویداد۲۴| مصاحبه اخیر احمد الشرع، رئیس‌جمهور سوریه، با شبکه دولتی «الإخباریه» جنجالی تازه در منطقه برانگیخته است. او آشکارا اعلام کرد که در جریان نبرد‌هایی که به سقوط بشار اسد انجامید، توافقی محرمانه با روسیه صورت گرفت و مسکو در نقطه‌ای حساس، نیرو‌های خود را از میدان جنگ کنار کشید. این اعتراف به‌ویژه از زبان فردی که اکنون در رأس قدرت سوریه قرار دارد، معنایی روشن دارد: روسیه در سخت‌ترین لحظات پشت متحد خود را خالی کرده است.
واکنش رسانه‌های بین‌المللی
رسانه‌های عربی و غربی به سرعت به این سخنان پرداختند. روزنامه‌های منطقه‌ای این اعتراف را نشانه‌ای از «پراگماتیسم سرد روسیه» خواندند که منافع کوتاه‌مدت خود را بر سرنوشت متحدان ترجیح می‌دهد. برخی رسانه‌های غربی نیز با لحنی انتقادی نوشتند: «آنچه سوریه تجربه کرد، هشداری جدی برای کشور‌هایی است که سیاست خارجی‌شان را بر ستون‌های مسکو بنا کرده‌اند.» در تحلیل‌ها آمده است که روسیه در بحران اوکراین نیز بار‌ها با تاکتیک مشابهی عمل کرده و متحدان کوچک‌تر خود را در برابر فشار‌های جهانی تنها گذاشته است.
واکنش توییتر فارسی به اعتراف جولانی
کاربران ایرانی در فضای مجازی نیز به این اعترافات جولانی واکنش گسترده‌ای نشان دادند. سید محمد صحفی فعال سیاسی و رسانه‌ای نوشت: «جولانی «در نبرد ساقط سازی حکومت اسد، با روسیه به توافق رسیده بود» شما با چه توافقی سوریه را ترک کردید؟»
کاربری با ابراز نگرانی نسبت به عملکرد مشابه روس‌ها با ایران، نوشت: «سقوط سوریه باعث فروپاشی دیوار امنیتی مقابل اسرائیل و حمله به ایران شد».
یک وکیل دادگستری نوشت: «احمدالشرع به‌توافق باروسیه قبل از سقوط بشار اسد‌درسوریه اذعان نموده و‌گفته است بخاطر همین؛ روسیه از میدان‌های جبهه کنار رفت! آیا حاکمیت درایران می‌تواند به پشتیبانی روسیه در میدان‌های بین المللی درروز‌های مباداامیدوار باشد؟! تا‌کی این همه هزینه‌های بین المللی برای این‌کشور بد عهد؟»
کاربر دیگری هم نوشت: «عاقبت بازی کردن با کارت‌های روسیه سرنوشت بشار اسد است.»
این واکنش‌ها بازتابی از بی‌اعتمادی عمیق و فزاینده در افکار عمومی نسبت به رویکردی است که سیاست خارجی ایران را بیش از حد به مسکو گره زده است.
ایران و تجربه تکراری اعتماد به مسکو
سیاست ایران در سال‌های اخیر، از جنگ اوکراین گرفته تا همکاری‌های انرژی و نظامی، نشان می‌دهد که اتکا به روسیه بیش از همیشه پررنگ شده است. اما تجربه سوریه گواهی بر این است که مسکو تنها تا جایی که منافعش اقتضا کند، پای کار می‌ماند. روسیه در لحظه‌ای که پای هزینه‌های بیشتر یا تعهدات بلندمدت به میان آید، ترجیح می‌دهد متحدانش را قربانی کند نه خود را؛ از همین رو است که کارشناسان ایرانی بار‌ها هشدار داده‌اند که نباید همه تخم‌مرغ‌های سیاست خارجی را در سبد روسیه قرار داد.
منتقدان می‌گویند که سیاست خارجی ایران در سال‌های اخیر بیش از حد بر «اتحاد تاکتیکی با شرق» متمرکز شده و این مسئله عملاً قدرت مانور کشور را در عرصه جهانی کاهش داده است. اتکا به روسیه و چین، بدون تعریف منافع متقابل روشن و پایدار، در بزنگاه‌های تاریخی می‌تواند ایران را در موضع ضعف قرار دهد. اعتراف جولانی نمونه‌ای زنده است که نشان می‌دهد حتی نزدیک‌ترین متحدان در بزنگاه‌های حیاتی، ممکن است مسیر خود را جدا کنند.
ضرورت بازنگری در اتحاد استراتژیک
گفته‌های جولانی بیش از آنکه صرفاً به تاریخچه جنگ سوریه تعلق داشته باشد، هشداری برای آینده است. سیاست خارجی ایران نیازمند بازنگری جدی در مفهوم «اتحاد استراتژیک» است. تجربه تاریخی نشان داده که اتکا به قدرت‌های بزرگ ـ چه شرق و چه غرب ـ بدون پشتوانه منافع مشترک پایدار، هزینه‌ای سنگین دارد. پرسش کلیدی اکنون این است: آیا ایران از تجربه سوریه درس خواهد گرفت یا همچنان سیاست خود را بر ستون‌های لرزان اعتماد به مسکو بنا خواهد کرد؟
