نخستین بنای چندطبقه خشت و گلی دنیا زیر تیغ مداخلات غیراصولی شهرداری/ میراثفرهنگی: فرصت اصلاحات دادهایم
قلعه ایزدخواست، نخستین بنای خشت و گلی چند طبقه دنیا زیر تیغ مداخلات غیراصولی شهرداری ایزدخواست قرار گرفته است. میراثفرهنگی پس از بازدید از آخرین مرمتهای صورت گرفته توسط شهرداری ایزدخواست، فرصت اصلاح مداخلات را داده است. مدیر پایگاه مجموعه تاریخی ایزدخواست میگوید: قلعه ایزدخواست برای مردم ایزدخواست و میراثفرهنگی بسیار مهم است درصورت اصلاح نشدن ایرادات و مداخلات صورت گرفته، پیگیریهای حقوقی در دستور کار قرار میگیرد.
به گزارش خبرنگار ایلنا، نخستین بنای طبقاتی خشت و گلی دنیا سالهاست بهدلیل نداشتن بودجه کافی و روی زمین ماندن طرحهای مطالعاتی و مرمتی جامع در معرض تخریب و نابودی قرار گرفته است.
در دو دهه اخیر دستکم ۱۰ پلان و طرح جامع مطالعاتی برای قلعه ایزدخواست تدوین شده که از این ۱۰ پلان، ۳ پلان بهدلیل محدودیتهای اعتبارات به مرحله اجرا رسیده است. این درحالی است که در دوره مسئولیت استاندار وقت (آقای ایمانیه) و مدیرکل میراثفرهنگی وقت استان فارس (محمد ثابت اقلیدی)، وعده اعتبار ۱۰ میلیارد تومانی برای مرمت قلعه ایزدخواست داده شد. رقمی ناچیز برای مرمت یک بنای خشت و گلی بزرگ که این رقم نیز در همان مقطع به ۵ میلیارد تومان کاهش یافت و ۵ میلیارد باقی مانده نیز که هیچگاه مشخص نشد از کدام منابع قرار است پرداخت شود تا این لحظه مسکوت باقی ماند و در جهت احیاء و مرمت این بنای ارزشمند تاریخی پرداخت نشد.
حالا اما مردم شهر ایزدخواست بیش از هر زمان دیگری نسبت به وضعیت حفاظتی قلعه ایزدخواست ابراز نگرانی میکنند. مردم ایزدخواست نه سودای ساخت و ساز دارند، نه میراثفرهنگی را مزاحم زندگی خود میدانند و نه حریم بافتهای تاریخی؛ عرصه را بر آنها تنگ کرده است. آنها فقط یک مطالبه دارند، حفظ مهمترین اثر ایزدخواست.
«مهدی صالحی» یکی از اهالی شهر ایزدخواست و فعال میراثفرهنگی است. او به ایلنا گفت: دو سال پیش، مدیر میراثفرهنگی فارس (آقای ثابت اقلیدی) به همراه استاندار وقت (آقای ایمانی) از قلعه ایزدخواست بازدید و وعده دادند که ۱۰ میلیارد تومان برای مرمت قلعه ایزدخواست اختصاص میدهند هرچند این رقم به ۵ میلیارد تومان کاهش پیدا کرد اما با گذشت بیش از یک سال هنوز هیچ اعتباری به این بنای با ارزش تاریخی اختصاص پیدا نکرده است و اتفاقی که رخ داده، این است که شهرداری ایزدخواست که خود متولی قلعه است و سند تک برگ قلعه به نام این ارگان است، هزینههای جزئی در قلعه انجام داده که اصلا جوابگوی شرایط واقعی آن نیست.
وی افزود: متاسفانه محوطهسازی بیرون از قلعه توسط شهرداری بدون استناد به هیچ طرح مطالعاتی و مرمتی انجام گرفته و با اینکه در نگاه نخست این اقدام شهرداری امیدوارانه است اما از آنجا که بدون طرح و نظارت میراثفرهنگی بوده است، عملا ایراداتی دارد. به همین دلیل پایگاه تاریخی ایزدخواست بهدلیلعدم استفاده از طرح و مداخله غیراصولی شهرداری در اثر تاریخی، اقدام به شکایت از شهرداری ایزدخواست کرده است.
بیتوجهی به میراث فرهنگی خیانت در امانت است
داوود جعفرنژاد (مدیر پایگاه ملی ایزدخواست) اما در خصوص مرمتهای غیراصولی توسط شهرداری ایزدخواست به ایلنا گفت: درحالحاضر همه میدانیم که وضعیت بودجه و اعتبارات میراثفرهنگی چگونه است با این حال، لازم است در هر سطحی که آثار قرار دارند، وضعیت حفاظتی آنها پایش شود. وظیفه داریم که با اعتبارات اندک تا جایی که میتوانیم از آثار تاریخی و فرهنگی ایران مراقبت کنیم. کارشناسان میراثفرهنگی نیز اگر الان کار میکنند بهخاطر علاقهایست که به این حوزه دارند و این؛ یک ظرفیت بزرگ برای کشور است.
وی افزود: یکی از انتقاداتی که همواره در جلسات مختلف مطرح کردهایم، این بوده که هر مرمتی که انجام میشود باتوجه به کمبود اعتبارات، گستردگی و پراکندگی آثار بهشکل درستی انجام شود. مرمتی که اخیرا توسط شهرداری در قلعه ایزدخواست صورت گرفت، مورد گلایه و انتقاد پایگاه تاریخی ایزدخواست بوده و مراحلی که باید طی میشده، انجام شده است.
او گفت: پس از بررسیهای کارشناسانه در مرمت اخیر قلعه ایزدخواست، گزارشهایی به معاونت میراثفرهنگی استان فارس ارسال شد که پس از آن کارشناسان میراثفرهنگی به ایزدخواست اعزام شدند. پس از بررسیهای کارشناسان استانی قرار شد شهرداری اصلاحاتی را در قلعه ایزدخواست انجام دهد که امیدواریم هرچه زودتر این اصلاحات با نظارت پایگاه تاریخی ایزدخواست و اداره کل استان انجام شود.
مدیر پایگاه تاریخی ایزدخواست با اعلام اینکه ما در میراثفرهنگی به دنبال یک هدف هستیم و آن حفظ میراثفرهنگی است، ادامه داد: درحالحاضر مرمتهایی توسط شهرداری صورت گرفته است. البته قرار نیست علیه یکدیگر موضع بگیریم چراکه شهرداری با نیت مثبت اقدام به مرمت کرده است. قطعا لازم بود با رعایت اصول میراثفرهنگی این مرمتها صورت بگیرد تا هزینه صورت گرفته، هدفمند باشد و نیاز به اصلاحات نداشته باشد. درواقع موضوع اختلاف پایگاه و شهرداری ایزدخواست همین مسئله بوده است.
او افزود: در موضوع آثار و مواریث تاریخی، الزام مطالعه اثر ضروری است چراکه میراثفرهنگی یک حوزه کاملا تخصصیست و هر اقدامی باید پشتوانه مطالعاتی داشته باشد. متاسفانه مرمتی که توسط شهرداری صورت گرفته با هماهنگی پایگاه تاریخی ایزدخواست نبوده و این فعالیتهای شهرداری در قلعه به طرح قدیمی میراثفرهنگی در سالهای گذشته برمیگردد اما آنچه که در قلعه اجرا شده کاملا مغایر با آن طرح و پلان تایید شده است.
جعفرنژاد تاکید کرد: ما در بحث مرمت عرصه و حریم آثار الزاماتی داریم، این الزامات مربوط به همه اشخاص حقیقی و حقوقی، از مالک شخصی تا دستگاه دولتی میشود. هر اقدامی که از سوی این افراد و ارگانها روی آثار تاریخی انجام میشود باید با استعلام میراثفرهنگی باشد. درحالحاضر درخصوص قعله ایزدخواست اگر اصلاحات توسط شهرداری انجام نشود، قطعا پیگیریهای حقوقی پیش خواهد آمد. در وهله نخست، آقای مریدی (مدیرکل میراثفرهنگی استان فارس) دستور دادند تا کارشناسان از قلعه بازدید کنند، مکاتبات با شهرداری انجام و مهلتی به شهرداری داده شود تا اصلاحات انجام گیرد. ما امیدواریم باتوجه به حساسیتهای اداره میراثفرهنگی، شهرداری هم مکلف به انجام اصلاحات شود.
وی افزود: برای ما بافت و قلعه ایزدخواست بسیار حائز اهمیت است، این مجموعه پکیج کامل از آثار مختلف از دورههای متعدد تاریخی است. ما هماکنون از ظرفیت خیرین در شهر ایزدخواست استفاده میکنیم و افرادی را در داخل و حتی خارج از کشور داریم که از میراثفرهنگی حمایت میکنند.
به گفته جعفرنژاد، بودجه ۱۰ میلیارد تومانی که در مدیریت وقت میراثفرهنگی و استانداری به ۵ میلیارد تومان کاهش پیدا کرد، تاکنون محقق نشده است. این رقم برای مرمت چنین بنای بزرگ و عظیمی بسیار ناچیز است اما امیدواریم با همکاری خیرین و مردم شهر ایزدخواست که هماکنون همکاری و مشارکت بسیار خوبی با میراثفرهنگی دارند، اقدامات اولیه برای مرمت این بنای خشتی چند طبقه هرچه سریعتر با یک تیم متخصص از مرمتگران، متخصصان سازه، باستانشناسان انجام شود.
