میرکوشش در گفت‌وگو با ایلنا:
ژاپن نگران درگیری احتمالی با چین است/نگاه آمریکا به تنش پکن – توکیو
کارشناس مسائل بین‌الملل گفت: هرگونه درگیری در تایوان می‌تواند ژاپن را نیز به طور مستقیم تحت تأثیر قرار دهد و این وضعیت می‌تواند به مداخله آمریکا منجر شود.
امیرهوشنگ میرکوشش، کارشناس مسائل بین‌الملل در تشریح ابعاد و دلایل دور جدید تنش‌ها میان چین و ژاپن بر سر تایوان در گفت‌وگو با ایلنا عنوان کرد: قبل از هر چیز باید توجه داشت که پیش از جنگ جهانی دوم، تایوان مستعمره ژاپن بود. در سال ۱۹۴۵، پس از جنگ جهانی دوم، ژاپن کنترل تایوان را به جمهوری چین بازگرداند. بنابراین، بین ژاپن، تایوان و چین یک سابقه تاریخی وجود دارد که می‌تواند مسائل را پیچیده‌تر و امنیتی‌تر کند. با این حال، ژاپن از دهه‌ها پیش دکترین «یک چین» را به رسمیت شناخته و تایوان را بخشی از چین می‌داند ولی در سال‌های اخیر، رویکرد ژاپن تغییر کرده است. به ویژه به دلیل نگرانی‌ها از دخالت احتمالی چین در تایوان و درگیری‌هایی که ممکن است به جزایر ژاپنی سرریز کند. چین نیز از منظر خود به این دخالت‌ها واکنش نشان داده و اعتراضاتی داشته، یکی از این اعتراضات، بیانیه اخیر نخست‌وزیر ژاپن است که از مداخله خارجی سخن گفته است.
وی ادامه داد: یکی از محورهای مهم رقابت چین و ژاپن، جزایر «سنکاکو» در دریای چین شرقی است که هر دو کشور ادعای مالکیت بر آن دارند. این جزایر نزدیک به تایوان قرار دارند و اگر چین عملیاتی به سمت تایوان داشته باشد، احتمالاً تنش‌هایی برای جزایر سنکاکو نیز ایجاد خواهد شد. اما برای تحلیل دقیق‌تر وضعیت فعلی، باید به مسائل نظامی و استراتژیک توجه کرد. چین در سال‌های اخیر بودجه نظامی خود را افزایش داده و در سال ۲۰۲۴، بودجه چین حدوداً ۸ درصد افزایش داشته است. چین همچنین مانیفست خود را تحت عنوان «چین ۲۰۴۹» اعلام کرده که هدف آن رشد آرام و صلح‌آمیز بوده، ولی ممکن است برای تایوان رویکردی متفاوت اتخاذ کند. تحلیلگران امنیتی این تغییر را به معنای فاصله گرفتن از رویکرد صلح‌آمیز می‌دانند و معتقدند که چین ممکن است گزینه نظامی را مدنظر قرار دهد.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: ژاپن در واکنش به این تهدیدات، سیستم‌های موشکی ضدهوایی میان‌برد خود را در جزیره یوناگونی مستقر کرده است. این جزیره تنها ۱۱۰ کیلومتر با تایوان فاصله دارد و به سیستم‌های رهگیری موشک‌های بالستیک و هواپیماهای کروز مجهز است. ژاپن همچنین در حال برنامه‌ریزی برای استقرار موشک‌های دوربرد در جزایر جنوبی خود بوده این اقدامات نشان‌دهنده احساس تهدید ژاپن از سوی چین است. در این راستا چین به شدت به اظهارات اخیر نخست‌وزیر ژاپن واکنش نشان داده و هشدار داده است که دخالت ژاپن در مسائل تایوان می‌تواند بهای سنگینی برای این کشور داشته باشد. رسانه‌های وابسته به ارتش چین نیز ژاپن را متهم به رفتار اشتباه و خطرناک کرده‌اند و برخی حتی از شهروندان چینی خواسته‌اند که از سفر به ژاپن خودداری کنند.
وی افزود: ژاپن، که طبق قانون اساسی صلح‌آمیز خود محدودیت‌هایی در امور نظامی دارد، برنامه‌ریزی کرده است که در صورت بروز درگیری در تایوان، بیش از ۱۰۰ هزار نفر از جزایر دورافتاده خود را تخلیه کند و این اقدام نشان‌دهنده نگرانی ژاپن از درگیری احتمالی با چین است. در سطح ژئوپلیتیک، چین به طور پیوسته قدرت نظامی خود را افزایش داده و نفوذ خود را در منطقه شرق آسیا گسترش داده است. در مقابل، ژاپن به دلیل نزدیکی به تایوان و احساس تهدید امنیتی، تدابیر دفاعی خود را تقویت کرده است. تغییر استراتژی چین نسبت به تایوان و افزایش بودجه نظامی این کشور، نشان‌دهنده تغییراتی در محاسبات استراتژیک چین است.
این تحلیلگر مسائل سیاسی با اشاره به سیاست ایالات متحده در قبال تایوان گفت: نقش آمریکا در این موضوع نیز بسیار مهم است. بسیاری از تحلیلگران معتقدند که آمریکا از استراتژی بازدارندگی مشترک در منطقه استفاده می‌کند و ژاپن نقش مهمی در این استراتژی دارد. آمریکا به تدریج محدودیت‌های نظامی ژاپن را کاهش داده و این کشور را به سمت مسلح‌تر شدن سوق داده و در این بین استقرار سیستم‌های موشکی در جزایر نزدیک تایوان، نشانه‌ای از همکاری و همگرایی بین ژاپن و آمریکا است. ژاپن به طور خاص نگران امنیت جزایر خود است و در عین حال می‌خواهد از درگیری‌های نظامی در این منطقه دوری کند، اما اگر تنش‌ها شدت یابد، به احتمال زیاد ژاپن به صورت مستقیم درگیر خواهد شد و در این صورت، آمریکا طبق معاهدات دفاعی خود به نفع ژاپن وارد منازعه خواهد شد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: با توجه به این تحولات، چشم‌انداز آینده نشان‌دهنده افزایش ریسک نظامی است. هرگونه درگیری در تایوان می‌تواند نه تنها تایوان، بلکه ژاپن را نیز به طور مستقیم تحت تأثیر قرار دهد. این وضعیت می‌تواند به مداخله آمریکا و یا سایر ائتلاف‌های منطقه‌ای منجر شود که پیچیدگی‌های امنیتی و دیپلماتیک را بیشتر خواهد کرد. همچنین، این درگیری‌ها می‌توانند پیامدهای اقتصادی قابل توجهی به همراه داشته باشند، از جمله محدودیت‌های تجاری و فشارهای اقتصادی بر ژاپن. در نهایت، این رقابت بین چین و ژاپن بر سر تایوان ترکیبی از مسائل ژئوپلیتیکی، دکترین‌های امنیتی و محاسبات استراتژیک است. آینده این تنش‌ها بستگی زیادی به توانایی این دو کشور در مدیریت بحران و ادامه دیپلماسی دارد. در غیر این صورت، احتمالاً این رقابت به سوی یک رقابت تسلیحاتی و امنیتی عمیق‌تر خواهد رفت.
