به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، فعالان اقتصادی، کارشناسان و اقتصاددانان، نظارت متفاوتی نسبت به دلایل و ریشههای وضعیت نابسامان بازار ارز دارند که البته پیش از این نیز بارها به آن پرداخته شده است.
همشهریآنلاین نوشت: اما در هفتههای اخیر آثار روانی افزایش قیمت بنزین هم بهعنوان یک عامل جدید، بر بازار ارز تأثیر گذاشته است و به زعم برخی موتور جدید رشد تورم و افزایش نرخ ارز شده است. درباره راهکارهای مهار بازار ارز نظرات کارشناسان را جویا شدهایم.
پیشاز این نیز نمونههایی از این روش اجرا شده و یارانه مستقیم به مصرفکننده پرداخت شده است. در شرایط فعلی، بسیاری از کالاهای دیگر مانند گوشت، برنج و نیز با این مشکل روبهرو هستند؛ درحالیکه قیمت جهانی انواع بهترین گوشت یخزده کیلویی حدود ۳ تا ۳٫۵ دلار است، در ایران با قیمت کیلویی بیش از ۵۰۰هزار تومان عرضه میشود. توجه کنیم که اگر در هر کالایی چند نرخ داشته باشیم، بازار درنهایت تنها یک نرخ را میپذیرد؛ چه برای خودرو، چه برای ارز یا ذرت، قیمت نهایی براساس نرخ آزاد بازار تعیین میشود. پیشنهاد مشخص این است که دولت بهجای تزریق حجم انبوه ارز ترجیحی به بخشهای خاص، همان منابع را بهصورت مستقیم در اختیار مردم قرار دهد تا بازار بتواند براساس مکانیسم واقعی خود عمل کند.
متأسفانه وجود نرخهای چندگانه ارز، برخلاف روال متعارف در جهان، باعث شده حتی فعالان درستکار نیز نتوانند به فعالیت خود ادامه دهند. این سیستم ناهمگون، صادرات را نیز تضعیف میکند؛ زیرا دولت انتظار دارد کالا با نرخی بالاتر (مثلا دلار ۱۲۰هزارتومانی) از بازار داخلی خریداری شود، درحالیکه درآمدهای صادراتی با نرخ پایینتری (مثلا ۹۰ هزار تومان) تسعیر میشود. چنین شرایطی برای هیچ صادرکنندهای قابلتحمل نیست. تنها با استقرار نظام تکنرخی ارز است که منطق اقتصادی حاکم میشود و کشور میتواند در فضای رقابتی جهانی، به درآمد ارزی پایدار و عادلانه دست یابد.
شرکتهای تولیدی صادراتمحور استقبال زیادی از راهاندازی تالار دوم داشتهاند، چراکه این سازوکار میتواند به افزایش صادرات کشور منجر شود. هرچند تالار دوم ارزی میتواند با توجه به کارکرد خود تاحدی از نوسانات نرخ ارز جلوگیری کند اما ثبات بازار ارز تنها با این ابزار حاصل نمیشود و لازم است سایر متغیرهای اقتصادی نیز در راستای تقویت این ثبات عمل کنند.
نکته دیگری که باید به آن اشاره کنم این است که در ۲ دهه اخیر که دچار کمبود منابع بودهایم، همواره در پایان سال میلادی و بهویژه درماه دسامبر با کمبود منابع ارزی مواجه شدهایم و موضوع سابقه تاریخی دارد. زمانی که دلار ۱۰۰۰ یا ۱۲۰۰ تومان بود، در این مقاطع به ۱۳۰۰ یا ۱۴۰۰ تومان میرسید یا زمانی که ۳۵۰۰تومان بود، تا حدود ۳۹۰۰تومان افزایش مییافت. اما امروز مسئله این است که ارزش ریال آنقدر کاهش یافته که نوسانات یک تا ۲ درصدی به افزایش چند تومانی نرخ ارز منجر میشود.
صنعت پتروشیمی کشور برای توسعه صادرات و مدیریت بهینه ارز، نیازمند تسهیلگری مؤثر در حوزه صادرات و واردات ارز است. توسعه صادرات محصولات پتروشیمی، بهویژه به کشورهایی که ایران با آنها موافقتنامههای تجاری دارد ضروری است و تسریع در این روند میتواند نقش مهمی در افزایش ارزآوری و تقویت چرخه تولید کشور داشته باشد.
اگر بانک مرکزی و دولت با بهرهگیری از ابزارهای سیاستی خود بتوانند انتظارات تورمی را بهدرستی مدیریت کنند و آرامش روانی را به بازار بازگردانند، رشد غیرمنطقی نرخ دلار هم متوقف خواهد شد.
نرخ تورم سالانه حدود ۴۰ درصد نیز میتواند یکی از عوامل زمینهساز نگرانیهای جامعه نسبت به آینده اقتصاد باشد که این مسئله در هفتههای اخیر بر افزایش نرخ دلار تأثیر گذاشته است.
در چنین شرایطی، هماهنگی دستگاههای اقتصادی کشور اهمیت ویژهای دارد و همه بخشها باید همسو و کاملا مقید به بودجه مصوب حرکت کنند تا از ارسال سیگنالهای متناقض به بازار جلوگیری شود.
در روزهای اخیر اتفاق ویژهای در عرصه بینالمللی برای ایران رخ نداده، اما مسائل سیاسی و وضعیت نه جنگ، نه صلح، خود یک سیگنال منفی برای بازار محسوب میشود و در کنار ناترازی انرژی و محدودیتهای ساختاری زمینهساز افزایش قیمتها شده ست.
نباید بازار غیررسمی از کنترل خارج شود. باید ساختار نظارتی شفافی بر این بازار حاکم شود تا از التهاب و نوسانات شدید جلوگیری کرد. واردات ۱۰۰ تن طلا در سال گذشته، یکی از ابزارهای ثباتبخش است. بدون شک طلا میتواند ابزار ثباتبخش باشد که بخش مهمی از این واردات توسط بخش خصوصی انجام شده است.
نقش بازارساز در ایجاد ثبات، زمانی مؤثر خواهد بود که با استقلال و اقتدار کافی بر بازار غیررسمی نظارت واقعی داشته باشد و مشخص شود چه گروههایی نرخهای غیررسمی را تعیین میکنند؛ از کانالهای تلگرامی گرفته تا برخی صرافان فعال در امارات.
۲۲۳۲۲۵
