مرکبات، برنج یا هر محصول دیگری که در استان مازندران تولید می‌شود حاصل رنج دست‌هایی است که تمام قد پای زمین‌هایشان ایستادند تا مبادا هرآنچه کشت می‌شود به یغما برود. با وجود افزایش هزینه‌های تولیدات کشاورزی اما باز این باغداران و کشاورزان در تلاش هستند تا مشکلی برای سبد غذایی مردم پیش نیاید.
قائم‌شهر، شهرستانی در استان مازندران، یکی از مراکز مهم کشاورزی در شمال ایران است و سهم قابل توجهی در تولید مرکبات، به ویژه پرتقال، دارد. طبق گزارش‌ها، مازندران بزرگ‌ترین تولیدکننده پرتقال کشور است و سالانه حدود ۱.۸ میلیون تن پرتقال در این استان تولید می‌شود.
یکی از ارقام پرتقال پرمحصول در این منطقه، با نام «تامسون ناول» است که تقریباً ۸۱درصد از پرتقال تولیدی مازندران را تشکیل می‌دهد.
وجود باغات مرکبات غنی و مناسب بودن اقلیم مازندران باعث شده تا قائم‌شهر بعنوان یکی از قطب‌های تولید پرتقال شناخته شود.
اما در مورد قیمت پرتقال، وضعیت کمی پیچیده است، در برخی مقاطع باغداران اذعان دارند که هزینه تولید بالا است و با توجه به نوسانات بازار، مجبورند محصولشان را با قیمتی پایین‌تر از هزینه برداشت بفروشند.
همچنین برای تنظیم بازار، در برخی مواقع پرتقال مازندران به قیمت مصوب توزیع شده است. بعنوان مثال، ۱۵۰ تن پرتقال در مازندران با «۱۵ درصد کمتر از قیمت بازار» عرضه می‌شود مانند شب عید، قیمت پرتقال تنظیم بازاری می‌شود.
قیمت فروش مرکبات امسال بهتر از سال گذشته بود
حاج ذات‌الله قادیکلایی باغدار ۶۵ ساله قائم‌شهری یک نگاهش به آسمان است و نگاه دیگرش به ته مانده مرکبات روی درخت، که شاید برای مصرف خود و فرزندانش گذاشته روی درخت بماند.
از او می‌پرسم، امسال وضعیت فروش پرتقال چطور بود؟ می‌گوید: امسال نسبت به پارسال قیمت پرتقال بهتر بود، یعنی توانستیم چند هزار تومن بالاتر بفروشیم، اما واقعیت اینکه هزینه‌ها هم بالا رفته است. هزینه آبیاری، سم‌پاشی، کودو غیره هر چیزی که مرتبط با کشاورزی و باغداری می‌شود چند برابر افزایش داشته است. عملاً افزایش قیمت فقط ظاهر قضیه است اما درصدی کمی باغدار منتفع می‌شود.
وی در پاسخ به این سوال که مشکل اصلی فروش محصول چیست؟ می‌گوید: دلال‌ها هنوز هم بیشترین سود می‌برند. ما پرورش می‌دهیم، زحمت می‌کشیم، اما واسطه با یک قیمت پایین می‌خرد و در بازار چند برابر می‌فروشد. اگر جهاد کشاورزی مستقیم ما را به بازار وصل کند هم مصرف‌کننده سود می‌برد و هم باغدار.
دولت به جای دلال‌ها از باغداران بخرد
صالحی هم باغدار باسابقه از روستاهای اطراف قائم‌شهر نیز در گفت‌وگو با ایسنا در پاسخ به سوال هزینه‌های تولید برای شما چقدر سنگین بوده؟ می‌گوید: امسال هزینه سم و کود رسماً کمرشکن شده است کودهای تقویتی و سموم خارجی چند برابر پارسال افزایش داشت از طرفی تعرفه آب بها هم بالا رفته؛ آبیاری هر هکتار برای ما خیلی خرج دارد. در ظاهر می‌گویند قیمت پرتقال بالاست، اما هزینه‌ها بیشتر از درآمد شده است.
وی به راهکارهای حمایتی دولت در این زمینه پرداخت و گفت: اگر دولت یا جهاد کشاورزی به‌جای دلال‌ها وارد شود و خودش خریداری یا بازاررسانی کند، وضعیت خیلی بهتر می‌شود. هدف ما عرضه مستقیم محصول کشاورزی و مرکبات به دست مردم و میادین ترو بار است ولی سازوکارش فراهم نیست.
معصومه ذبیحی دیگر باغدار قائم‌شهری است که در گفت‌وگو با ایسنا به تفاوت فروش مرکبات امسال نسبت به سال گذشته پرداخت و گفت: از نظر قیمت، امسال بهتر بود، ولی از نظر سوددهی تغییر خاصی نکرد. چون هرچه قیمت پرتقال بالا رفت، هزینه‌ها هم بیشتر شد. سم‌پاشی امسال برای ما تقریباً دو برابر خرج داشت. هزینه کارگر هم بالا رفته است.
وی بزرگ‌ترین مشکل باغداران را تعیین نکردن قیمت محصول از سوی باغدار یاد کرد و افزود: واسطه تعیین کننده قیمت مرکبات است و سود هم به جیب دلال می‌رود.
این باغدار قائم‌شهری درخواست کرد: لازم است جهاد کشاورزی یک سیستم فروش مستقیم راه کند که باغدار بتواند محصول تولیدی را بدون واسطه عرضه کند این هم به نفع باغدار و مصرف‌کننده خواهد بود.
در همین راستا، سرپرست مدیریت جهاد کشاورزی قائم‌شهر در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: امسال حدود ۳۳۷ هزار و ۷۰۰ تن پرتقال در این شهرستان تولید و به بازار عرضه خواهد شد.
معصومه صفری اوریمی با بیان اینکه ۱۵ هزار و ۳۵۰ هکتار باغ بارور پرتقال در قائم‌شهر وجود دارد، گفت: متوسط عملکرد این محصول در شهرستان ۲۲ تن در هکتار است.
وی افزود: از مجموع ۱۶ هزار و ۷۰۰ هکتار باغ مرکبات قائم‌شهر، بیشترین سهم به باغ‌های پرتقال اختصاص دارد و این شهرستان اکنون رتبه سوم تولید مرکبات در استان را به خود اختصاص داده است.
وی با اشاره به وجود ۲۰۰ واحد سورتینگ با ظرفیت بیش از ۳۱۰ هزار تن در سال و ۵۲ مرکز مجاز درجه‌بندی و بسته‌بندی مرکبات گفت: ارقام پرتقال تولیدی شامل تامسون، تامسون ناول، تاراکو، خونی، کاراکارا و ناولینا است که تامسون ناول بیشترین سطح زیرکشت را دارد.
صفری افزود: قیمت نارنگی در حال حاضر کیلویی ۵۰ تا ۶۰ هزار تومان و پرتقال ۲۸ تا ۳۲ هزار تومان از باغ خریداری می‌شود و بخش عمده محصول هنوز وارد بازار نشده است.
سرپرست مدیریت جهاد کشاورزی قائم‌شهر تأکید کرد: توجه به کیفیت برداشت و بسته‌بندی می‌تواند جایگاه مرکبات قائم‌شهر را در بازارهای داخلی و صادراتی تقویت کند.
وی در پاسخ به راهکارهای مناسب در حذف واسطه‌ها گفت: فروش قرارداد محور با خرده‌فروشان، تقویت تعاونی‌های منطقه‌ای، راه‌اندازی روستابازارهای عرضه مستقیم، توسعه پلتفرم‌های آنلاین فروش و همچنین ذخیره‌سازی در سردخانه‌ها را از راهکارهای مؤثر برای ارتقای درآمد باغداران و کاهش وابستگی به واسطه‌ها عنوان می‌کنند.
یاور محمدی کارشناس کشاورزی در گفت‌وگو با ایسنا گفت: یکی از اصلی‌ترین مشکلات در این زمینه، کمبود امکانات لازم برای نگهداری و ذخیره‌سازی محصولات است. در فصل برداشت، تولید بیش از تقاضا می‌شود و در نتیجه، بخشی از محصول بدلیل نبود سردخانه و انبار مناسب هدر می‌رود. از سوی دیگر، نوسانات قیمت، مشکلات حمل و نقل، و ضعف در بازاریابی و تبلیغات هم از جمله موانع مهمی هستند که بر فروش مرکبات تأثیر می‌گذارند.
توسعه بسته‌بندی و برندینگ
وی با اشاره به راهکارهای موثر گفت: بسته‌بندی مناسب و برندینگ قوی می‌تواند نقش مهمی در جذب مشتریان داخلی و خارجی ایفا کند. محصولات با کیفیت بالا در بسته‌بندی‌های جذاب می‌توانند بازارهای جدیدی را فتح کنند و ارزش افزوده بیشتری برای تولیدکنندگان به همراه داشته باشند.
این کارشناس کشاورزی و باغداری افزود: برای کاهش ریسک‌های ناشی از نوسانات بازار، لازم است که کشاورزان به تنوع در تولید مرکبات و فرآورده‌های جانبی مانند آب‌میوه، مربا، و کنسانتره توجه کنند. این کار باعث می‌شود که تولیدکنندگان بتوانند در برابر تغییرات تقاضای بازار انعطاف‌پذیرتر عمل کنند.
محمدی ادامه داد: یکی از نیازهای فوری، سرمایه‌گذاری در ایجاد سردخانه‌ها و انبارهای پیشرفته است. با این کار، می‌توان ضایعات محصول را کاهش داد و در صورت کمبود تقاضا در فصل برداشت، محصولات را برای عرضه در زمان‌های دیگر ذخیره کرد.
بازاریابی و صادرات هدفمند
وی افزود: استفاده از استراتژی‌های بازاریابی نوین و شناسایی بازارهای هدف در خارج از کشور می‌تواند به افزایش صادرات کمک کند. همچنین، مشارکت در نمایشگاه‌ها و رویدادهای بین‌المللی فرصتی عالی برای معرفی محصولات به بازارهای جهانی است.
کارشناس کشاورزی و باغداری با اشاره به بهبود روش‌های کشاورزی و استفاده از تکنولوژی‌های نوین گفت: این روش می‌تواند هزینه‌های تولید را کاهش دهد و بهره‌وری را افزایش دهد. این امر باعث می‌شود که محصولات مرکبات مازندران در بازارهای داخلی و خارجی رقابتی‌تر شوند.
به گزارش ایسنا، استان مازندران با توجه به ویژگی‌های اقلیمی و جغرافیایی بعنوان یکی از قطب‌های اصلی تولید مرکبات در کشور، سهم زیادی از بازار داخلی و صادرات را به خود اختصاص داده است. با این حال، وضعیت فروش مرکبات در مازندران با چالش‌هایی مواجه است که می‌تواند بر میزان تولید و درآمد حاصل از فروش این محصولات تأثیر بگذارد.
توجه به راهکارهای موثر می‌تواند به ارتقاء وضعیت فروش مرکبات در مازندران و افزایش درآمدهای این صنعت کمک شایانی کند.
انتهای پیام
