محسن تفرشی رئیس اداره دعاوی بازار و تشکل‌های خود انتظام سازمان بورس گفت: در پی تحقیقات گسترده نظارتی سازمان بورس و شرکت فرابورس، اشخاصی که به صورت هماهنگ و برنامه‌ریزی شده به‌طور عمده از طریق «رنج مثبت» به دستکاری بازار اقدام کرده بودند، شناسایی و با حکم قطعی مرجع قضایی به پرداخت جریمه نقدی قابل توجه محکوم شدند.

او اظهار داشت: این اقدامات پس از عرضه اولیه یک نماد فرابورسی و به دنبال معاملات هماهنگ برخی از اعضای هیات مدیره، سهامداران عمده و یک شرکت کارگزاری انجام شد. این افراد با اختلال در روند عادی عرضه و تقاضا در نماد مذکور، با اغوای سایر سرمایه‌گذاران به معامله سهم و ایجاد قیمت کاذب، زیان هنگفتی به سهامداران وارد کردند.

وی در بیان اقدامات مجرمانه متهمان، تصریح کرد: برخی از اعضای هیات مدیره و سهامداران عمده ناشر با همراهی مدیرعامل و معامله‌گر یک شرکت کارگزاری و با سوء استفاده از کد‌های معاملاتی نزدیکان خود به صورت هماهنگ اقدام به ثبت سفارش‌های خرید بالاتر از مظنه‌های جاری کردند. این روش که در عرف بازار به «رنج مثبت» شناخته می‌شود، موجب ایجاد نوسان مصنوعی و افزایش لحظه‌ای و کاذب قیمت سهم می‌شود.

شگرد اصلی متهمان

تفرشی با تاکید براین‌که معاملات با رنج مثبت هماهنگ و اغواگرانه، شگرد اصلی متهمان در این پرونده بوده است، گفت: این معاملات به طور عمده به‌صورت حضوری و از طریق معامله‌گر شرکت کارگزاری انجام شده بود و پس از بررسی‌های دقیق، معامله‌گر و مدیرعامل شرکت کارگزاری که در عملیات مجرمانه نقش داشتند، در کنار مشتری سفارش دهنده، به دستکاری بازار سرمایه محکوم شدند.

مسئولیت کیفری معامله‌گران

رئیس اداره دعاوی بازار و تشکل‌های خودانتظام سازمان بورس و اوراق بهادار، درباره مسئولیت کیفری معامله‌گران افزود: فرایند معاملات اوراق بهادار، ترکیبی از ۲ جزء «دستور سفارش مشتری» و «اجرای سفارش توسط معامله‌گر» است. اگر نحوه انجام معاملات به شیوه اغواگرانه و با هماهنگی باشد، با وجود سایر شرایط می‌تواند موجب مسئولیت کیفری توامان مشتری و معامله‌گر شود.

سایر اقدامات مجرمانه

وی در ادامه به بخش دیگری از اقدامات مجرمانه متهمان اشاره کرد و اظهار داشت: ایجاد سفارش‌های خرید و فروش ساختگی سنگین و حذف سفارش‌ها پیش از گشایش بازار و تحریک سرمایه‌گذاران به خرید یا فروش در قیمت‌های غیرواقعی، از دیگر شگرد‌های اغواگرانه متهمان بوده که فرصت نوسانگیری و سودآوری غیرقانونی را برای آنان فراهم آورده است.

نقش سهامدار عمده

رئیس اداره دعاوی بازار و تشکل‌های خود انتظام سازمان بورس و اوراق بهادار به نقش سهامدار عمده در این پرونده پرداخت و گفت: برخی از سهامداران عمده با هدف افزایش قیمت سهام خود در این عملیات مشارکت داشتند. این افراد با واگذاری بخشی از سهام خود به سایر متهمان، زمینه دستکاری بازار را برای آنان فراهم کرده و هم‌زمان با سوءاستفاده از روش‌های معاملاتی، به دستکاری قیمت سهم پرداختند. مقام قضایی نیز این موضوع را شناسایی و سهامداران عمده را به پرداخت جزای نقدی معادل دو برابر سود ناشی از افزایش کاذب قیمت دارایی خود محکوم کرد.

وی با اشاره به ابعاد دیگری از این پرونده افزود: در جریان رسیدگی به پرونده و پیش از صدور رأی، هفت نفر از متهمان آمادگی خود را برای جبران خسارت سهامداران اعلام کردند. در پی موافقت دستگاه قضایی و محاسبات سازمان، حدود ۱۵۰ میلیارد ریال خسارت به بیش از ۱۰ هزار سهامدار زیان‌دیده به تناسب حجم معاملات آنها پرداخت و موجب تخفیف قابل توجه در مجازات این متهمان شد. سایر متهمانی که از پرداخت خسارت خودداری کردند، در مجموع به پرداخت ۲ هزار و ۲۰۰ میلیارد ریال جزای نقدی، معادل ۲ برابر سود ناشی از دستکاری بازار سرمایه محکوم شدند.

تفرشی در پایان با اشاره به اهمیت جبران خسارت زیان‌دیدگان تصریح‌کرد: این نخستین بار است که خسارت زیان‌دیدگان جرائم بورسی، به‌صورت داوطلبانه توسط متهمان پرداخت و به حساب سهامداران واریز شده است.

منبع: بازار سرمایه