بازسازی عراق و بحران برق، درس‌ها و پیامدها

عراق باوجود صرف ده‌ها میلیارد دلار برای بازسازی زیرساخت‌ها پس از جنگ، هنوز نمی‌تواند برق پایدار به شهروندان خود ارائه دهد.

گزارش خبرگزاری ایمنا و به نقل از فوربز، کن سیلورستین در تحلیلی منتشرشده در Forbes تصریح می‌کند که با وجود سرمایه‌گذاری‌های کلان چند ده میلیارد دلاری در زیرساخت‌های انرژی عراق پس از پایان جنگ، این کشور همچنان در تأمین برق پایدار و قابل اتکا برای شهروندان خود ناکام مانده است، این ناکامی به‌صرف ناشی از چالش‌های فنی یا محدودیت منابع نیست، بلکه ریشه در مشکلات ساختاری عمیق دارد.

یکی از نکات برجسته مقاله، بررسی دو مدل بازسازی است، جنرال الکتریک (GE) با مدل فنی‌گرا و تمرکز بر ترمیم توربین‌ها، ایستگاه‌ها و خطوط انتقال؛ و زیمنس با رویکرد جامع‌تر که شامل آموزش نیروی کار، پروژه‌های اجتماعی و ساخت ظرفیت نهادی است. هر دو مدل پیشرفت‌هایی داشته‌اند، اما به خاطر موانع سیاسی، سو مدیریت، قطعی سوخت، و مشکلات در انتقال برق، نتوانسته‌اند بحران خاموشی را حل کنند.

Silverstein تأکید می‌کند که حتی با وجود افزایش ظرفیت تولید، بخش قابل توجهی از برق تولیدشده (حدود یک‌سوم) در مسیر توزیع تلف می‌شود؛ این موضوع ناشی از فرسودگی تجهیزات، سرقت برق و ضعف در مدیریت است، این یعنی مسئله تنها «برق‌سازی بیشتر» نیست، بلکه «بهبود حکمرانی و ساختار نهادی» بخش مهمی از راه‌حل است.

از سوی دیگر، عراق به‌طور کامل به سوخت‌های فسیلی (نفت و گاز) برای تولید برق وابسته است چیزی که بازسازی را شکننده می‌کند، باوجود هدف‌گذاری برای تولید ۱۲ گیگاوات برق از انرژی تجدیدپذیر تا سال ۲۰۳۰، این اهداف با موانعی همچون تأمین مالی، اختلافات بر سر زمین و بوروکراسی کند روبه‌رو شده‌اند.

به بیان سیلورستین، مشکل اصلی عراق این نیست که شرکت‌های خارجی (مثل GE یا زیمنس) تکنولوژی ندارند، بلکه این است که نهادهای داخلی عراق ظرفیت لازم برای مدیریت، نگهداری و بهره‌برداری پایدار از سیستم برق را ندارند، او به درستی اشاره می‌کند که زیرساخت بدون «مؤسسات قوی و شفاف» نمی‌تواند به تنهایی وضعیت را تغییر دهد.

یک درس بزرگ‌تر که از این وضعیت قابل استخراج است: بازسازی پس از جنگ تنها بازسازی فیزیکی نیست، برای پایداری باید روی «نهادسازی» تمرکز کرد. وقتی زیرساخت ساخته می‌شود، اما ساختار دولتی، شفافیت مالی و مدیریت محلی ضعیف باشد، حتی بهترین پروژه‌های فنی هم ممکن است نتوانند زندگی مردم را بهبود جدی دهند.

در سطح بین‌المللی، این تجربه عراق می‌تواند حکم هشداری باشد، برای کشورهایی که در حال بازسازی پس از درگیری هستند یا قصد سرمایه‌گذاری عظیم در زیرساخت دارند، فناوری پیشرفته لازم است، اما به تنهایی کافی نیست حکمرانی، شفافیت، مشارکت محلی و ساخت ظرفیت نهادی، سنگ بنای یک بازسازی پایدار است.

پیشنهادی باخبر