«گورکان دمیر» فعال رسانهای ترکیهای در گفتوگو با ایسنا درباره سفر اخیر وزیر امور خارجه کشورش به ایران اظهار داشت: این سفر دیدار دیرهنگام، اما نویدبخش برای تحولات دوجانبه و منطقهای بود. البته این دیدار نخستین سفر دیپلماتیک سطح بالا از ترکیه به ایران پس از جنگ ۱۲ روزه به شمار میرود.
وی تصریح کرد: در زمان جنگ ۱۲ روزه، «سید عباس عراقچی» وزیر امور خارجه ایران برای دیدارهای اروپایی خود از مسیر زمینی به ترکیه رفت و از آنجا با هواپیما راهی اروپا شده بود. همچنین، ترکیه در برابر تهاجم آمریک و اسرائیل در کنار ایران قرار گرفته بود. دستی که آنکارا در سختترین زمانها به نشانه برادری و دوستی به سوی تهران دراز کرد، موجب تقویت اعتماد میان دو کشور شد و با سفر فیدان به تهران، این اعتماد بیش از پیش تحکیم یافت.
نماینده کانال اولوسال در تهران همچنین بیان کرد: استقبال از فیدان در سطح وزارت امور خارجه، ریاستجمهوری، ریاست مجلس و شورای عالی امنیت ملی نشاندهنده آن است که این سفر، یک «دیدار نمایشی» برای دلخوشی نبود، بلکه همهٔ مسائل بهطور جامع و دقیق مورد بررسی قرار گرفت.
افزایش رفتوآمد میان دو کشور، بازتاب مثبتی در منطقه خواهد شد
گورکان دمیر همچنین با بیان اینکه «امنیت ایران، امنیت ترکیه است و امنیت ترکیه نیز امنیت ایران محسوب میشود»، درباره اهمیت سفر فیدان به تهران برای طرفین اظهار داشت: این سفر در دورهای انجام شد که منطقه شاهد تحولات داغ و پیدرپی بود. از نظر زمانبندی نیز این سفر اهمیت ویژهای پیدا کرد. روابط خوب ایران و ترکیه، در شرایطی که ایران با تحمیلها، تحریمها، محاصرهها و جنگها از نظام بینالملل منزوی میشود و همزمان با نقضهای حقوق بینالملل مبارزه میکند، معنای بیشتری مییابد. به همین شکل، ایران برای ترکیه در زمینههایی چون انرژی، امنیت مرزی، مهاجرت غیرقانونی، ترور، قاچاق و مبارزه با مواد مخدر نقش خط مقدم ایفا میکند. بنابراین افزایش رفتوآمد میان دو کشور و گامهای همکاری در این رفتوآمدها نه تنها برای هر دو طرف سودمند خواهد بود، بلکه بازتاب مثبت آن در منطقه نیز نمایان خواهد شد.
این فعال رسانهای ترکیهای در ادامه درباره تحقق برنامهها و همکاریهای ایران و ترکیه با توجه به نشستها و رایزنیهای دوجانبه نیز گفت: میان دو کشور هماکنون در حوزههای گوناگون همکاریهایی وجود دارد. این سفر در سطحی انجام شد که میتواند این همکاریها را به مرحلهای بالاتر ببرد و بهجای تمرکز بر اختلاف دیدگاهها، بر اهداف مشترک و منافع متقابل متمرکز شود. بهطور طبیعی، این امر موجب خواهد شد گرهها و انسدادهای موجود در حوزههای بوروکراتیک آسانتر برطرف گردد و نشان دهنده این است که در مسیر دستیابی به اهداف، یک مرحله مهم در حال پشت سر گذاشته شدن است.
به رغم تحریمها و محدودیتهای تجارت، ایران و ترکیه بازارهای گستردهای دارند
وی همچنین در پاسخ به سوالی درباره سطح همکاریهای اقتصادی و تجاری دو طرف براساس روابط دو جانبه گفت: متأسفانه هنوز پس از سالها، حجم تجارت ۳۰ میلیارد دلاری که دو کشور بر آن توافق کرده بودند، محقق نشده است. در این زمینه، وزرای خارجه دو کشور نیز بهصورت مثبت نوعی خودانتقادی مطرح کردند. هرچند تحریمها و محدودیتها بر تجارت دو کشور تأثیر منفی گذاشته، اما هر دو کشور در همه زمینهها برای یکدیگر بازارهای گستردهای دارند.
تلاشهای ایران برای دور زدن تحریمها، موجب تخصص و مهارت شرکتهای ایرانی شده است
گورکان دمیر افزود: از گفتوگوهایی که در زمانهای مختلف با فعالان اقتصادی ایرانی داشتهام، میدانم که بسیاری از شرکتهای ایرانی در بخشهای مختلف تمایل دارند همکاری با ترکیه را افزایش داده و تولید مشترک را گسترش دهند. از سوی دیگر، بازار ترکیه نیز نیاز قابل توجهی به محصولات تولیدکنندگان ایرانی دارد. لذا تلاشهای گستردهای که ایران برای دور زدن تحریمها انجام داده، باعث شده شرکتهای ایرانی در بسیاری از حوزهها تخصص و مهارت قابل توجهی کسب کنند. این ظرفیت میتواند با پروژههای مشترک بهرهوری بیشتری پیدا کند.
نماینده کانال اولوسال در تهران ادامه داد: همچنین، گامهای عملی که دو وزیر درباره بازگشایی گذرگاههای مرزی جدید، افتتاح سرکنسولگری ایران در وان، تسهیل عبور و مرورهای ترانزیتی و اتصال خطوط ریلی در مرزها مطرح کردند، اقدامات مشخصی در مسیر رسیدن به هدف ۳۰ میلیارد دلار محسوب میشود. علاوه بر این یکی دیگر از موضوعات مهم، توسعه کانالهای جدید پرداخت بین دو کشور از جمله تجارت با ارزهای محلی و سیستم تهاتر میان دو کشور برای دور زدن تحریمها و محدودیتهاست که اهمیت فراوانی دارد.
۳+۳؛ ابتکاری مهم برای حل مشکلات منطقه و جلوگیری از رویکرد مداخلهجویانه نیروهای خارجی است
وی درباره اینکه موضوعات مهم منطقهای و بینالمللی از جمله هستهای، قفقاز و تحریمها از مسائلی بود که در دیدار وزرای خارجه ایران و ترکیه مورد گفتوگو قرار گرفت، این رایزنیها تا چه اندازه به حل مسائل مذکور کمک میکند؟ گفت: استفاده فعال از سازوکار ۳+۳ که برای قفقاز جنوبی طراحی شده، ابتکاری مهم برای حل مشکلات منطقه و جلوگیری از رویکرد مداخلهجویانه نیروهای خارجی است. متأسفانه جنگ ۱۲ روزه و دیگر اقدامات تهاجمی اسرائیل در منطقه باعث کُند شدن روند این سازوکار شد. ترکیه، ایران و روسیه باید برای احیای دوباره این مکانیزم گام بردارند.
اولویت تهران بر توسعه همکاریهای منطقهای و کاهش اثر تحریمهاست
این فعال رسانهای ترکیهای ادامه داد: روشن است که آنکارا برای حل دیپلماتیک موضوع هستهای تلاشهایی داشته است. آخرین بار در ۱۰ نوامبر «هاکان فیدان» وزیر خارجه ترکیه به آمریکا رفت و با مقامات آمریکایی این موضوع را بررسی کرد. در حال حاضر مشکل اصلی نبودن یک میانجی است. آمریکا در موضع تحمیل قرار دارد. تهران از واشنگتن میخواهد که از این رویکرد دیکتهگرایانه دست بردارد. همانگونه که نشستهای استانبول در حل بحران روسیه-اوکراین نقش مهمی ایفا کرد، مشابه آن میتواند برای مذاکرات هستهای ایران-آمریکا نیز فعال شود. با این حال، آنچه من مشاهده میکنم این است که تهران به جای جستجوی میانجی، اولویت را بر توسعه همکاریهای منطقهای و کاهش اثر تحریمها قرار داده است.
گورکان دمیر خاطرنشان کرد: آنکارا و تهران در این موضوع همنظر هستند که «گسترشطلبی اسرائیل در منطقه مشکل نخست منطقه است». برای متوقف کردن ماشین جنگی رژیم صهیونیستی، دو کشور وظایفی در پیش دارند. نقشآفرینی آنکارا در محور دمشق-تهران و ایفای نقش پل توسط تهران میان حزبالله لبنان و آنکارا، در توقف اسرائیل اهمیت ویژهای خواهد داشت.
پیشنهاد تهران مبنی بر توسعه مفهوم «ترکیه بدون ترور» به «منطقه بدون ترور» بسیار راهبردی است
وی یادآور شد: حمایت تهران از روند خلع سلاح پ.ک.ک در ترکیه، رفتاری شایسته دو کشور دوست و برادر است. افزون بر این، پیشنهاد تهران مبنی بر توسعه مفهوم «ترکیه بدون ترور» به «منطقه بدون ترور» نیز بسیار راهبردی است. چرا که شاخه پ.ک.ک یعنی پژاک، یکی از ابزارهای مهم موساد بهشمار میرود و گزارشهای اطلاعاتی نشان میدهد انتقال نیرو و سلاح از پ.ک.ک به پژاک صورت میگیرد. از این رو ایران، شریک طبیعی روند «ترکیه بدون ترور» است و افزایش تبادل اطلاعات میان دو کشور برای ریشهکن کردن این سازمان ضرورتی جدی به شمار میرود.
ایران و ترکیه، در آینده در حوزه امنیتی گامهای جدید و مهمی بر میدارند
این فعال رسانهای ترک همچنین اظهار داشت: پذیرش هاکان فیدان، وزیر امور خارجه ترکیه از سوی دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، که از بالاترین مقامات حوزه امنیتی در کشور است و همچنین انتشار پست توییتری آقای لاریجانی به زبان ترکی پس از این دیدار—که در آن نوشته بود: «به خانه خودتان خوش آمدید» و عکس لبخند دو طرف را نیز ضمیمه کرده بود—نشانه مهمی است از اینکه در آینده، بهویژه در حوزه امنیتی، گامهای جدید و مهمی میان دو کشور برداشته خواهد شد.
هرگونه اجلاس در سطح رهبران، نقشی کلیدی در عبور از بنبستها، حل مشکلات و پیشبرد امور موجود ایفا میکند
دمیر در پایان درباره سفر آینده «رجب طیب اردوغان»، رئیسجمهور ترکیه به ایران نیز گفت: پیشبینی میشود که رؤسای جمهور دو کشور برای نهمین نشست شورای عالی همکاری و کمیسیون مشترک اقتصادی در تهران دیدار کنند. به نظر میرسد که تاریخ دقیق این دیدار هنوز مشخص نشده است، اما برای برداشتن گامهای سریعتر در تمام روابط دوجانبه و تحولات منطقهای که درباره آنها سخن گفتیم، لازم است تاریخ این نشست هرچه زودتر تعیین و عملی شود، زیرا هرگونه اجلاس در سطح رهبران، نقشی کلیدی در عبور از بنبستها، حل مشکلات و پیشبرد امور موجود ایفا میکند.
انتهای پیام
