به گزارش خبرنگار مهر، آئین رونمایی کتاب «آخرین مرثیه» اثر جمعی از نویسندگان به دبیری حمید بابایی، در انتشارات صاد، عصر سه‌شنبه دوم اردیبهشت در سالن اجتماعات خبرگزاری مهر برگزار شد.
حمید بابایی که پیش از این، اثر «گردن‌کشان» درباره ستارخان از مجموعه آثار نیاکان ما و پیش تر اثر «خفته در خون» (در باره یارمحمد خان کرمانشاهی) در انتشارات صاد را دبیری کرده بود، این بار با اثری تازه در رابطه با شخصیت امیرکبیر و به قلم جمعی از نویسندگان گردآوری کرد.
آخرین مرثیه سومین اثر از مجموعه کتاب‌هایی است که در ذیل مجموعه‌ی نیاکان ما و با هدف معرفی قهرمانانی است که با استبداد و استکبار مبارزه کرده‌اند.
این اثر توسط انتشارات صاد، قصه پردازی و تولید شده است. مجتبی فرخ فال، زهرا عباسی، زهرا رشیدی، زهرا بنکدار، پروانه حیدری، الهام استرابی، ماهور حاتمی، سعیده سادات حسینی، فهیمه سادات حسینی، نعیمه سادات کاظمی، سمیه بینا، ملیحه لطفی، از جمله نویسندگان این اثر هستند.
حمید بابایی دبیر مجموعه آخرین مرثیه، با اشاره به روند تولید این مجموعه گفت: سال ۹۸ بود که انتشار مجموعه «نیاکان ما» را در دستور کار قرار دادیم و آن روزها فکر نمی‌کردیم که امروز بتوانیم سومین اثر از این مجموعه را منتشر کنیم. اولین اثر از مجموعه نیاکان ما با عنوان «خفته در خون» و دومین اثر با عنوان «گردن کشان» منتشر شده است. آخرین مرثیه سومین اثر از مجموعه «نیاکان ما» به شمار می‌رود. چهارمین اثر از مجموعه نیاکان در دست انتشار است و کارهای مقدماتی پنجمین اثر از این مجموعه را آغاز کرده‌ایم.
وی افزود: در مجموعه «نیاکان ما» تلاش نویسندگان کشور برای شناسایی و شناخت شخصیت‌هایی است که برخی از آن شخصیت‌ها در تاریخ مهجور هستند و مخاطبان آنها را نمی‌شناسند.
دبیر مجموعه آخرین مرثیه گفت: در مسیر مجموعه آخرین مرثیه، نویسندگان جدید را شناسایی و به ادبیات داستانی معرفی می‌کنیم. در این سه اثر از مجموعه نیاکان ما، حداقل ۲۰ نویسنده با ما همکاری داشتند که البته برخی از این نویسندگان، آثاری را خلق کرده بودند.
وی ادامه داد: در مجموعه نیاکان ما، به سراغ قهرمانانی رفتیم که شخصیت‌های ضداستعماری و ضد استبدادی داشتند. یارمحمدخان کرمانشاهی و امیرکبیر از جمله این شخصیت‌ها بودند.
بابایی گفت: پس از آنکه شخصیت‌ها را انتخاب کردیم، سعی داشتیم تا این شخصیت‌ها را از جوانب مختلف بررسی و فرمی میان رمان و مجموعه داستان کوتاه ایجاد کنیم.
وی افزود: در کتاب «آخرین مرثیه»، از نگاه همسر امیرکبیر، مهداولیاء، ناصرالدین شاه و دیگر شخصیت‌ها، امیرکبیر را روایت کرده‌ایم. در این اثر سعی داشتیم تا نگاه خاصی را به مخاطب انتقال دهیم. با توجه به محدودیت‌هایی که در روایت‌های تاریخی وجود دارد، به نویسندگان مجموعه تأکید کردم که سعی کنند تا قصه بنویسند تا این قصه‌ها و داستان‌ها بهانه‌ای برای علاقمندان باشند تا بتوانند به سراغ شخصیت‌ها بروند ودر خصوص آن پژوهش کنند.
عمر رویداد خودنویس از نشر صاد بیشتر است
در ادامه میرشمس الدین فلاح هاشمی مدیر انتشارات صاد با اشاره به چاپ کتاب آخرین مرثیه در این انتشارات گفت: عمر رویداد خودنویس بیشتر از نشر صاد است. خودنویس به همین دلیل تأسیس شد تا بتواند نویسندگان متعهد کشور را شناسایی و شرایط را برای تولیدات مناسب فراهم کند.
وی افزود: یکی از راه‌های شناسایی نویسندگان ارائه فراخوان در طول سال بود. نزدیک به یک سال و نیم در نشر صاد حضور نداشتم و کار به دلایلی متوقف شد اما پس از آنکه به انتشارات بازگشتم، کار را دوباره شروع کردیم. در جمع نویسندگان از هر قشری حضور داشتند که می‌توان به خانم خانه دار، دانشجو و طلبه اشاره کرد.
مدیر انتشارات صاد گفت: معمولاً در نشر صاد، مجموعه داستان چاپ نمی‌شود اما انتشار آثار از مجموعه نیاکان ما را مستقل از داستان می‌دانیم، گرچه مجموعه داستانی است اما این موضوع مبنی بر اینکه هر اثری از مجموعه نیاکان ما به یک شخصیت می‌پردازد، قدری کار را جذاب‌تر کرده است.
وی افزود: اخیراً در جلسه‌ای با حضور کارگردانان معروف از جمله آقای میرکریمی حضور داشتم و توضیحاتی به آنها ارائه کردیم که این مجموعه ظرفیت تبدیل به فیلم را دارد. به ویژه کتاب «خفته در خون» (در باره یارمحمد خان کرمانشاهی) نمونه موفقی است که کارگردانان می‌توانند از آن برای تهیه فیلم استفاده کنند.
فلاح هاشمی گفت: امیرکبیر و ستارخان از جمله شخصیت‌هایی هستند که در طول تاریخ زحمت کشیده‌اند اما همچنان در میان مخاطبان گمنام هستند.
وی ادامه داد: تک تک آثار را خواندم و قلم نویسندگان در سطح مناسبی بود. چندین بار آثار را خواندم و لذت بردم. انتشار مجموعه نیاکان ما، صرفاً جهت پر کردن بیلان کاری نبود. بلکه براساس علاقه شخصی سعی کردم تا برخی از شخصیت‌ها را احیا کنم.
مدیر انتشارات صاد گفت: پیش از این در نشر صاد همچون انتشارات حوزه هنری، همه نوع آثار را منتشر می‌کردیم اما در این دو سال اخیر فعالیتمان را به سمت روایت ایرانی و بخش اسطوره و حماسه سوق دادیم.
وی افزود: آثار نویسندگان رویداد خودنویس، در سطح مناسبی است و در هر محفلی از آثارشان دفاع می‌کنم. نویسندگان پس از گذر از رویداد خودنویس، وارد مرحله بالاتری می‌شوند و در مدرسه داستان حضور می‌یابند و طرح‌هایشان را به صورت مستقل در این مدرسه پیش می‌برند تا به انتشار برسانند. هم اکنون ۱۰ اثر در مدرسه داستان منتشر شده است. همچنین چند اثر از این مدرسه برای تبدیل به فیلم در یکی از شبکه‌های نمایش خانگی نامزد شده‌اند.
در ادامه حمید بابایی دبیر مجموعه آخرین مرثیه، گفت: شخصیت‌هایی وجود دارند که دوست دارم در موردشان کار کنم که می‌توان به شیخ فضل الله، باباخان اردبیلی همرزم ستارخان اشاره کرد. در این مسیر باید کلاس‌های کارگاهی را برگزار کنیم که ابتدا ایده را به طرح برسانیم، سپس طرح را بر اساس پژوهش‌های انجام شده، تبدیل به قصه کنیم. در این مسیر هم به عنوان منتور (دستیار) در کنار نویسندگان قرار می‌گیرم.
در ادامه زهرا عباسی نویسنده داستان «عریضه‌های بی پاسخ» در کتاب آخرین مرثیه گفت: پس از تحقیقاتی به یک سری اسناد در زمان امیرکبیر رسیدم. در این بخش قصه را از زبان میرزا قلی‌خان رئیس قراول‌خانه تهران روایت کردم. امیرکبیر قراول‌خانه را را سروسامان داده بود. میرزا قلی‌خان یک شخصیت نظامی است.
در ادامه ماهور حاتمی نویسنده داستان «نقش کشیدن در هوا» گفت: در این بخش داستان را از زبان مهد علیا روایت کردم. شخصیت مهد علیا برایم جذاب بود. او به عنوان بانوی اول دربار قاجار به شمار می‌رفت و در این روایت به مکنونات قلبی او رسیدم. او برای پسرش نامه می‌نویسد و با پسرش عجین و از طرفی پرچم‌دار حکومت است. او یک روز به حرم سرا می‌آید و همه پرده‌ها را می‌کشد و جواهراتش را می بخشد. مهد علیا هر کاری که دلش می‌خواسته را انجام می‌دهد و از آن طرف شاهد نذوراتش هستیم. این دوگانگی شخصیت مهد علیا برایم جالب بود.
وی افزود: یکی از دلایل مخالفت مهد علیا با امیرکبیر این بود که امیرکبیر بذل و بخشش‌های حکومت را کنترل می‌کرد در حالی که مهدعلیا بسیار خوش گذران بود. در همکاری با آقای بابایی باید طبق الگو داستان را می‌نوشتم که قدری این کار را برایم متفاوت کرده بود.
در ادامه حمید بابایی دبیر مجموعه آخرین مرثیه، با اشاره به انتخاب نویسندگان گفت: در قدم‌های اول به ویژه برای اثر «خفته در خون» (در باره یارمحمد خان کرمانشاهی) به کرمانشاه رفتیم تا از نویسندگان شهر بهره‌مند شویم. این امر از سختی‌های کارمان به شمار می‌رفت.
وی ادامه داد: برای شخصیت‌های مربوط به آن شهر، به سراغ نویسندگان شهر مربوطه می‌رفتیم و در آخرین لحظه نویسنده مورد نظر تمایل به ادامه کار نداشت. یعنی در آخرین جلسه و به نوعی سر بزنگاه از کار کناره‌گیری می‌کرد. پس از آن به روزهای شیوع ویروس کرونا رسیدیم. در ادامه به سراغ هنرجویانم رفتم و در کارگاه هشت جلسه‌ای کار را پیش بردیم. برخی از نویسندگان هم از طریق دوستانم معرفی شدند که پس از مطالعه نمونه کارشان وارد میدان شدند.
در ادامه الهام استرابی نویسنده داستان «شب خون» گفت: در این بخش داستان را از شخصیتی به نام آقا خان نوری روایت کردم. در زمان نوشتن ایران نبودم. مطالعاتی در خصوص شخصیت آقا خان نوری انجام دادم. آقا خان نوری تشنه قدرت است. در عین حال که فرد مذهبی بود. او فرزندش را از دست داد و قدرت را بسیار دوست داشت. برای رسیدن به قدرت هر کاری می‌کرد.
در ادامه حمید بابایی دبیر مجموعه آخرین مرثیه گفت: زمانی که با نویسندگان در خصوص شخصیت‌های تاریخی صحبت می‌کردیم، به آنها می‌گفتم که شخصیت‌ها را از نگاه ۲۰۰ سال گذشته بررسی کنیم نه در حال حاضر. اگر بخواهیم از نگاه امروز به شخصیت‌های ۲۰۰ سال گذشته نگاه کنیم، آنها را مقصر می‌دانیم.
در ادامه پروانه حیدری نویسنده داستان «خلعت نجات» گفت: داستان را از نگاه حاجب الدوله مأمور بردن نامه قتل امیرکبیر روایت کردم. مستندترین بخش داستان همان صحنه قتل است. حاجب الدوله به شخصیت امیرکبیر حسادت می‌کرد و بر این تصور بود که بهتر از امیرکبیر است و دوست نداشت امیرکبیر در همان جایگاه باشد در حالی که او با قدرت امیرکبیر دیده می‌شد.
در ادامه حمید بابایی دبیر مجموعه آخرین مرثیه گفت: نوشتن در حوزه تاریخ ریسک است و به مانند راه رفتن روی لبه تیغ می‌ماند. در کتاب آخرین مرثیه سعی کردیم ابعاد پیدا و پنهان امیرکبیر را بررسی کنیم. میزان خدمات امیرکبیر بسیار است به همین دلیل رویکردهای مختلفی نسبت به آن داشتیم.
وی افزود: کتاب آخرین مرثیه، مجموعه‌ای از روایت‌های شخصیت‌هایی است که در قتل امیرکبیر نقش داشتند و در این اثر فرصت روایت را به آنها دادیم که چرا این کار را انجام دادند.
در ادامه میرشمس الدین فلاح هاشمی مدیر انتشارات صاد در پاسخ به خبرنگار مهر که چرا به سراغ شخصیت‌هایی در خراسان و دیگر شهرها نرفته‌اند، گفت: ما هم اکنون در حال بررسی شخصیت‌های شهرهای مختلف کشور هستیم. بی‌بی مریم و بی‌بی زینب یا زینب پاشا از جمله شخصیت‌هایی هستند که پیشنهادش را جهت انتشار ارائه کرده‌ایم.
در ادامه حمید بابایی دبیر مجموعه آخرین مرثیه در پاسخ به همین سوال گفت: شیخ محمد خیابانی (تبریز)، میرزاکوچک خان جنگلی (خطه گیلان)، باباخان اردبیلی (اردبیل) و بی‌بی مریم از جمله شخصیت‌هایی که مدنظرمان است. همچنین شخصیت فرخی یزدی برای انتشار آماده است. در سال ۹۹ در خصوص رئیسعلی دلواری با نویسندگان بوشهر صحبت کردم که متأسفانه در لحظه آخر کار گروه از هم پاشید.
وی افزود: یکی از مشکلات جدی مان این است که نویسندگان شهرهای مختلف پتانسیل دارند اما کار را جدی نمی‌گیرند. در مشهد برای شخصیت محمدتقی پسیان معروف به کلنل محمدتقی خان پسیان با نویسندگان ارتباط گرفتیم. این شخصیت اصالتاً تبریزی بوده اما دستاوردهایش در خراسان است. قرار است برای این شخصیت، اثری را منتشر کنیم. همچنین برای شخصیت باقرخان چنین تصمیمی را داریم. قهرمانان بومی همچون شخصیت زینب پاشا را در دستور کار داریم.
دبیر مجموعه آخرین مرثیه گفت: هم اکنون نسل دهه هفتاد و هشتاد قهرمانان کشورشان را نمی‌شناسند به همین دلیل برخی از آنها به کشورشان توهین می‌کنند چون تاریخش را نمی‌دانند. کشورمان تاریخ و قهرمان دارد، باید آن را به نسل جدید بشناسانیم. زمانی که نمی‌شناسند، تاریخ و هویت را از دست می‌دهند. یعنی ابتدا توهین می‌کنند و سپس برای سرود ملی بلند نمی‌شوند و ادای احترام نمی‌کنند.
در ادامه میرشمس الدین فلاح هاشمی مدیر انتشارات صاد گفت: تفاهم نامه‌ای را با دست اندرکاران جایزه ملی ادبیات حماسی در مشهد انجام داده‌ایم تا کتاب‌های این جایزه را به چاپ برسانیم. حدود ۴۰ اثر به دست‌مان رسید که از این میان ۱۷ اثر را انتخاب کردیم. بسیار از خواندن کتاب‌ها لذت بردم و ما این آمادگی را داریم تا آثار را به چاپ برسانیم.
در پایان این مراسم از کتاب «آخرین مرثیه» با حضور نویسندگان این مجموعه رونمایی شد.
