بیماران نسخه‌ها را با نظر هوش مصنوعی تغییر می‌دهند؛ از دست رفتن «زمان طلایی درمان» با خوددرمانی

به گزارش خبرنگار ایلنا، بسیاری از بیماران پس از مراجعه به پزشک، به نسخه و تشخیص او بسنده نمی‌کنند، بلکه سراغ هوش مصنوعی می‌روند و با وارد کردن نسخه یا نتایج آزمایش‌های خود، به نوعی صحت‌سنجی می‌کنند. این روند نشان می‌دهد که رابطه سنتی بیمار و پزشک در حال دگرگونی است و گویی یک پزشک همراه دارند. 

این پدیده، هم جذاب است و هم پرسش‌برانگیز. جذاب از آن جهت که بیماران احساس می‌کنند قدرت بیشتری در فهم وضعیت جسمی خود دارند. دانشی که پیش‌تر در انحصار پزشکان بود، حالا تنها با چند کلیک در دسترس است. اما از سوی دیگر، این جریان به‌نوعی خوددرمانی مدرن بدل شده است. 

بیمار دیگر تنها شنونده توصیه‌های پزشک نیست، بلکه فعالانه با پرسش از هوش مصنوعی، شریک گفت‌وگو درباره سلامت خود شده است. خطر آنجاست که بیمار میان «اطلاعات» و «تشخیص» مرز روشنی نگذارد. 

امروز بیماران برای پزشک تعیین تکلیف می‌کنند

«شاهین آخوندزاده» معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت در گفت‌وگو با خبرنگار ایلنا در راستای آسیب‌شناسی این نوع از خود درمانی، اظهار کرد: این پدیده متأسفانه یک فرهنگ غلط است. حتی پیش از ظهور هوش مصنوعی نیز مردم از جستجوی گوگل استفاده می‌کردند؛ به این صورت که بیماری داشتند و درمان‌های دارویی را از گوگل جستجو می‌کردند و سپس نزد پزشک مربوطه می‌رفتند و پزشک را تحت فشار قرار می‌دادند که همان دارو را برایشان تجویز کند. 

وی ادامه داد: اکنون چند گام جلوتر، انواع هوش مصنوعی و سکوهای مختلفی وجود دارند و مورد استفاده قرار می‌گیرند. این سکوها، اولاً خطا دارند و دوما شرایط فرد بیمار را در نظر نمی‌گیرند. تفاوت میان یک کامپیوتر و یک پزشک متخصص با تجربه، تأکید می‌کنم با تجربه؛ این است که پزشک همه جوانب بیمار را لحاظ می‌کند. حتی یک پزشک خوب، وضعیت اقتصادی و اجتماعی بیمار را نیز در انتخاب روش درمان مدنظر قرار می‌دهد. تفاوت یک پزشک باتجربه و یک پزشک بی‌تجربه نیز همین است. 

استفاده از هوش مصنوعی بیماران را از مهارت و تخصص پزشکان محروم می‌کند

او تاکید کرد: متأسفانه امروز شاهد هستیم که بیماران برای پزشک تعیین تکلیف می‌کنند و نسخه یا درمان تجویز شده را با نظر این سکوهای هوش مصنوعی تغییر می‌دهند. این امر بارها مشکلات فراوانی ایجاد کرده و سبب می‌شود از درمان استاندارد و فردمحور که اساس پزشکی نوین است، محروم بمانند. 

آخوندزاده تصریح کرد: درحال حاضر پزشکی فردمحور در جهان بسیار رایج است؛ بدین معنا که حتی دو فرد مشابه نیز درمان یکسانی ندارند و این امر توسط پزشک تشخیص داده می‌شود. استفاده از هوش مصنوعی بیماران را از این مهارت و تخصص پزشکان محروم می‌کند. 

از دست دادن «زمان طلایی درمان» از خطرات خوددرمانی با هوش مصنوعی

وی در خصوص خطرات خوددرمانی با هوش مصنوعی، گفت: خطر اصلی آن از دست دادن «زمان طلایی درمان» است، چیزی که ما آن را (Golden Time) می‌نامیم. همچنین ممکن است عوارض جانبی ناشی از درمان‌های پیشنهادی هوش مصنوعی یا تداخلات دارویی رخ دهد؛ یعنی بیمار دارویی را بر اساس توصیه این سکوها به نسخه پزشک اضافه کند که موجب تداخلات دارویی شود. از مشکلات و زیان‌های کوچک گرفته تا مواردی که می‌تواند گاه باعث مرگ و میر شود. 

معاون تحقیقات و فناوری وزارت بهداشت بیان کرد: درحال حاضر هوش مصنوعی، زیر نظر متخصص در امر تشخیص می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد. به طور مثال استفاده از هوش مصنوعی در برخی حوزه‌ها مانند پاتولوژی می‌تواند سبب صرفه‌جویی در زمان شود؛ یعنی یک پاتولوژیست متبحر، کاری که در ۴۵ دقیقه انجام می‌شود را با هوش مصنوعی ممکن است در دو دقیقه انجام دهد. بنابراین هوش مصنوعی در پزشکی تخصصی و زیر نظر پزشک متخصص کاربردهای مفید دارد و می‌تواند باعث پس‌انداز زمان شود. 

تبعات استفاده از هوش مصنوعی به‌ عنوان تراپیست

وی در پاسخ به این پرسش که استفاده از هوش مصنوعی به‌عنوان تراپیست، چه تبعاتی به همراه دارد؟ گفت: مشکل این موضوع حتی از موضوع نخست نیز جدی‌تر است. چرا که در اختلالات روانپزشکی، تشخیص باید توسط روانپزشک یا روانشناس متخصص صورت گیرد و درمان نیز بر اساس شرایط فرد، به‌ویژه وضعیت اقتصادی و اجتماعی او، یعنی فرد محور طراحی شود. درحالی که این ملاحظات را هوش مصنوعی در نظر نمی‌گیرد. از این رو قطعا می‌تواند آسیب‌های جدی و زیان‌های فراوانی برای فرد داشته باشد. 

وی درباره‌ی اقدامات وزارت بهداشت در زمینه ارتقای سواد سلامت دیجیتال، عنوان کرد: در دانشگاه‌ها، از طریق سامانه‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی کشور اطلاع‌رسانی و آموزش انجام می‌شود. از طرفی باید بپذیریم که این حوزه جدید است و اگر عقب‌ماندگی داشته‌ایم، باید سریعاً جبران کنیم. همچنین روابط عمومی‌های دانشگاه‌های علوم پزشکی و معاونت بهداشت وزارت بهداشت مأموریت دارند که ارتقای سواد سلامت، به‌ویژه از طریق ابزارهای دیجیتال را دنبال کنند. 

یک سکوی ملی هوش مصنوعی در ایران در حال طراحی است

آخوندزاده درباره‌ی راهکار استفاده از هوش مصنوعی تحت نظارت وزارت بهداشت، گفت: در این راستا، یک سکوی ملی هوش مصنوعی در ایران در حال طراحی است که به زودی از آن استفاده خواهد شد. از سال گذشته با همت دکتر عارف و از حدود مهرماه اقدامات آن آغاز شده و به زودی رونمایی می‌شود. با توجه به اهمیت سلامت، یکی از بخش‌های مهم این سکو، به سلامت اختصاص خواهد داشت.

انتهای پیام/